.aspx?width=3872&height=2592&ext=.jpg&type=BlockColumn1Zoom1)
.aspx?width=3872&height=2592&ext=.jpg&type=BlockColumn2Zoom1)
Over Extended Reality (XR) in het onderwijs
Het Radboudumc wil vooroplopen in het vormgeven van de gezondheidszorg van de toekomst. Als opleidingsinstituut van het Radboudumc wil de Radboudumc Health Academy (RHA) koploper zijn op het gebied van persoonsgericht en innovatief leren en opleiden. Experimenteren met Extended Reality (XR) en zelfs toevoegen als leermiddel, is hier een onderdeel van. Denk hierbij aan het toepassen van Virtual Reality (VR) en Augmented Reality (AR) om te oefenen met situaties die normaliter zelden voorkomen (en daardoor moeilijk te trainen zijn).
lees meerOver Extended Reality (XR) in het onderwijs
Extended Reality is de overkoepelende term voor Virtual Reality (VR), Augmented Reality (AR) en Mixed Reality (MR). Deze technologische mogelijkheden zijn een belangrijke factor voor het persoonsgericht en innovatief leren en opleiden binnen het Radboudumc. Door het toevoegen van dit extra leermiddel, kunnen zorgprofessionals moeilijk toegankelijk situaties beter bereiken of oefenen met situaties die weinig voorkomen. Door de komst van COVID werd de scholing op de IC tijdelijk stopgelegd. Door middel van de inzet van XR konden deze situaties nagebootst worden.
De Radboudumc Health Academy (RHA) experimenteert met verschillende productietools, en produceren hiermee verschillende XR-producten voor het onderwijs.
Het verschil tussen VR, AR en MR
Een goede virtual reality omgeving probeert je ervan te overtuigen dat je er met je hele lichaam echt bent. Denk hierbij aan een VR bril. Dat plaatst eigenlijk een beeldscherm voor je ogen, zodat je alleen een virtuele 3D omgeving ziet. Augmented Reality is daarentegen een aangevulde realiteit. AR plaatst zo in de meeste gevallen een doorzichtig stukje glas voor je ogen of je gebruikt hiervoor een mobiel apparaat. Zo wordt er een virtuele laag over de fysieke werkelijkheid geprojecteerd. Mixed Reality brengt VR en AR eigenlijk bij elkaar. met een bril kunnen realistische 3D beelden verschijnen in de echte wereld.
Onderwijsmarkt Speelveld van Vernieuwing
Op 30 mei vindt de RHA onderwijsmarkt: “Speelveld van Vernieuwing” plaats in het Experience Center. Het onderwijsevenement waarin innoveren in onderwijs centraal staat! Ook Extended Reality is onderdeel van deze onderwijsmarkt.

Augmented Reality

Virtual Reality
Winnaars Call XR in het onderwijs bekend
3 november 2022XR biedt mogelijkheden voor vraagstukken in het onderwijs. Om het bijvoorbeeld breder toegankelijk te maken of mogelijkheden tot beter en/of dieper leren. Hiervoor is een call opgezet vanuit het programma XR in het onderwijs.
lees meerAan de slag met XR in het onderwijs
Verrijk het onderwijs met XR
Studenten kunnen eenvoudig oefenen met praktijksituaties. - Dit biedt een veilige leeromgeving, waarin het maken van fouten geen gevolgen heeft. Hierdoor zijn ze beter voorbereid. lees meerVerrijk het onderwijs met XR
Door het gebruik van XR kunnen studenten oefenen met verschillende praktijksituaties. Wanneer de student daadwerkelijk begint met het toepassen in de praktijk, kan hij of zij veel beter voorbereid zijn dan wanneer je geen gebruik hebt gemaakt van deze XR-technieken.
Extra kansen in het onderwijs
- Situaties die moeilijk toegankelijk zijn voor studenten, zoals de trauma helikopter kunnen worden nagebootst door XR. Met XR kunnen studenten hier een ‘kijkje nemen’ en de situaties oefenen;
- Diverse vaardigheden kunnen met XR worden geoefend. Denk hierbij aan gesprekstechnieken, procedures en technische handelingen.
- Het effect van je lichaamshouding en communicatie zijn te oefenen met een Avatar, die gevuld wordt uit praktijksituaties;
- Fouten maken is mogelijk, zonder directe gevolgen voor de patiënt.
Ondersteuning bij XR in het onderwijs
De RHA biedt zowel ondersteuning bij het ontwerpen en ontwikkelen van XR producten als het faciliteren van het onderwijs met XR. lees meerOndersteuning bij XR in het onderwijs
De Radboudumc Health Academy heeft XR hoog in het vaandel staan. Er wordt kritisch gekeken hoe we ons onderwijs met de juiste middelen kunnen optimaliseren. Op het gebied van XR bieden we daarom ook ondersteuning bij:
- Het ontwerpen en ontwikkelen van XR-toepassingen
- Professionalisering XR in het onderwijs
- Organisatie en logistiek van XR in het onderwijs bijvoorbeeld uitleen van XR-brillen
Neem hiervoor contact op via ons contactformulier.
XR-mogelijkheden en producten een overzicht met voorbeelden
Bekijk nu welke productietools er al zijn en ga aan de slag. Bekijk ook welke XR-producten voor onderwijs en opleiden al zijn ontwikkeld.
bekijk voorbeeldenXR-mogelijkheden en producten een overzicht met voorbeelden
Bij de XR mogelijkheden binnen het onderwijs maken we onderscheid tussen de volgende categorieën:
- Productietools om XR-producten mee te ontwikkelen
- XR-producten die in het onderwijs of opleiden worden ingezet. Deze zijn vaak door inhoudsdeskundige samen met onderwijskundige ontwikkeld.
Productietools
1. CenarioVR:
CenarioVR is een tool waarmee je relatief eenvoudig levensechte interactieve 360° VR leeractiviteiten kan ontwikkelen. Meer weten over CenarioVR? Bekijk de Youtube-video.
2. Opschalingstool:
Het 3D lab van het Radboudumc bouwt in samenwerking met de RHA een productietool waarmee docenten zelf eenvoudig nieuwe casuïstiek kunnen creëren op basis van 3D beelden voor gebruik op een hololens (AR) of een Virtual Reality bril (VR). Bekijk de instructievideo.
Wil je aan de slag met één van deze tools, neem dan contact op via ons contactformulier.
Bekijk hieronder de XR producten die reeds ontwikkeld zijn
-
Artsen met een migratie achtergrond (AMA’s) hebben moeite met participeren in het Nederlandse gezondheidszorgsysteem waarbij culturele achtergrond een rol speelt. Er is sprake van aanpassingsproblematiek. Middels deze casus, ontwikkeld met CenarioVR, gaan AMA's oefenen in het voeren van gesprekken met een Nederlandse patiënt en gezamenlijk nabespreken mbv een mentor om ze zo voor te bereiden op de 'echte' patiënt.
Binnenkort volgt een demo film over dit product.
Meer informatie? Neem contact op met Petra van Gurp, Ellemieke Rasenberg of Ietske Siemann.
-
Deze VR toepassing is ter voorbereiding op een 2-daagse training voor OK teams die gezamenlijk aan complexe chirurgische operaties werken (chirurgen, anesthesisten en verpleegkundigen); zie Home | DSATC. In de training gaan de deelnemers daadwerkelijk een operatie uitvoeren waarbij er complicaties optreden. Ter voorbereiding op de trainingsdagen ervaren deelnemers met een VR bril een soortgelijke operatie, waarbij de student kan wisselen van rol: een chirurg kan bijv. wisselen van standpunt en vanuit het perspectief van de OK verpleegkundige gaan kijken. Het voordeel hiervan is dat deelnemers zich middels deze CenarioVR-casus kunnen verplaatsen in een andere rol dan die ze normaal zelf hebben, en ze ervaren hoe belangrijk goede communicatie is tijdens operaties.
Binnenkort volgt een demo film over dit product.
Meer informatie? Neem contact op met Edward Tan
-
Snel, nauwkeurig en veilig beslissen op de huisartsenpost en bij spoed in de dagpraktijk zorgt ervoor dat patiënten zo snel mogelijk de juiste (spoed)zorg krijgen. Hierdoor kan de doorstroming in de hele zorgketen efficiënter verlopen. Huisartsen en triagisten (en geïnteresseerden) kunnen zich met Triagegame.nl verbeteren in dit beoordelings- en beslisproces (triage). De game wordt bovendien opgenomen in de landelijke huisartsopleiding. Triagegame.nl is een initiatief van Boukje van Dijk van het Radboudumc, en is ontwikkeld in samenwerking met huisartsen en triagisten.
Meer informatie: Nieuwe game traint huisarts en triagist sneller te beslissen bij spoedzorg - Patiënt sneller op de juiste plek - Radboudumc
-
Corona zette een streep door de klinische stage van bachelor studenten van de medische faculteit in het Radboudumc. Virtual reality, gecombineerd met het digitale leermiddel H5P, bood een goed alternatief. Voor de doelgroepen studenten Geneeskunde, AIOS en Verpleegkundigen SEH zijn met CenarioVR een viertal VR applicaties ontwikkeld met 360 graden video en foto’s. Het doel is om complexe situaties zo realistisch mogelijk na te bootsen. Studenten krijgen op deze manier de mogelijkheid een leersituatie - die doorgaans moeilijk toegankelijk is - te ervaren in VR. Deze module zorgde voor een intense leerervaring waardoor studenten de leerstof beter onthielden.
De volgende 4 applicaties zijn ontwikkeld:
- Mobiele Medische Team – o.a. verkenning van de traumahelicopter en aankomst bij een ongeval
- Patiënt op de SEH – o.a. over samenwerking tussen arts en verpleegkundigen
- Patiënt op de operatiekamer
- Rondleiding IC
Meer informatie? Neem contact op met Maarten van den Berg.
-
Het Donders Institute for Brain, Cognition and Behaviour heeft een aantal geavanceerde MRI scanners. Voor studenten is een virtuele lab tour ontwikkeld ter ondersteuning van het onderwijs in neuroscience. Studenten leren via de VR applicatie, ontwikkeld met CenarioVR, over de procedures en functies van de scanners, zodat ze beter voorbereid zijn wanneer ze op de afdeling komen.
Binnenkort volgt een demofilm over dit product.
Meer informatie? Neem contact op met Nils Kohn.
-
Met de opschalingstool is voor de opleiding Tandheelkunde een XR-product ontwikkeld waarin studenten leren over wortelkanaalbehandelingen.
Meer informatie? Neem contact op met Dina Medanhodzic. -
Binnen de opleidingen Geneeskunde en Biomedische Wetenschappen heeft de afdeling Beeldvorming samen met het Radboudumc 3D Lab GreyMapp ontwikkeld. GreyMapp is een XR-applicatie waarmee studenten de menselijke anatomie volgens het anytime-anywhere principe tot zich kunnen nemen. Daarnaast zijn er nieuwe XR applicaties in ontwikkeling waarmee studenten de anatomie en ontwikkeling van echte menselijke embryo’s en foetussen in detail kunnen bestuderen.
GreyMapp is te gebruiken op je smartphone of tablet en kun je gratis downloaden in de App Store en Google Play Store.Meer informatie? Neem contact op met Dylan Henssen.
-
In deze korte VR-trainer (samen met de HAN ontwikkeld) ga je aan de slag met oefenen in empathische gesprekstechnieken. Je krijgt feedback op je handelen bij twee casussen: een acute en een chronische patiënt. Beide oefeningen kun je eindeloos herhalen totdat het je lukt om goed aansluiting te vinden.
Meer informatie? Neem contact op met Postbus 1loket.
-
Deze VR hebben we samen met de HAN ontwikkeld en heeft als doel om studenten (artsen, verpleegkundigen, paramedici (in opleiding)) extra oefenmateriaal te geven om motiverende gesprekstechnieken toe te passen op een aantal virtuele patiënten. Je krijgt feedback op je gespreksvaardigheden en kunt eindeloos oefenen op virtuele patiënten.
Meer informatie? Neem contact op met Postbus 1loket.
-
Deze Virtual Reality toepassing biedt verschillende mogelijkheden om deelnemers bewust te maken van hun eigen verbale en non-verbale communicatie en kenmerkt zich door de mogelijkheid om zelf te oefenen met het toepassen van patiëntcomfort-technieken. We creëren een virtuele oefensituatie, waarin verbaal en non-verbaal gedrag van de deelnemer worden gemeten tijdens een virtueel patiëntcontact met een avatar. De avatar zal interactief reageren op het gedrag van de zorgverlener. Tijdens en na afloop van dit gesprek laat de virtuele patiënt de deelnemer door zijn of haar reacties en gedrag merken en ervaren hoe de deelnemer op de patiënt overkomt. Zo wordt de deelnemer niet alleen uitgelegd wat en hoe deze vorm van positieve communicatie werkt en kan worden toegepast, maar kan de cursist ook direct de effecten ervaren.
Meer informatie over de cursus Patiëntcomfort en communicatie, klik hier.
Meer informatie? Neem contact op met Tamara Coolen.
-
Bij deze VR ervaar je hoe het is om als patiënt zorg te ondergaan waarbij er niet met je maar over je wordt gecommuniceerd. Deze 360-graden film wordt op meerdere plekken in onze curricula toegepast.
De rollen omgedraaid is gratis toegankelijk via YouTube: De rollen omgedraaid.
Meer informatie? Neem contact op met Jos Velers.
Samen innoveren en leren
Experimenten
Om meer kennis en ervaring op te doen experimenteren de RHA, docenten en lerenden met de inzet van XR in het onderwijs.
lees meerExperimenten
De komende tijd gaan de RHA docenten en lerenden aan de slag met onderstaande experimenten.
Experiment opschalingstool
De RHA wil bouwen aan een leer -en werkomgeving waar XR een onderdeel van uitmaakt, omdat dit zowel het werkplekleren als simulatietrainingen kan ondersteunen. In een eerder project is door de RHA in samenwerking met het 3D lab een AR- applicatie ontwikkeld voor het beoordelen van brandwonden. Om een dergelijke applicaties ook in te kunnen zetten voor andere casuïstiek wordt in dit experiment gewerkt aan een productietool. Het 3D lab van het Radboudumc bouwt de productietool waarmee docenten zelf eenvoudig nieuwe casuïstiek kunnen creëren voor gebruik op een hololens (AR) of een Virtual Reality bril (VR).
Gedurende het experiment worden verschillende casussen met de productietool gebouwd en geïmplementeerd in het onderwijs. De eerste applicatie is vervaardigd voor de opleiding Tandheelkunde waarin studenten leren over wortelkanaalbehandelingen.


Daarnaast wordt er op dit moment gewerkt aan een casus voor het beoordelen van oncologische wonden. Wil je meer weten over dit experiment? Lees dan het interview met Carolien Kamphuis.
Heb jij een geschikte casus? Meld het via ons contacformulier.
Experiment CenarioVR
In het RadboudUMC zijn al positieve ervaringen opgedaan met een laagdrempelige mogelijkheid om levensechte interactieve 360° VR leeractiviteiten te ontwikkelen en aan te bieden met software CenarioVR. CenarioVR biedt mogelijkheden voor het onderwijs om casuïstiek aan te reiken die weinig voorkomt (denk aan zeldzame ziektebeelden of handelingen) of in de echte praktijk moeilijk toegankelijk is voor lerenden.
Door de beperkingen als gevolg van corona is het voor lerenden nog belangrijker en interessanter om levensechte 360° praktijkvoorbeelden te kunnen zien. CenarioVR is een eenvoudige tool waarmee in relatief korte tijd casussen ontwikkeld kunnen worden.
Er worden minimaal 4 casussen uitgewerkt in dit experiment. Heb jij een goede casus? Meld het via ons contactformulier.
Neem ook deel aan een experiment
Geïnteresseerd? In de lopende experimenten worden regelmatig docenten gevraagd deel te nemen. lees meerNeem ook deel aan een experiment
In de lopende experimenten worden regelmatig docenten gevraagd om hun input (bijvoorbeeld inbrengen van een geschikte casus) of kritische blik tijdens verschillende fases van het experiment.
Wil jij hier ook onderdeel van zijn? Meld je aan via ons contactformulier.
Wie zijn betrokken?
Het inzetten van XR in het onderwijs wordt gedurende het Programma 'Op weg naar extended reality in onderwijs en opleiden' georganiseerd door een team binnen de RHA.
lees meerProfessionalisering en meer informatie
Inspiratiesessie Extended Reality in onderwijs Inspiratiesessie Extended Reality in onderwijs
In deze sessie laten we je zien welke toegevoegde waarde Extended Reality (XR) kan hebben voor onderwijs. Aan de hand van een aantal sprekende voorbeelden en het zelf ervaren van XR-toepassingen breng je vervolgens in kaart op welke wijze XR jouw onderwijs kan verrijken. De cursus kan zowel online als offline plaatsvinden. Klik hieronder voor meer informatie en inschrijving (alleen voor radboudumc medewerkers). lees meerNaslagwerk en meer informatie
Vind hier interessante websites ter inspiratie en een overzicht van geselecteerde artikelen ter verdieping en achtergrondinformatie.
lees meerNaslagwerk en meer informatie
Interessante websites:
- De belangrijkste trends op het gebied van virtual reality, augmented reality en mixed reality
- Surf: Innovatieproject: eXploRing VR, AR en MR
- Versnellingsplan: Goede voorbeelden van onderwijsinnovatie met ICT
- Interessante LinkedIn artikelen over praktijkvaardigheden leren met technologie - juni 2022 | SURF Communities
- XR-tool voor studenten ter voorbereiding op de praktijk
- Infographic VR voor vaardighedenonderwijs (versnellingsplan.nl)
Literatuur
- Andrews, C., Southworth, M. K., Silva, J. N., & Silva, J. R. (2019). Extended reality in medical practice. Current treatment options in cardiovascular medicine, 21(4), 1-12. https://doi.org/10.1007/s11936-019-0722-7
- Barteit S, Lanfermann L, Bärnighausen T, Neuhann F, Beiersmann C. Augmented, Mixed, and Virtual Reality-Based Head-Mounted Devices for Medical Education: Systematic Review. JMIR Serious Games. 2021 Jul 8;9(3):e29080. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8299342/
- Bui, I., Bhattacharya, A., Wong, S. H., Singh, H. R., & Agarwal, A. (2021). Role of Three-Dimensional Visualization Modalities in Medical Education. Frontiers in pediatrics, 9. https://www.doi.org/10.3389/fped.2021.760363
- Curran VR, Xu X, Aydin MY, Meruvia-Pastor O. Use of Extended Reality in Medical Education: An Integrative Review. Med Sci Educ. 2022 Dec 19:1-12. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9761044/
- Hamilton, D., McKechnie, J., Edgerton, E., & Wilson, C. (2021). Immersive virtual reality as a pedagogical tool in education: A systematic literature review of quantitative learning outcomes and experimental design. Journal of Computers in Education, 8(1), 1-32. https://www.doi.org/10.1007/s40692-020-00169-2
- Holla M, Berg MVD. Virtual reality techniques for trauma education. Injury. 2022 Nov;53 Suppl 3:S64-S68. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36109249/
- Moro, C., Štromberga, Z., Raikos, A., & Stirling, A. (2017). The effectiveness of virtual and augmented reality in health sciences and medical anatomy. Anatomical sciences education, 10(6), 549-559. https://doi-org.ru.idm.oclc.org/10.1002/ase.1696
- Munzer, B. W., Khan, M. M., Shipman, B., & Mahajan, P. (2019). Augmented reality in emergency medicine: a scoping review. Journal of medical Internet research, 21(4),
- Tursø-Finnich T, Jensen RO, Jensen LX, Konge L, Thinggaard E. Virtual Reality Head-Mounted Displays in Medical Education: A Systematic Review. Simul Healthc. 2023 Feb 1;18(1):42-50. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35136005/
Graag meer literatuur of informatie? Neem dan contact op via ons contactformulier.