ga naar hoofdinhoud
Patiëntenzorg Aandoeningen Plaveiselcelcarcinoom (huidkanker)

Wat is plaveiselcelcarcinoom?

Het plaveiselcelcarcinoom is een vorm van huidkanker. Deze vorm ontstaat uit cellen in de opperhuid (keratinocyten). Het plaveiselcelcarcinoom komt vaker voor bij blanke mensen, ouderen en mannen. Ongeveer 15% van de mensen met huidkanker heeft een plaveiselcelcarcinoom. lees meer

Wat is plaveiselcelcarcinoom?

Het plaveiselcelcarcinoom is een vorm van huidkanker. Deze vorm ontstaat uit cellen in de opperhuid (keratinocyten). Het plaveiselcelcarcinoom komt vaker voor bij blanke mensen, ouderen en mannen. Ongeveer 15% van de mensen met huidkanker heeft een plaveiselcelcarcinoom.

Oorzaak en ontstaan

Overmatige blootstelling aan de zon kan zorgen voor een plaveiselcelcarcinoom. De UV-straling kan van de zon komen, maar ook van zonneapparatuur. Er wordt een verband gelegd tussen het ontstaan van een plaveiselcelcarcinoom en:

  • de totale hoeveelheid UV-straling die u in de loop van uw leven heeft opgedaan
  • te veel blootstelling aan UV-straling tijdens uw kinderjaren
  • het aantal keren dat u bent verbrand

Verder is uw huidtype een belangrijke factor. Mensen met een lichte huid, lichte ogen en blond of rood haar hebben meer kans op huidkanker. Dit geldt ook voor mensen die behandeld worden met lichttherapie (PUVA) of erfelijke huidaandoeningen hebben. Ook neemt het risico op het krijgen van een plaveiselcelcarcinoom toe met de leeftijd en hebben mensen met een verzwakt immuunsysteem (bijvoorbeeld door het langdurig gebruik van medicijnen die het immuunsysteem onderdrukken) een verhoogd risico op het krijgen van een plaveiselcelcarcinoom.

Voordat er een plaveiselcelcarcinoom ontstaan, zijn er meestal al ruwe schilferende plekken te vinden op de huid. Deze plekken heten actinische keratosen en kunnen ontaarden in een plaveiselcelcarcinoom. Ook de ziekte van Bowen, wat eruit kan zien als een soort eczeemplek, wordt als voorstadium van een plaveiselcelcarcinoom beschouwd. Actinische keratosen en de ziekte van Bowen ontstaan ook door overmatige blootstelling aan UV-straling.

Symptomen en verloop 

Het plaveiselcelcarcinoom ziet eruit als een kleine bult die de kleur van de huid heeft of lichtrood is. Het voelt ruw aan. De bult wordt langzaam groter en kan een grote bult worden. Soms doet de bult pijn, maar meestal niet. Een plaveiselcelcarcinoom kan er ook uitzien als een kleine wond die langzaam groter wordt. Het plaveiselcelcarcinoom kan overal op het lichaam voorkomen. Meestal op de hoofdhuid, de oren, het gezicht, de lippen, de onderkant van de armen, de bovenkant van de handen en op de benen (plekken waar de meeste zonblootstelling is).

Een plaveiselcelcarcinoom groeit sneller dan een basaalcelcarcinoom (de meestvoorkomende vorm van huidkanker). Een plaveiselcarcinoom kan via de lymfebanen naar de lymfeklieren in de buurt van de tumor uitzaaien. Dit geldt met name voor grote plaveiselcelcarcinomen in het hoofdhalsgebied. Uitzaaiing via het bloed naar andere organen is ook mogelijk, maar zeldzaam. Als de tumor op tijd gevonden wordt, zijn de vooruitzichten over het algemeen vaak gunstig.

Meer informatie

Contact

Polikliniek Dermatologie
ma t/m vrij van 8.00-17.00 uur

Bij spoed buiten kantooruren, in het weekend en op feestdagen hoort u een antwoordapparaat met informatie over de bereikbaarheid.
(024) 361 32 80

Onderzoeken

  • Als u symptomen vertoont die kunnen passen bij huidkanker, kunt u het beste naar de huisarts gaan. Uw huisarts beoordeelt de plek en kijkt of er aanvullend onderzoek nodig is.

    lees meer

    Naar uw huisarts

    Als u symptomen vertoont die kunnen passen bij huidkanker, kunt u het beste naar de huisarts gaan. Uw huisarts beoordeelt de plek en kijkt of er aanvullend onderzoek nodig is. Daarna wordt bepaald of de huisarts u zelf kan behandelen of dat een verwijzing naar de dermatoloog nodig is. Bij (verdenking op) huidkanker is het belangrijk dat de gehele huid wordt nagekeken. Het komt regelmatig voor dat er nog andere verdachte plekken gevonden worden.

  • Anamnese

    Een anamnese is een (intake)gesprek met uw behandelaar. Tijdens dit gesprek bespreken wij uw klachten en ziektegeschiedenis met u en brengen we andere relevante zaken in kaart. Soms wordt een deel van het gesprek door een co-assistent (student in opleiding tot arts) gevoerd.

  • Lichamelijk onderzoek

    Na het gesprek met uw behandelaar (anamnese), waarin u over uw klachten heeft verteld, volgt het lichamelijk onderzoek. Vaak verricht een co-assistent (student in opleiding tot arts) het eerste onderzoek. Als u op de afdeling Dermatologie wordt gezien kijken we naast de plek of plekken waar het om gaat ook de rest van uw gehele huid na. Vaak vinden we bij toeval namelijk ook andere plekken. De dermatoloog gebruikt bij het onderzoek van de huid vaak een speciaal vergrootglas (dermatoscoop). Soms wordt er ook gevoeld naar de lymfeklieren om te beoordelen of deze vergroot zijn. Het kan zijn dat u door een andere specialist wordt beoordeeld in verband met huidkanker en dat u nog niet door een dermatoloog bent beoordeeld. Deze specialist verwijst u dan meestal naar een dermatoloog om de rest van de huid zorgvuldig te inspecteren.

  • Beeldvormend onderzoek

    In sommige gevallen kan ervoor gekozen worden om in verband met een huidkankerplek verder beeldvormend onderzoek te doen. Meestal is dit niet nodig. Bij beeldvormend onderzoek kunt u denken aan een echografisch onderzoek van lymfeklieren of een CT- of MRI-scan. Wanneer dit nodig is, bespreekt uw behandelaar dit met u.

Behandeling

In de meeste gevallen is een plaveiselcelcarcinoom goed te behandelen. Welke behandeling voor u geschikt is, hangt onder andere af van de grootte, dieptegroei en de plek van de tumor en of sprake is van uitzaaiingen. Uw arts bespreekt de mogelijkheden en kiest samen met u de juiste behandeling.

  • De eerste keus van behandeling bij een plaveiselcelcarcinoom is om het door middel van een operatie te laten verwijderen.

    lees meer

Nacontrole na een plaveiselcel­carcinoom

Als u een plaveiselcelcarcinoom van de huid heeft gehad, wordt u nog ten minste 5 jaar door de dermatoloog gecontroleerd. Bij de controles wordt het litteken zorgvuldig gecontroleerd en worden de aangrenzende lymfeklieren gevoeld. lees meer

Nacontrole na een plaveiselcel­carcinoom

Als u een plaveiselcelcarcinoom van de huid heeft gehad, wordt u nog ten minste 5 jaar door de dermatoloog gecontroleerd. De hoeveelheid controles hangt af van het stadium van uw plaveiselcelcarcinoom, maar bijvoorbeeld ook van de hoeveelheid zonneschade die u aan uw huid heeft opgelopen in het verleden. Bij de controles wordt het litteken zorgvuldig gecontroleerd en worden de aangrenzende lymfeklieren gevoeld. Daarnaast wordt de gehele huid nagekeken op eventuele nieuwe plekken. Dit omdat er een verhoogde kans bestaat op het krijgen van andere huidkankerplekken als iemand ooit een keer huidkanker heeft gehad. Het is ook belangrijk om tussentijds zelf uw huid goed in de gaten te houden en bij nieuwe of veranderende plekken laagdrempelig de dermatoloog mee te laten kijken.

UV-straling en huidkanker

De zon is de grootste oorzaak van huidkanker. Door blootstelling aan UV-straling ontwikkelen steeds meer patiënten blijvende huidschade en huidkanker. Het komt regelmatig voor dat patiënten meerdere keren huidkanker krijgen. lees meer

UV-straling en huidkanker

Zon is de boosdoener van de meeste vormen van huidkanker. Het aantal huidtumoren neemt jaarlijks toe en 1 op de 5 Nederlanders krijgt in de loop van het leven ten minste één keer huidkanker. We zien steeds meer mensen die meerdere keren huidkanker krijgen.

Tips om huidkanker te voorkomen

  • Smeer u goed in: ruim, dik en frequent. Start er 15 tot 30 minuten voordat u de zon opzoekt mee. Het is verstandig om niet bedekte huid te beschermen met een zonnebrandcrème van ten minste factor 15. Voor kinderen, bij huidtype I en tijdens vrije tijd en vakantie is factor 30 verstandig. Uit onderzoek blijkt dat goed insmeren ervoor zorgt dat UV-straling minder DNA-schade geeft in de huid. Maar let op: insmeren betekent niet dat u langer kunt zonnen!
  • Naast zonnebrandcrème is het dragen van beschermende kleding ook belangrijk. Laat uw kinderen een T-shirt en petje dragen. Kalende mannen moeten ook hun hoofd bedekken of insmeren. 
  • Draag een goede zonnebril. 
  • Blijf op het heetst van de dag uit de zon (11.00-15.00u).
  • Zonnestralen gaan voor een deel ook door wolken of mist heen. Hierdoor kunt u ook bij bewolkt weer verbranden. Een strandparasol houdt 40 tot 50% van de UV-stralen tegen, afhankelijk van het soort stof.
  • Houd er rekening mee dat u in het water of op het strand sneller verbrandt door reflectie van zonlicht. 
  • Doe de zonnehemel of zonnebank de deur uit. Het voorbruinen onder een zonnebank beschermt  namelijk niet tegen verbranden in de zon. Ook kan de straling van bruiningsapparatuur het risico op huidkanker vergroten.
Meer informatie over zonlicht en de huid vindt u hier.

Uw huid zelf controleren

Hoe eerder huidkanker wordt ontdekt, hoe beter het over het algemeen te behandelen is. Daarom is het belangrijk om regelmatig uw huid zelf te controleren op verdachte plekken. lees meer

Uw huid zelf controleren

In de meeste gevallen wordt huidkanker veroorzaakt door UV-straling door de zon en/of zonnebank. De meeste huidkanker ontstaat dan ook op plekken die veel aan de zon zijn blootgesteld. Maar dit hoeft niet altijd zo te zijn.

Hoe eerder huidkanker wordt ontdekt, hoe beter het over het algemeen te behandelen is. Daarom is het belangrijk om regelmatig uw huid zelf te controleren op verdachte plekken. 

Bezoek uw huisarts of dermatoloog als u een plek op uw huid heeft die:

  • groter en/of dikker wordt
  • van kleur verandert
  • van vorm verandert
  • jeukt, steekt of pijn doet
  • korstjes vertoont
  • bloedt
  • of als u een wondje heeft dat slecht geneest

Hoe controleert u uw huid?

  • controleer elke 3 maanden uw gehele huid
  • zorg voor voldoende licht
  • gebruik spiegels, of vraag een partner of naaste naar de plekken de kijken die u zelf niet goed kunt zien
  • bekijk uw huid zorgvuldig van top tot teen en kijk extra goed naar de huid waar de zon veel op schijnt, zoals uw gezicht
  • vergeet niet de volgende plekken: de huid tussen uw haren, de huid onder uw ondergoed, uw handpalmen en de huid tussen uw tenen en onder uw voeten
  • mocht u al eerder behandeld zijn aan huidkanker, controleer deze plekken dan goed door te kijken en te voelen.

Als u een verdachte plek opmerkt op uw huid, maak dan een afspraak bij uw huisarts of dermatoloog om de plek verder te laten beoordelen.

Plaveiselcel­carcinoom Resultaten

lees meer

Afdeling Dermatologie

De afdeling Dermatologie richt zich op de behandeling van huidaandoeningen. Naast de zorg voor patiënten houden we ons ook bezig met onderwijs en onderzoek.

lees meer

Ondersteunende zorg Leven met kanker

We bieden leeftijdsspecifieke ondersteuning en werken met een vragenlijst om u op het juiste moment ondersteuning te bieden van de juiste zorgverlener.

lees meer

Snel naar

Links

Radboud Oncologie Fonds

Het Radboud Oncologie Fonds is opgericht om Oost-Nederland meer te betrekken in de strijd tegen kanker. lees meer
  • Medewerkers
  • Intranet