10 Tips voor ouders

1. Zorg goed voor jezelf

Dit ga je vaak te horen krijgen, vanuit allerlei mensen en het is ook echt belangrijk. Maar hoe doe je dat als je in zo’n overweldigende situatie zit? Dat is niet zo makkelijk. Je gaat allerlei goedbedoelde adviezen krijgen, terwijl je ondertussen wordt geleefd. Je wilt uit je hoofd, maar het staat alleen maar aan terwijl je doodmoe bent. En je wilt zo veel mogelijk op de NICU zijn, waar anders? 

Blijf in deze tijd dicht bij jezelf en luister naar jouw eigen behoeftes. Soms is het advies van een ander even nodig, al zal het niet allemaal passend zijn. Alles wat nu niet samenhangt met jouw kindje mag je uitbesteden aan anderen. Durf om hulp te vragen. Anderen voelen zich machteloos en willen graag wat voor je doen. Praktische zaken uitbesteden (voedzame maaltijden, boodschappen) scheelt jou weer, zodat jij net even een momentje kan creëren om alleen te zijn, bij te slapen, onder de douche te gaan, te reageren op een bericht of om even te bellen met je naaste. 

Ook hoef je niet op alles en iedereen te reageren, misschien kun je iemand vragen om de updates over je kindje in een app-groep te plaatsen. Zo hoef jij je er niet verantwoordelijk voor te voelen en kan je reageren op wie je wilt en wanneer je dat wilt. Ga ervan uit dat het onmogelijk is om je helemaal te ontspannen in deze situatie, maar een momentje afleiding zal je goed doen. Jij kan dit! 

2. Maak contact met je kindje

Contact maken met je kindje deed je waarschijnlijk al in je buik. Je legde je hand op je buik en je kindje schopte er tegenaan of als je net gegeten had, merkte je daarna dat de kleine in je buik ook actief werd en daar reageerde jij weer op. Blijf ook nu contact maken. Jullie stemmen die waren al vertrouwd in de baarmoeder, nu geven ze je kindje comfort na geboorte.
Een goede hechting tussen jou en je kindje werkt positief op jullie gezondheid. Doordat je kindje bijvoorbeeld in de couveuse ligt is het moeilijker om lichaamscontact te hebben. Dit betekent niet dat je geen contact kan maken met je baby. Graag willen we jullie verschillende manieren meegeven om contact te maken met je kindje. Overleg met de verpleegkundige over de mogelijkheden. 

• Buidelen/Kangoeroeën. Als dat voor jullie kindje nog te intensief is, kan de lade van de couveuse uitgeschoven worden, zodat je al wat dichterbij kunt ‘knuffelen’. 
  • hier vind je meer informatie over buidelen/kangoeroeën.
• Babymassage. Als de kleine dit nog niet aan kan, is aanraken, door simpel weg een hand op het hoofdje of een hand op het buikje al de eerste stap van de massage.
• Meehelpen in de verzorging. Al vind je het in het begin nog eng en moet je wennen, juist de handen van papa en mama zijn de beste troosthanden die er zijn, vooral als je daarbij blijft kletsen tegen je kleine.
• Muziekje laten horen. Bijvoorbeeld een muziekdoosje. Dit kan aan het eind van de verzorging zodat de kleine ‘leert’ herkennen dat als alle handelingen klaar zijn het muziekdoosje aan gaat. Je geeft aan: ‘we zijn klaar, nu mag je even bijkomen’.
• Voorlezen. Jouw kindje herkend jouw stem uit duizenden, dit geeft rust en vertrouwen. 
• Zingen of neuriën. Hier wordt je kindje rustig van. 

Heb je zelf andere ideeën om contact te maken met je kindje? Bespreek dit gerust met de verpleegkundige.
 

3. Bespreek (borst)voeding

Te vroeg geboren kindjes kunnen meestal niet zelf drinken. Zij krijgen voeding via een maagsonde en/of infuus.

• Lees hier meer over welke voeding uw kind krijgt

Kolven

Kolven kan goed werken bij de couveuse, ook op de post-ic en de high-care. Dat geldt niet voor elke moeder. Wellicht word jij teveel afgeleid door de alarmen en het praten om je heen. Maak dan gebruik van een van de kolfkamers. Ook is er een mogelijkheid om te kolven tijdens het buidelen, dit kun je altijd bespreken met de verpleegkundige die voor je kindje zorgt. Maak het je zelf gemakkelijk tijdens het kolven, zorg dat je lekker zit. Maak eventueel gebruik van een extra kussen in je rug of onder je armen. Schaf een speciale kolfbeha aan zodat je handen vrij zijn, of knip 2 ronde gaten in een bh om de kolfschelpen doorheen te steken. 

Kijken naar een foto of filmpje van je kindje kan helpen bij het opwekken van de toeschietreflex. Neem de tijd om te kolven en drink en eet iets tijdens het kolven, zo zorg je tegelijkertijd voor jezelf en je kindje. Luister naar je lievelingsmuziek of kijk een serie tijdens het kolven. 

Spoel na het kolven alle onderdelen af met koud water en wikkel alles in een hydrofiele luier om te bewaren in je kolftas.

Donormelk

Wellicht ben je een van de moeders die genoeg moedermelk produceert. Heel fijn dat jij je kindje volledig zelf van voeding kunt voorzien. Mocht je interesse hebben dan kun je via de donormelk bank moedermelk doneren aan andere kindjes. Voor meer informatie hierover kun je terecht op de onderstaande websites en je mag altijd informatie hierover vragen aan de neonatologie verpleegkundigen.

• https://www.vumc.nl/zorg/expertisecentra-en-specialismen/moedermelkbank-1.htm
• https://moedermelknetwerk.nl/donormelk

5. Wat gebeurt er in de eerste 48 uur?

De informatie is opgesteld door de afdeling zelf.

• Geboorte

  Als jullie kind geboren is, proberen we eerst huid op huid contact te maken bij moeder op de borst. Soms maken we gebruik van een speciale opvangtafel, die dan bij mama staat. Op het moment dat de navelstreng is doorgeknipt, leggen we jullie kindje in een warme, vochtige couveuse en geven we de ondersteuning die nodig is. De partner mag mee naar de opvangruimte waar de couveuse staat. Op het moment dat jullie kindje stabiel is, gaan we naar de NICU. We lopen dan eerst nog even langs mama en de partner mag met ons mee naar de NICU. Er gaat een doek of laken (cover) over de couveuse, zodat deze niet teveel afkoelt. Als moeder helemaal klaar is wordt ze in bed naar de NICU gebracht.

• Monitoring

  Hiermee bedoelen we wat we allemaal meten om je kindje goed in de gaten te houden. Jouw kindje krijgt 3 (ECG-)plakkers opgeplakt op de borstkas om de hartslag te meten en een bandje om de hand of voet. Dit bandje met het zuurstofgehalte in het bloed (saturatiemeter). Deze zitten met draadjes aan een monitor vast om alles in de gaten te houden. Ook meten we regelmatig de bloeddruk met een bandje om arm of been.

• Ademhaling

  Het kan zijn dat jullie kindje hulp nodig heeft met ademen. Hiervoor zijn verschillende mogelijkheden. Het kan zijn dat jullie kindje een mutsje op krijgt met een soort snorkel eraan en een kapje over de neus, dit noemen we CPAP (spreek uit: ciepep). Het kan ook zijn dat we de ademhaling moeten overnemen met een beademingsmachine, dan gaat er een buis (tube) door de neus via de keel tussen de stembanden door naar de luchtpijp. De machine blaast dan elke keer lucht in de longen van je kindje.

• Handelingen

  Direct na de geboorte controleert de arts je kindje. Ook kijken we of we moeten ondersteunen bij de ademhaling. Soms kan het zijn dat we direct al een infuus moeten aanleggen in de opvangkamer, anders plaatsen wet het op het moment dat jullie kindje op de NICU is. Dit infuus is nodig om genoeg vocht te krijgen. Op de NICU zullen we ook wat bloed afnemen, dit doen we via het voetje. Om jullie kind goed in de gaten te houden, is het nodig om de eerste dagen regelmatig bloed te prikken. Omdat jullie kind zelf nog niet kan drinken, krijgt hij of zij een maagsonde. Via deze sonde kunnen we de melk geven als daarmee gestart mag worden. In de eerste weken maken we vaak ook een echo van de hersenen. Als het nodig is, maken we röntgenfoto’s van de longen en eventueel een echo van het hart. Hierover krijgen jullie informatie van de artsen en verpleegkundigen die voor jullie kindje zorgen. 

• Voor jullie kind zorgen

  Jullie kindje ligt vaak in een nestje in zijn of haar couveuse. Op en om jullie kind heen liggen veel draadjes, plakkers en infuuslijnen. Dat kan best even wennen zijn. De verpleegkundige begeleidt jullie daarin en geeft uitleg. Geef aan welke uitleg je nodig hebt, wat het met je doet en hoe de verpleegkundigen jullie het beste kunnen steunen. 

  Het is belangrijk dat je je kind aanraakt en troost biedt. Dit kan je al doen door een hand op het hoofdje te leggen en je andere hand op het buikje of over de billetjes/beentjes. Daarnaast is het fijn als jullie tegen hem of haar praten. Jullie stem zal jullie kindje uit duizenden herkennen en biedt troost en veiligheid.
  Vaak kan er ook worden gebuideld. Vraag aan de verpleegkundige welke mogelijkheden er op dat moment zijn. Over het buidelen is nog een andere tip geschreven. 

  Jullie mogen altijd bij jullie kindje zijn. De enige momenten waarop jullie niet bij jullie kindje kunnen zijn, is als de artsen een steriele procedure moeten uitvoeren, zoals bij bijvoorbeeld het inbrengen van een lange lijn. 

  • Meer informatie over de behandelingen, medicijn en onderzoek op de NICU vind je hier. 

  Iedere ochtend wordt er visite gelopen aan bed. Tijdens deze visite mogen jullie natuurlijk aanwezig zijn. Eerst zullen de artsen en verpleegkundigen samen visite lopen. Hierbij is jullie mening over je kind ook belangrijk.  Aan het eind zal de arts vertellen wat er allemaal besproken en afgesproken is. 

  In de eerste uren na de opname op de NICU zal de verpleegkundige de nodige informatie geven over de afdeling en jullie kindje en wat jullie de eerste uren/dagen kunnen verwachten. De artsen proberen ook in de eerste 24 uur met jullie in gesprek te gaan. Een aantal dagen later, als jullie een beetje gewend zijn op de afdeling, zal er een uitgebreid gesprek volgen. Vaak wordt er in de eerste week een contactarts aangewezen. 

  Vanaf het begin mogen ouders zoveel mogelijk meehelpen in de verzorging. Onder begeleiding van de verpleegkundige worden de handelingen geleerd, bijvoorbeeld het mondje verzorgen, eten geven door de sonde, luier verschonen of bedje verschonen. Hierin nemen we jullie stap voor stap mee en geven jullie aan wat jullie prettig vinden. 

• Contact

  Elke dag is er in de ochtend een artsenvisite. Eén keer per week is er een gesprek met de contactarts, hij of zij is jullie vaste aanspeekpunt gedurende de hele opname. Als we verwachten dat jullie kindje langer dan 2 weken opgenomen is op de NICU, krijgen jullie 2 contactverpleegkundigen. De contactverpleegkundige is een verpleegkundige die regelmatig voor jullie kindje zorgt en met jullie gesprekken voert over hoe de zorg ervaren wordt op de NICU. Op elke kamer is een camera (Babywatch), zodat je jouw kindje altijd kan zien, ook als je niet op de afdeling bent. 

6. Wie zijn er betrokken bij de zorg voor jouw kindje?

Dat zijn een heleboel mensen. Op de website zie je een gedeelte van de mensen waarmee je op de afdeling te maken krijgt, maar er zijn meer mensen zoals een lactatiedeskundige, maatschappelijk werk, schoonmaak etc. Het meeste krijg je te maken met het verpleegkundig team. Er wordt een kinderarts/neonatoloog toegewezen en daarnaast is er een Contact Verpleegkundige (CV). 

Op het bord zie je welke verpleegkundige per dienst voor je kindje zorgt. De afdeling wordt bemand door veel verschillende mensen en ondanks een eenduidig beleid dat wel kan veranderen, heb je ook te maken met persoonlijke verschillen in de stijl van iedereen. Als je iets niet begrijpt, kun je altijd terecht bij de verpleegkundige die voor je kindje zorgt. En ook als je het ergens niet eens mee bent, mag je dat zeggen. Jij kent je kindje immers het beste. ‘Mijn ervaring is dat daar goed naar geluisterd wordt, al mag je ook uitgaan van de expertise van het team en het oneens zijn met elkaar.’  

7. Bijhouden van een dagboekje

Wanneer jouw kind op de NICU verblijft, is het een hectische periode. Het zijn drukke, emotionele en lange dagen, waarop veel gebeurt. De dagen volgen elkaar snel op en lopen in elkaar over. Soms weet je niet meer wanneer wat is gezegd of is gebeurd. Het kan helpen een dagboek bij te houden en dingen van je af te schrijven.

In dit dagboek kun je notities maken van de gesprekken met artsen en kun je de gebeurtenissen van de dag opschrijven. Het is voor de verwerking van de situatie fijn dat je later alles nog eens kunt teruglezen en kunt delen met jouw kind. Het is uiteraard leuk om ook de mooie momenten op te schrijven en misschien foto’s toe te voegen. Verder kunnen de verpleegkundigen iets over jouw kind in het dagboek schrijven.

Wanneer je denkt: “Waar haal ik de tijd vandaan?” Er zijn gedurende de dag ook rustige momenten. Op deze momenten zou je kunnen schrijven. Het hoeft natuurlijk niet. Bovenal geldt, zorg goed voor jezelf!

8. Maak de kamer eigen

Op de NICU ligt jouw kindje op een eigen kamer. Er is op de kamer een zithoek voor jullie en een kastje met cijferslot waar jullie je persoonlijke spullen veilig in kwijt kunnen. Aan de muur hangt een tablet met internet. Hierop kan je via Babywatch naar je kindje kijken als hij/zij ligt te slapen of gewoon even ontspannen door een spelletje te doen of magazine te lezen. Deze zithoek kun je zelf inrichten. Maak het persoonlijk zodat jullie je een beetje meer thuis voelen. Er is een rail aan de muur voor foto’s, kaartjes en tekeningen. Je kan ook knuffels neerzetten, boekjes neerleggen om uit voor te lezen of een muziekdoosje ophangen. Om het nog iets meer eigen te maken mogen er ook eigen lakentjes, spuugdoekjes en geurdoekjes gebruikt worden. Deze moeten wel op 60 graden gewassen worden en iedere dag verwisseld worden.

9. Wat als moeder het ziekenhuis uit mag?

Op het moment dat je met ontslag gaat zijn er vaak 2 mogelijkheden:

• Naar huis 
• Verblijven in het Ronald McDonald Huis. 

Afhankelijk van je eigen gezondheid ga je meestal met ontslag als je baby 4 dagen oud is. Van de afdeling Verloskunde krijg je ontslagpapieren mee voor de kraamzorg en verloskundige. Belangrijk is dat je kiest wat voor jezelf en je partner het meest prettig is. Met ontslag gaan kan best een spannend moment zijn. Misschien is de afdeling Verloskunde al wat vertrouwd gaan voelen met het lieve zorgende personeel, waar je mogelijk al weken hebt gelegen. Sowieso is het een overgang. Vanaf nu is het de bedoeling dat je zelf meer gaat doen, waaronder goed voor jezelf blijven zorgen. En dat vanuit een ander vertrekpunt; thuis of in het Ronald McDonaldhuis. 'Onze ervaring is dat het Ronald McDonaldhuis een prettige plek is in een fijne omgeving vlakbij jullie kindje waar je je even kunt terugtrekken en als je dat wil, ook je verhaal kan delen.' Dit is waardevol in deze hectische periode in je leven. Voor anderen is het juist fijner om in de vertrouwede omgeving van thuis te zijn. 

Ook al voelt het misschien niet zo, want de zorgen liggen bij je kind, besef dat je nog een kraamvrouw bent. Misschien heb je wel een keizersnede gehad. Er komt op dit moment ontzettend veel op je af. Je wil graag bij je kindje zijn, maar je lichaam heeft ook rust nodig. Er mag een nieuwe routine komen, die nog vaak genoeg zal veranderen. Wat kan helpen is om structuur in te bouwen voor jezelf en je partner. Spreek bijvoorbeeld met de NICU af op welke tijden jullie graag willen komen, zo kunnen jullie bij de zorgmomenten aanwezig proberen te zijn of bij de artsenvisite. Doe hierin wat goed voelt voor jullie. Het is fijn dat als jullie weten wanneer jullie op de afdeling zijn, jullie dit op het bord schrijven dat aan de muur hangt. Zo kan de verpleging er ook rekening mee houden voor bijvoorbeeld een verzorgingsmoment van jullie kindje. 

Thuis of in het Ronald McDonaldhuis kun je kraamzorg ontvangen. De kraamverzorgende controleert bijvoorbeeld jouw temperatuur, de wond of hechtingen en geeft ondersteuning en advies bij het kolven of de borstvoeding in de eerste week. Ook op de NICU kun je begeleid worden met het kolven en de borstvoeding. Als je twijfelt, stel vragen! Doe dat ook als je de vraag al vaker hebt gesteld, maar je door de vermoeidheid en drukte in je hoofd het antwoord niet meer weet. 

Als laatste: wees eerlijk naar jezelf en geef aan wat je op dat moment nodig denkt te hebben. En al weet je dat zelf niet, laat weten als het niet goed gaat of te veel voor je wordt zodat een ander daar in mee kan denken. Soms zijn er verrassende ideeën waar je zelf niet opkomt. Benoem dit naar de professionals,  zodat ze er voor jullie kunnen zijn.

10. Durf hulp te vragen

Dit is een hele bijzondere, maar ook erg pittige tijd waar je in zit. De geboorte van je kindje brengen allerlei emoties en zorgen met zich mee. Dan heb je nog jouw eigen herstel en alle veranderingen waar je mee te dealen hebt. In korte tijd word je ineens expert en ervaringsdeskundige op een gebied waar je dit zeer waarschijnlijk liever niet was geworden. Buiten het ziekenhuis speelt er zich ook nog leven af, terwijl een groot deel van jouw tijd, aandacht en energie hier naartoe gaan. En dat doe je, natuurlijk, met alle liefde! 

Alle ballen probeer je hoog te houden. Later ga je je afvragen “hoe heb ik dat toch allemaal gedaan?” Een mens is tot heel veel in staat, jij bent tot heel veel in staat. Maar je hoéft niet alles, je hoeft ook niet alles alleen te doen. Durf om hulp te vragen, ook al lukt het je nu wel om al die ballen hoog te houden. Mensen om je heen willen vaak helpen, maar weten niet hoe. Help ze daarmee door bijvoorbeeld te vragen of iemand de was voor jou wil doen. Of om boodschappen te halen. Durf ook om hulp te vragen als je het zelf niet meer trekt. In het ziekenhuis zijn er mensen waarmee je kunt praten, alleen of samen met je partner. Samen kom je deze pittige tijd door.