EN
DE
Algemene informatie
Transgenderzorg
Transgenderzorg zorg op maat
Je hebt met een psycholoog van het Genderteam Zuid-Nederland (GZN) gesproken omdat je het idee hebt dat het geslacht waarmee je geboren bent niet past bij wie je bent of hoe je wilt zijn. De psycholoog heeft je doorverwezen naar het Radboudumc Expertisecentrum Geslacht & Gender voor een hormoonbehandeling. Op deze pagina vind je informatie over wat je kunt verwachten.
lees meerTransgenderzorg zorg op maat
Je hebt met een psycholoog van het Genderteam Zuid-Nederland (GZN) gesproken omdat je het idee hebt dat het geslacht waarmee je geboren bent niet past bij wie je bent of hoe je wilt zijn. De psycholoog heeft je doorverwezen naar het Radboudumc Expertisecentrum Geslacht & Gender voor een hormoonbehandeling.
Op deze pagina zie je hoe onze zorg eruitziet en wat je van ons mag verwachten. De volgorde van de informatie is een houvast, maar is niet voor iedereen hetzelfde. Ons uitgangspunt is dat we vooral kijken naar wie jij bent en wat jij nodig hebt en daar onze zorg op afstemmen.
Zorgverleners met wie krijg je te maken?
Er zijn verschillende zorgverleners die je begeleiden. Je krijgt altijd te maken met een kinderendocrinoloog, verpleegkundige of physician assistant (PA) en psycholoog.
lees meerZorgverleners met wie krijg je te maken?
-
Er zijn verschillende zorgverleners die je begeleiden. Je krijgt altijd te maken met een kinderendocrinoloog, verpleegkundige of physician assistant (PA) en psycholoog.
-
Kinderendocrinoloog
De kinderendocrinoloog is een kinderarts die gespecialiseerd is in hormonen. Hormonen zijn belangrijke stofjes in het lichaam die er onder andere voor zorgen dat kinderen in de puberteit komen en daarbij lichamelijk veranderen. De kinderendocrinoloog kan bijvoorbeeld puberteitsremmers en geslachtsbevestigende hormonen (vrouwelijke of mannelijke hormonen) voorschrijven. Deze laatste noemen we ook wel cross-sekse hormonen.
Verpleegkundige/Physician assistant
De verpleegkundige of physician assistant begeleidt jou en je ouders/verzorgers op veel manieren. Zij vertelt je over alles wat je kunt verwachten in het ziekenhuis en praat met jullie over hoe het met je gaat. Ook bespreekt ze met je hoe je zo gezond mogelijk kunt leven. Dit is voor iedereen belangrijk, maar zeker als je start met hormoonbehandelingen. Deze hebben namelijk invloed op allerlei processen in je lijf.
Psycholoog
Via de Genderteam Zuid-Nederland (GZN) heb je al gesprekken met een psycholoog gehad en misschien blijf je met deze behandelaar in gesprek. In ons expertisecentrum krijg je ook een afspraak met een psycholoog. Deze psycholoog gaat na of je nog vragen hebt en of je goed weet wat de gevolgen van een (hormoon)behandeling voor je zijn. Denk bijvoorbeeld aan de mogelijkheden om op latere leeftijd zelf kinderen te krijgen. Ook bespreekt de psycholoog met je hoe je het liefst begeleid wilt worden tijdens je behandeling. Je kunt de gesprekken bij de GZN helemaal afronden maar het is ook mogelijk om met beide psychologen gesprekken te voeren. Op basis van jouw wensen en behoeften maken we daar afspraken over die het beste bij jou passen.
-
Kinder- en jeugdpsychiater
De kinder- en jeugdpsychiater wordt alleen betrokken als de psycholoog daar aanleiding voor ziet. Een kinder- en jeugdpsychiater kan eventuele psychiatrische aandoeningen in kaart brengen die van belang zijn bij je transitie. Denk hierbij aan stemmingstoornissen, ontwikkelingsstoornissen of het gebruik van medicatie.
Gynaecoloog
De behandeling met hormonen en eventuele chirurgische ingrepen hebben invloed op je vruchtbaarheid. Met de gynaecoloog die gespecialiseerd is in voorplanting kun je de mogelijkheden bespreken om je vruchtbaarheid te behouden. Ook zijn er gynaecologen die gespecialiseerd zijn in operaties zoals het verwijderen van de baarmoeder en/of eierstokken. Als dit voor jou gewenst is, betrekken we deze gynaecoloog bij je traject. Geslachtsbevestigende operaties worden pas uitgevoerd als je 18 jaar of ouder bent, maar je kunt wel alvast in gesprek met de gynaecoloog voor uitleg.
Seksuoloog
Als je vragen hebt over puberteit, seks en seksualiteit kun je doorgestuurd worden naar een seksuoloog. Die kan jou helpen bij het beantwoorden van je vragen.
Plastisch chirurg
De plastisch chirurg is betrokken bij eventuele genderbevestigende operaties. Dit zijn medische behandelingen waarbij we je lichamelijke kenmerken zoveel mogelijk in lijn kunnen brengen met je wensgeslacht. Dat kunnen operaties aan je geslachtsdelen zijn, maar ook operaties aan je gelaat of borstkas.
Wanneer je een (of meerdere) genderbevestigende operatie(s) overweegt, krijg je een afspraak bij de plastisch chirurg. Deze geeft je uitleg over de mogelijkheden en eventuele risico's. Geslachtsbevestigende operaties worden pas uitgevoerd als je 18 jaar of ouder bent, maar je kunt wel alvast in gesprek met de plastisch chirurg voor uitleg.
Afspraakplanner
De afspraakplanner helpt met het inplannen van al je afspraken tijdens je traject.
Medisch maatschappelijk werker
Er komt veel op je af tijdens je transitie en dat kan bij jou of je ouders veel vragen oproepen. Met een medisch maatschappelijk werker kun je hierover in gesprek. Bijvoorbeeld over je gevoelens en gedachten en hoe je transitie invloed heeft op je gezin, school, vriendschappen en andere persoonlijke omstandigheden. De medisch maatschappelijk werker kan je hierbij helpen.
Geestelijk verzorgers
Tijdens het gehele genderbevestigende traject kun je met een geestelijk verzorger in gesprek. Met een geestelijk verzorger kun je praten over de impact die het genderbevestigende traject op je leven heeft. Het traject kan allerlei vragen bij je oproepen. Vragen over jezelf, over je omgeving of over de toekomst. Het kan fijn zijn om je gedachten hierover uit te spreken, of om gewoon even je hart te luchten. Om weer de kracht, moed en inspiratie te vinden die je nodig hebt.
Een geestelijk verzorger luistert naar je en kan helpen bij het ordenen van je gedachten en stilstaan bij wat voor jou waardevol en belangrijk is. Alles wat je met de geestelijk verzorger bespreekt, blijft tussen jou en de geestelijk verzorger.
- Onderwerpen kunnen onder andere zijn:
- Wat is voor mij waardevol en belangrijk;
- Mijn leven lijkt op pauze te staan;
- Ik moet aan andere uitleggen wie ik ben;
- Mijn omgeving begrijpt mij niet;
- Wie ik ben botst met mijn cultuur en/of religie.
Geestelijke verzorging is ook beschikbaar voor naasten.
- Contact met de geestelijk verzorger:
Afdeling Zingeving en Spiritualiteit
T (024) 361 33 20 (secretariaat)
E geestelijkeverzorging.regg@radboudumc.nl
- Onderwerpen kunnen onder andere zijn:
Intake en onderzoek
Kennismaken
Uitnodiging
Zodra je aan de beurt bent, nodigen we jou en je ouders/verzorgers uit voor een intakegesprek met de kinderendocrinoloog, verpleegkundige of physician assistant en psycholoog. Je ontvangt deze uitnodiging per brief. Ook vragen we je om vóór deze gesprekken een online vragenlijst in te vullen.
Locatie eerste afspraak
Je eerste afspraak vindt plaats in het Amalia kinderziekenhuis.
- Polikliniek Amalia kinderziekenhuis
- Radboudumc hoofdingang
- Geert Grooteplein Zuid 10
- 6525 GA Nijmegen
- Route 785
Eerste kennismaking
De eerste keer dat je naar het Expertisecentrum Geslacht en Gender komt, maak je kennis met je arts (kinderendocrinoloog), je verpleegkundige of physician assistant en je psycholoog. Deze drie zorgverleners begeleiden je gedurende het hele traject. Later komen daar mogelijk nog andere zorgverleners bij. Dat hangt af van jouw vragen.
Kennismaken met
-
Voordat je met een hormoonbehandeling kunt starten, maakt de kinderendocrinoloog een medische beoordeling. Dit is een onderzoek om vast te stellen of je veilig aan de behandeling kunt beginnen.
lees meer
Kinderendocrinoloog
De eerste kennismaking is met de kinderendocrinoloog. Zij maakt een medische beoordeling voordat je met een hormoonbehandeling kunt starten. Dit is een onderzoek om vast te stellen of je veilig aan de behandeling kunt beginnen. De medische beoordeling bestaat uit:
- Vragenlijst
Bij de uitnodigingsbrief ontvang je een link naar een online vragenlijst over je gezondheid. We willen weten hoe het gaat met je gezondheid, of je medicijnen (hebt) gebruikt, of je aandoeningen hebt en of bepaalde aandoeningen in je familie voorkomen. - Metingen
Kort voor je gesprek met de kinderendocrinoloog, haalt de polikliniekassistent je op uit de wachtkamer. Deze meet en weegt je, neemt je bloeddruk op en neemt bloed af. Met het bloedonderzoek meten we de hoeveelheid hormonen in je bloed. Ook meten we algemene bloedwaarden om te beoordelen hoe het met je gezondheid gaat. - Gesprek
De kinderendocrinoloog wil ook van jou zelf horen hoe het met je gezondheid gaat. Deze arts heeft je antwoorden op de vragenlijst bekeken en vraagt daarop door als er iets niet duidelijk is. - Lichamelijk onderzoek
De kinderendocrinoloog doet een lichamelijk onderzoek bij je om te beoordelen of de puberteit al op gang gekomen is. Als de puberteit nog niet begonnen is, kan deze namelijk nog niet afgeremd worden. De arts kijkt of er sprake is van borstontwikkeling (bij geboren meisjes) of dat de testes (teelballen) aan het groeien zijn (bij geboren jongens). Ook luistert de arts naar je hart en longen.
Ontspannen tijdens de onderzoeken
Vertel aan de arts hoe het voor jou het prettigst is om lichamelijk onderzocht te worden. En geef bij de polikliniekassistent aan als je tijdens het bloedprikken verdovende crème wil. Deze crème zorgt ervoor dat je bijna niets voelt van het prikken. Door aan te geven wat je wil, kunnen we er samen voor zorgen dat je zo ontspannen mogelijk bent tijdens de lichamelijke onderzoeken.
Uitleg over de behandeling
De kinderendocrinoloog geeft ook uitleg over de behandeling met hormonen en vertelt daarbij welke behandeling mogelijk is voor jou. Je krijgt uitleg over welke keuzes je kunt maken en welke voor- en nadelen deze keuzes hebben. Deze informatie kun je nog eens rustig nalezen in een brief, die je mee naar huis krijgt. We vragen je daarna om deze brief te ondertekenen. Hiermee geef je aan dat je de informatie begrijpt en dat je de behandeling wil. Dit noemen we 'informed consent'. We hebben je handtekening nodig voordat we kunnen starten met de behandeling.
Handfoto
Soms wil de kinderendocrinoloog ook nog een handfoto van je maken. Dit is een röntgenfoto van je linkerhand waarop we je botten kunnen zien. Op basis daarvan weten we hoeveel je nog kunt groeien. De handfoto wordt gemaakt op de röntgenafdeling. Na de kennismaking met je behandelteam kun je daar naartoe.
- Vragenlijst
-
De verpleegkundige vertelt over wat je kunt verwachten in het ziekenhuis. Ook geeft zij informatie over een gezonde leefstijl. Dit is belangrijk als je een hormoonbehandeling wil.
lees meer
Verpleegkundige of physician assistant
De verpleegkundige of physician assistant bespreekt met jou en je ouders/verzorgers wat jullie de komende tijd kunnen verwachten in het ziekenhuis. Ook wil zij weten wat jij verwacht van het ziekenhuis en wat je behoefte is. Misschien heb je nog veel vragen. Deze kun je aan haar stellen.
Advies over een gezonde leefstijl
De verpleegkundige of physician assistant vertelt je ook over hoe je gezond kunt leven. Dit is niet alleen belangrijk als je met de hormoonbehandeling start, maar ook daarna. Daarom vragen we of je sport, hoeveel je beweegt en wat je eet.
-
Bij de intake maak je kennis met de psycholoog. Hij/Zij wil weten hoe het met je gaat. Ook heeft de psycholoog de antwoorden bekeken die je hebt ingevuld in de online vragenlijst.
lees meer
Psycholoog
Van je psycholoog bij Genderteam Zuid-Nederland hebben we al veel informatie over je ontvangen. Toch wil de psycholoog van het Expertisecentrum Geslacht & Gender jou en je ouder(s)/verzorger(s) graag leren kennen. Tijdens deze kennismaking horen we graag van jou zelf hoe we jou het beste kunnen helpen en wat je wensen zijn als het gaat om je medische transitie
Check of je klaar bent voor de behandeling met hormonen
Bij je psycholoog van het Genderteam Zuid-Nederland heb je al veel gesprekken en onderzoeken gehad. Op basis daarvan heeft deze psycholoog je doorverwezen naar het Expertisecentrum Geslacht & Gender voor een behandeling met hormonen. Dit heet een behandelindicatie. Bij het expertisecentrum controleren we of alles onderzocht en besproken is om te kunnen starten met de behandeling. Denk bijvoorbeeld aan de effecten van de behandeling of vragen over vruchtbaarheid. Soms is toch nog aanvullend onderzoek nodig of heb je nieuwe vragen die we willen beantwoorden vóórdat je kunt starten.
Begeleiding tijdens je transitie
Samen met jou bepalen we door wie je psychologisch begeleid wordt tijdens je transitie. Je kunt in gesprek blijven met je psycholoog van Genderteam Zuid-Nederland maar je kunt ook helemaal overstappen naar de psycholoog van ons expertisecentrum.
Start behandeling
Na de eerste kennismaking duurt het 2 weken voordat je met de behandeling kunt starten.
lees meerStart behandeling
Na de eerste kennismaking duurt het 2 weken voordat je met de behandeling kunt starten. In die 2 weken:
- krijgen we de uitslagen van het bloedonderzoek,
- controleren we nog één keer of we alle informatie hebben om te beoordelen of je kunt starten
- kun jij de informatie over de behandeling doorlezen die je mee hebt gekregen, het 'informed consent'-formulier ondertekenen en terugsturen.
Telefoongesprek met kinderendocrinoloog
2 weken na de kennismaking plannen we een telefoongesprek met de kinderendocrinoloog. Als je nog vragen hebt, kun je deze dan stellen. In dit gesprek hoor je ook of de waardes van je bloed goed zijn.
Eerste behandeling met hormonen
Als de uitslagen allemaal goed zijn, stuurt de kinderendocrinoloog een recept voor de hormonen naar je apotheek, zodat je deze op kunt halen. Ook sturen we een brief naar je huisarts met de vraag of deze je de hormonen met een spuit wil geven. Maak nadat je de medicatie hebt opgehaald bij de apotheek dus een afspraak met je huisarts voor de eerste prik.
Controle
3 maanden nadat je gestart bent met de hormonen, kom je naar de polikliniek voor een controle. We kijken dan naar de eerste effecten van de hormoonbehandeling en we willen van je weten hoe het met je gaat.
Behandeling
Puberteitsremmers
Hormoonbehandeling met puberteitsremmers
Puberteitsremmers zijn medicijnen die ervoor zorgen dat je hersenen niet de hormonen FSH en LH aanmaken. Doordat deze hormonen niet vrijkomen, maak je geen mannelijk of vrouwelijk hormoon aan. Zo zorgen we ervoor dat je puberteit niet doorzet.
lees meerHormoonbehandeling met puberteitsremmers
Puberteitsremmers zijn medicijnen die ervoor zorgen dat de hormonen FSH en LH niet aangemaakt worden in je hersenen (in de hypofyse). Doordat deze hormonen niet vrijkomen, maken je teelballen geen mannelijk hormoon (testosteron) aan of je eierstokken geen vrouwelijk hormoon (oestrogeen). Zo zorgen we ervoor dat je niet in de puberteit komt of dat je puberteit niet verder doorzet als die al begonnen is.
De kinderendicrinoloog schrijft puberteitsremmers voor zodat je lichaam zich niet verder ontwikkelt naar het vrouwelijke/mannelijke geslacht. Het effect van deze behandeling is omkeerbaar. Als je wil, kun je nog stoppen met deze hormoonbehandeling. Je puberteitsontwikkeling gaat dan gewoon verder.
Voordat je begint met puberteitsremmers krijg je uitleg over de behandeling. We vertellen wat puberteitsremmers precies doen, wat je daarvan kunt merken en waar je op moet letten. Ook leggen we uit hoe je de puberteitsremmers krijgt toegediend bij de huisarts. Als je puberteitsremmers gebruikt kom je regelmatig op controle op de polikliniek.
Leefstijl
Puberteitsremming is een relatief nieuwe behandeling voor gezonde jongeren met genderdysforie. De effecten en mogelijke risico’s op lange termijn zijn nog niet uitgebreid onderzocht in deze groep. Om het risico op complicaties zoals hart- en vaatziekten en suikerziekte zo laag mogelijk te houden, adviseren we je gezond te leven: gezonde voeding, een gezond gewicht, voldoende lichaamsbeweging, niet roken en weinig alcohol.Botdichtheidsmeting
Puberteitsremmers hebben invloed op de stevigheid van je botten. Daarom doen we een botdichtheidsmeting (dexascan) bij je als je 3 maanden puberteitsremmers gebruikt. Op deze scan kunnen we zien hoe het met je botdichtheid is gesteld.
lees meerBotdichtheidsmeting
Puberteitsremmers hebben invloed op de stevigheid van je botten. Daarom doen we een botdichtheidsmeting (dexascan) bij je als je 3 maanden puberteitsremmers gebruikt. Op deze scan kunnen we zien hoe het met je botdichtheid is gesteld. De scan voeren we uit tijdens je eerste controleafspraak nadat je met puberteitsremmers bent begonnen.
Door de puberteitsremmers vinden bepaalde lichamelijke veranderingen van de puberteit niet plaats. Zo worden bijvoorbeeld je botten niet steviger. Je kunt zelf iets doen om je botten steviger te maken door voldoende te bewegen en voedingsmiddelen te eten die calcium bevatten, zoals zuivelproducten. Met de dexascan controleren we dit.
De verpleegkundige of physician assistant geeft je uitleg over de botdichtheidsmeting. De meting vindt plaats bij de afdeling Radiologie en Nucleaire geneeskunde.
Gesprekken
Wanneer je puberteitsremmers gebruikt, blijf je doorlopend gesprekken voeren met de psycholoog, verpleegkundige of physician assistant en kinderendocrinoloog.
-
Met de psycholoog blijf je gesprekken voeren over hoe je je voelt en wat je eraan kunt doen als je ergens last van hebt.
-
De verpleegkundige of physician assistant bespreekt hoe het met jou en je gezondheid gaat. Ze geeft advies over hoe je gezond kunt leven.
lees meer
Verpleegkundige of physician assistant
De verpleegkundige of physician assistant bespreekt hoe het met jou en je gezondheid gaat. Ze geeft advies over hoe je gezond kunt eten, je gewicht op peil houdt en voldoende beweegt. Dit is voor ieder kind belangrijk, maar als je behandeld wordt met puberteitsremmers is dit extra belangrijk.
-
De kinderendocrinoloog houdt het effect van de puberteitsremmers in de gaten. Ze kijkt naar de ontwikkeling van je puberteit en vraagt of je lichamelijke klachten hebt.
Cross-sekse hormonen
Cross-sekse hormonen vrouwelijke of mannelijke hormonen
Cross-sekse hormonen zorgen ervoor dat je de lichamelijke kenmerken van een vrouw of man krijgt. Hormonen die je lichaam vrouwelijker maken heten oestrogenen, hormonen die je lichaam mannelijker maken heen testosteron.
Gesprekken
Wanneer je cross-seksehormonen gebruikt, blijf je doorlopend gesprekken voeren met de psycholoog, verpleegkundig specialist en kinderendocrinoloog.-
Gedurende de hele behandelfase heb je regelmatig gesprekken met de psycholoog. Je kunt dan praten over wat de behandeling met je doet en hoe je je erbij voelt.
-
De verpleegkundige of physician assistant bespreekt hoe het met je gaat en hoe het met het toedienen van de cross-sekse hormonen gaat.
lees meer
Verpleegkundige of physician assistant
De verpleegkundige of physician assistant bespreekt hoe het met je gaat en hoe het met het toedienen van de cross-sekse hormonen gaat. Andere onderwerpen die geregeld aan bod komen zijn:
- of het lukt een gezonde leefstijl vast te houden
- mogelijkheden om op latere leeftijd eigen kinderen te kunnen krijgen
- of je een geslachtsbevestigende operatie wil
De verpleegkundige of physician assistant vraagt je ook of je mee wilt werken aan wetenschappelijk onderzoek.
-
De kinderendocrinoloog houdt het effect van de cross-sekse hormonen in de gaten. Ze kijkt naar de ontwikkelingen van je lijf en wil weten of je lichamelijke klachten hebt.
Operaties
Geslachtsbevestigende operaties
Als je een jaar of langer cross-sekse hormonen gebruikt, kun je in overleg met je behandelteam besluiten tot geslachtsbevestigende operaties. lees meerGeslachtsbevestigende operaties
Als je een jaar of langer cross-sekse hormonen gebruikt, kun je in overleg met je behandelteam besluiten tot geslachtsbevestigende operaties. Dit is een ingrijpende stap in de behandeling. De meeste operaties zijn onomkeerbaar. Niet iedereen kiest voor deze stap en binnen de stap zijn er ook nog verschillende mogelijkheden.
Keuzehulp
De Keuzehulp van GenderAid helpt je bij het maken van keuzes over operaties die transmannen - en vrouwen kunnen ondergaan.
Follow-up
Begeleiding
Controle
Mogelijk blijf je de rest van je leven hormonen gebruiken en kom je daarvoor regelmatig op controle bij een arts. Je kunt ook behoefte houden om met een psycholoog in gesprek te blijven. De zorg die je krijgt, stemmen we af op jouw behoeftes.
