ga naar hoofdinhoud
Patiëntenzorg Behandelingen Gastrostomie bij kinderen Verzorging gastrostomie
Contact opnemen
Contactgegevens
Aandachtspunten
Verzorging week 1 en 2
Wat heeft u nodig?
De verzorging
Verzorging na de eerste controle
Wat heeft u nodig?
De verzorging
Verversen van water in de ballon
Wat heeft u nodig?
Water verversen
Vervangen van gastrostomiekatheter of button
Wat heeft u nodig?
Verwisselen katheter of button
Controle

Contact opnemen

Contactgegevens

Contact opnemen

Bij de volgende klachten moet u altijd contact opnemen met de kinderchirurg:
  • acute buikpijn in de eerst 6 weken na de operatie
  • pijn bij geven van voeding of medicatie
  • bloeding rondom de gastrostomie
  • problemen met wisselen van de katheter

Aandachtspunten

Complicaties

Er zijn een aantal veelvoorkomende problemen. Hier leest u wat u moet doen. lees meer

Complicaties


Medicatie geven

Door het geven van medicatie door de gastrostomiekatheter, button of PEG-katheter raakt deze weleens verstopt. Het is beter om de medicijnen in vloeibare vorm te geven. lees meer

Medicatie geven

Door het geven van medicatie door de gastrostomiekatheter, PEG-katheter of button raakt deze weleens verstopt. Het is beter om de medicijnen in vloeibare vorm te geven. Overleg met de arts of dit mogelijk is.

Spuit de katheter of de button voor en na de medicatie altijd door met 10 - 20 ml water. Bij zuigelingen gebruikt u 5 - 10 ml water, tenzij door de arts anders is voorgeschreven.

Per ongeluk verwijderen van de katheter

Plaats de ballonkatheter zo snel mogelijk terug. Heeft u kind een PEG-katheter? Neem dan direct contact met ons op. lees meer

Per ongeluk verwijderen van de katheter

Is de katheter per ongeluk verwijderd? Bij een ballonkatheter plaatst u de katheter zo snel mogelijk terug. Als uw kind een PEG-katheter heeft, neem dan direct contact met ons op. 

Terugplaatsen ballonkatheter

Als de eigen katheter er niet meer in past of in kan, gebruik dan de ballonmaagkatheter ch 10 die in het starterspakket zit dat u heeft ontvangen. Plaats deze erin en blaas de ballon op. Controleer of er maagsap terugkomt uit de katheter om de positie te bepalen. Neem vervolgens telefonisch contact met ons op.
 
Als het kind pijn heeft na het terugplaatsen, neem dan altijd direct contact op met dienstdoende kinderchirurg. Het kan zijn dat de katheter niet goed in de maag ligt. Laat er dan geen voeding of vocht over lopen.

Verzorging week 1 en 2

Wat heeft u nodig?

Materialen

Was uw handen en droog ze goed af. Leg vervolgens alle materialen klaar:
  • 2 steriele gazen
  • Desinfectans
  • 1 spiltgaasje 5x5 cm
  • Schaar
  • Fixatiepleister of duoderm met leucoplast
  • Leucosilk
  • Markeringsstift

De verzorging

De eerste dagen na de operatie kan de huid rond de katheter gevoelig zijn. Uw kind mag vanaf de tweede dag douchen of kort in bad. Na de eerste controle op de polikliniek mag uw kind meestal weer zwemmen. lees meer

De verzorging

De eerste dagen na de operatie kan de huid rond de katheter gevoelig zijn. Er kan in het begin wat vocht en bloed uit de wond komen. In de eerste 2 weken na de operatie is de katheteropening nog een wond en moet het ook zo verzorgd worden. Na deze 2 weken kunt u de katheteropening als een “gewone” opening in de huid zien. 

Douchen of in bad

Vanaf de tweede dag na de operatie mogen kinderen met een gastrostomiekatheter/PEG-katheter kortdurend douchen of korte tijd in bad. 

Zwemmen

Vanaf dag 10 mag uw kind weer normaal in bad. Na de eerste controle op de polikliniek (meestal na 2 weken na de operatie) mogen ze weer zwemmen.  

De verzorging

Instructie in week 1 en 2

In de video wordt stap voor stap uitgelegd hoe u de gastrostomie verzorgt. Na het kijken van de video kunt u het stappenplan rustig nalezen.

lees meer

Instructie in week 1 en 2

Nadat u de benodigde materialen heeft klaargelegd en u uw handen opnieuw heeft gewassen, volg u de volgende stappen:

  • Haal het oude verband eraf.
  • Was en droog daarna uw handen nog een keer.
  • Giet desinfectans over de steriele gazen.
  • Controleer het klemmetje
  • Wip het fixatieplaatje een beetje op.
  • Reinig de gastrostomiekatheter of de PEG-katheter, de gastrostomie-opening en de onderkant van het uitwendige fixatieplaatje met een gaasje met desinfectans.
  • Laat daarna de katheter, de opening en het fixatieplaatje 30 seconden drogen.
  • Inspecteer de huid rondom de katheter op huidirritatie, infectie of drukplekken.
  • Plaats een nieuw steriel splitgaasje onder het fixatieplaatje.
  • Maak het gaasje daarna vast met een pleister (leucosilk).
  • Plak de katheter, daar waar het onder de gaasjes vandaan komt, nog extra vast met een fixatiepleister of met duoderm en leucoplast. Maak de katheter eventueel met een pleister of speld vast aan het hemd of de trui.
  • Teken met een watervaste stift een markeringsstreepje op de gastrostomiekatheter met een uitwendig fixatieplaatje. Doe dit op de plek waar de katheter uit het plaatje komt.

 Bijzonderheden 

  • Na 1 week mag u water gebruiken in plaats van desinfectans.
  • Bij een gastrostomiekatheter met ballon:
    • In de eerste 2 weken mag u het losse uitwendige fixatieplaatje niet verschuiven. Het fixatieplaatje zit nog vast met een hechting.  
    • Het water in het ballonnetje mag uw pas vervangen nadat uw kind voor de eerste controle op de polikliniek is geweest. 

Verzorging na de eerste controle

Wat heeft u nodig?

Materialen

Was uw handen en droog ze goed af. Leg vervolgens alle materialen klaar:
  • water
  • 2 steriele gazen of washandje
  • 1 spiltgaasje 5x5 cm
  • markeringsstift
  • schaar
  • pleister
  • zachte handdoek of gazen

De verzorging

Instructie na de eerste controle

In de video wordt stap voor stap uitgelegd hoe u de gastrostomie verzorgt. Na het kijken van de video kunt u het stappenplan rustig nalezen.

lees meer

Instructie na de eerste controle

Nadat u de benodigde materialen heeft klaargelegd en u uw handen opnieuw heeft gewassen, volgt u de volgende stappen:

  • Haal het oude verband eraf.
  • Was en droog daarna uw handen nog een keer.
  • Teken met een watervaste viltstift een markeringsstreepje op de plaats waar de katheter uit het fixatieplaatje komt.
  • Maak daarna het fixatieplaatje los en schuif dit 3 cm naar achteren, zodat de gehele gastrostomie opening goed zichtbaar is.
  • Reinig de huid rondom de opening en de onderkant van het plaatje of button met het washandje of de gaasjes. Gebruik hiervoor schoon water en milde zeep. Verwijder eventuele korstjes.
  • Spoel de huid na zodat alle zeepresten worden verwijderd.
  • Dompel de PEG-katheter met een inwendig fixatieplaatje 2 tot 3 cm cm in de maag (bij weerstand stoppen) en draai 360 graden rond. Een ballonkatheter hoeft niet gedompeld te worden.
  • Trek hierna de katheter omhoog tot er lichte spanning op de katheter te voelen is.
  • Dep de katheter, de opening en het fixatieplaatje droog met de zachte handdoek. 
  • Schuif het fixatieplaatje terug tot het markeringsstreepje en zet het plaatje weer vast. Zorg bij het terugplaatsen van het plaatje dat er een lichte span¬ning op de katheter staat.
  • Wanneer de katheter te strak zit (bijvoorbeeld omdat de buikwand dikker is geworden), zet dan het uitwendige fixatieplaatje van de katheter iets minder strak tegen de huid. Het interne fixatieplaatje moet net tegen de binnenwand van de maag liggen.
  • Zorg hierbij dat er een lichte spanning op de katheter blijft bestaan en dat de afstand tussen de huid en het fixatieplaatje 2 millimeter is. Controleer of het klemmetje goed dicht zit.
  • Zet een watervaste viltstift een nieuw markeringsstreepje op de katheter.
  • Fixeer het gaasje daarna met leucosilk.
  • Plak de katheter 2 cm van het uitwendige fixatieplaatje vast met een fixatiepleister of met duoderm en leucoplast.
  • Maak de katheter eventueel vast aan het hemd of de trui van uw kind met een pleister of speld.
  • Wissel de plakplaats om de week af.
  • Plaats een steriel splitgaasje onder het fixatieplaatje of de button.

De dagelijkse verzorging van de huid rondom de button is hetzelfde als bij de gastrostomiekatheter. Het enige verschil is dat er geen uitwendig fixatieplaatje aanwezig is die u terug moet schuiven. Onder de button kunt u eventueel een gaasje leggen om transpiratie en irritatie tegen te gaan. 

Bijzonderheden

  • Het fixatieplaatje aan de buitenkant zorgt ervoor dat de katheter niet door de maagperistaltiek naar binnen wordt getrokken.
  • Controleer tijdens de verzorging regelmatig het markeringsstreepje of de lengte van de katheter. Controleer dit ook wanneer uw kind spuugt, er voeding langs de gastrostomie opening komt, of als uw kind buikkrampen heeft. 
  • Bij een gastrostomiekatheter of button met een ballon moet u het water in de ballon iedere week vervangen. 
  • Na de controle op de polikliniek mag uw kind weer zwemmen.

Verversen van water in de ballon

Wat heeft u nodig?

Materialen

Was uw handen en droog ze goed af. Leg vervolgens alle materialen klaar:
  • 2 lege spuiten van 5-10 ml
  • 5 ml afgekoeld gekookt water

Waarom moet het water ververst worden?

Bij een gastrostomiekatheter of button met ballon moet 1 keer per week het water ververst worden. Dit voorkomt dat de ballon langzaam leegloopt en de gastrostomiekatheter of button er spontaan uit gaat.

Water verversen

Instructie

In de video wordt stap voor stap uitgelegd hoe u het water in de ballon vervangt bij een gastrostomiekatheter of button met ballon. Na het kijken van de video kunt u het stappenplan rustig nalezen.

lees meer

Instructie

Nadat u de benodigde materialen heeft klaargelegd en u uw handen opnieuw heeft gewassen, volgt u de volgende stappen (let op: er zijn twee stappenplannen. 1 voor de button 1 voor de gastrostomiekatheter).

Stappenplan button

  • Trek met een spuit 3-5 ml afgekoeld gekookt water op. 
  • Plaats de lege spuit op de ballonaansluiting; druk de spuit goed aan, zodat het ventiel opent.
  • Trek met de lege spuit het water uit de ballon op. Dit doet u uit het zijkanaal van de gastrostomiekatheter of button.
  • Haal de spuit eraf en houd de gastrostomiekatheter of de button goed vast, zodat deze er niet uitglijdt.
  • Pak de andere spuit die u eerder heeft gevuld met afgekoeld gekookt water. Zet de spuit op de ballonaansluiting.
  • Spuit 3 tot 5 ml van het afgekoeld gekookt water in de ballon.
  • Verwijder de spuit en houd dan de stamper van de spuit tegen, zodat het afgekoeld gekookt water niet in de spuit terug vloeit.  

Vul de ballon nooit met lucht; de lucht ontsnapt sneller uit de ballon.

Stappenplan gastrostomiekatheter

  • Trek met een spuit 3-5 ml afgekoeld gekookt water op
  • Open het klemmetje. Houdt hierbij het externe fixatieplaatje goed tegen de huid.
  • Plaats de lege spuit op de katheter.
  • Trek met de lege spuit het water op uit de ballon. 
  • Verwijder de spuit eraf en houd de gastrostomiekatheter goed vast, zodat deze er niet uitglijdt.
  • Pak de andere spuit die u eerder heeft gevuld met afgekoeld gekookt water. Zet de spuit op de ballonaansluiting.
  • Spuit 3 tot 5 ml van het afgekoeld gekookt water in de ballon.
  • Verwijder de spuit en maag het klemmetje dicht.

Vervangen van gastrostomiekatheter of button

Wat heeft u nodig?

Materialen

Was uw handen en droog ze goed af. Leg vervolgens alle materialen klaar:
  • 2 lege spuiten van 5-10 ml
  • 1 spuit van 60 ml
  • 5 ml afgekoeld gekookt water
  • 1 nieuwe gastrostomiekatheter of button met ballon
  • 1 splitgaasje 5x5 cm
  • Fixatiepleister of duoderm met leucoplast
  • 1 schoon washandje en zachte handdoek
  • (bij sommige katheters) een katheter-afsluitdopje

Hoe vaak vervangen?

Een siliconen gastrostomiekatheter of button met ballon moet ongeveer 1 keer in de 3-4 maanden vervangen te worden. Dit kunt u zelf thuis doen. lees meer

Hoe vaak vervangen?

Een gastrostomiekatheter of button met een fixatieballon kan thuis worden vervangen. Het inbrengen van een ballonkatheter of een button gaat makkelijker als uw kind niet huilt. Tijdens het huilen spant uw kind de buikspieren aan, waardoor het inbrengen van de katheter moeilijk gaat. 

De gastrostomiekatheter of maagbutton moet direct na het verwijderen van de katheter ingebracht worden. Dit om te voorkomen dat het fistelkanaal nauwer wordt. 

Een siliconen gastrostomiekatheter met ballon moet ongeveer 1 keer in de 3-4 maanden vervangen worden. Ook als het uitwendige fixatieplaatje niet meer goed zit of los om de gastrostomiekatheter klemt moet het vervangen worden. 

De meeste zorgverzekeraars vergoeden 4 buttons per jaar. Voor de juiste maat van de button kunt u een deskundig kinderarts of (thuiszorg)verpleegkundige vragen. De juiste maat button hoeft dus niet perse door de kinderchirurg bepaalt te worden.

Verwisselen katheter of button

Instructie

In de video wordt stap voor stap uitgelegd hoe u een gastrostomiekatheter of button verwisselt. Na het kijken van de video kunt u de verschillende stappen rustig nalezen.

lees meer

Instructie

Nadat u de benodigde materialen heeft klaargelegd en u uw handen opnieuw heeft gewassen, volgt u de volgende stappen:

  • Verwijder de verpakking en kijk of alles in orde is.
  • Trek met een spuit 3-5 ml afgekoeld gekookt water op.
  • Verwijder het gaasje rond de gastrostomiekatheter of button.
  • Schuif het fixatieplaatje naar achteren of maak de pleisters los (alleen bij de gastrostomiekatheter).
  • Maak het klemmetje open.
  • Trek met een lege spuit via de zijopening van de gastrostomiekatheter of button, het water op uit de ballon. 
  • Verwijder de gastrostomiekatheter of button.
  • Reinig de gastrostomie opening met het washandje en schoon water.  Dep vervolgens goed droog met de zachte handdoek goed.

Inbrengen van een gastrostomiekatheter  

  • Breng op de punt van de nieuwe gastrostomiekatheter wat glijmiddel aan. 
  • Breng, eventueel met een draaibeweging, de gastrostomiekatheter 3-5 cm in. Hierbij kan enige weerstand te voelen zijn.
  • Maak het klemmetje open en vul de ballon via de zijopening met 3-5 ml.
  • Trek de gastrostomiekatheter voorzichtig aan, totdat de ballon tegen de buikwand ligt. 
  • Plaats het uitwendig fixatieplaatje tegen de buikhuid of plak de katheter vast.

Inbrengen van een button 

  • Breng op de punt van de button het glijmiddel aan.
  • Breng de button via de gastrostomie-opening in de maag. Hierbij mag u een klein beetje druk zetten en een draaibeweging maken. Gebruik zo nodig het geleidersstaafje in de button als het moeilijk gaat.
  • Breng de button helemaal in totdat de button zich plat tegen de huid bevindt.
  • Vul de ballon via de zijopening met 3-5 ml water voor injectie via de spuit.
  • Trek de rand van de button iets omhoog om te controleren of deze vast zit (een klein beetje op en neer bewegen moet mogelijk zijn).

Fixeren gastrostomiekatheter- en button 

  • Haal het overige glijmiddel weg en breng eventueel een splitgaasje aan om de katheter, onder het fixatieplaatje of de button.
  • Fixeer het gaasje daarna met een pleister.
  • Plak de katheter, daar waar het onder de gaasjes vandaan komt, nog extra vast met een fixatiepleister of duoderm met leucoplast. Maak de katheter eventueel aan het hemd of de druit van uw kind vast met een pleister of speld. 
  • Bij een button maakt u het koppelslangetje vast. 
  • Trek met de 60 ml spuit een beetje maaginhoud op en spuit het daarna weer terug. Dit is ter controle. Spuit de katheter of button daarna door met wat water. Als u geen voeding kunt optrekken, spuit dan de gastrostomiekatheter of de button alleen door met water.
  • Sluit de katheter af met het afsluitdopje.
  • Als er problemen waren met het plaatsen, neem dan altijd contact op met de polikliniek Amalia kinderziekenhuis of met de kinderchirurgie. Er is een risico op lekkage naar de buikholte bij het verkeerd plaatsen. 

Bijzonderheden

  • Een operatief ingebrachte gastrostomiekatheter met ballon wordt in principe de eerste 6 weken na de operatie niet vervangen totdat de maagwand  aan de buikwand is vastgegroeid. De wisseling van de gastrostomiekatheter vindt de eerste keer, 6 weken na het inbrengen, op de polikliniek plaats.
  • Zorg dat er altijd dat u een reserve gastrostomiekatheter of button met ballon in huis heeft.
  • Zorg ook dat u een dunnere gastrostomiekatheter (ch. 10) in huis heeft, als de gebruikelijke katheter niet kan worden ingebracht door vernauwing van de gastrostomie-opening.

Vervangen PEG-katheter

Een PEG-katheter kan 1 tot 1,5 jaar blijven zitten. Daarna moet deze vervangen worden. De PEG-katheter wordt vervangen in het ziekenhuis. Dit gebeurt onder narcose. De PEG-katheter kan op zijn vroegst 3 maanden na plaatsing worden vervangen, wanneer de maagwand aan de buikwand is vastgegroeid.

Definitief verwijderen

Wanneer de gastrostomiekatheter of button met ballon definitief verwijderd mag worden raden wij u aan om de laatste voeding minimaal 2 uur eerder dan gebruikelijk te geven en de gastrostomiekatheter voor de nacht te verwijderen. lees meer

Definitief verwijderen

Wanneer de gastrostomiekatheter of button met ballon definitief verwijderd mag worden raden wij u aan om de laatste voeding minimaal 2 uur eerder dan gebruikelijk te geven en de gastrostomiekatheter voor de nacht te verwijderen. 

Nadat de gastrostomiekatheter of button verwijderd is, groeit de gastrostomie opening meestal vanzelf dicht. De gastrostomie opening verbindt u de eerste 2 nachten met een gaasje met vaseline. Mocht de gastrostomie toch niet spontaan dichtgroeien, neem dan contact op met de stomaverpleegkundige. Het zou kunnen dat de gastrostomie chirurgisch gesloten moet worden. 

Wat heeft u nodig?

  • 1 gaasje 5x5 cm
  • 1 spuit van 5 ml
  • 1 tubetje vaseline
  • 1 rol leucoplast

Stappenplan

  • Was uw handen en droog ze goed af.
  • Leg alle benodigdheden klaar.
  • Was en droog daarna uw handen nog een keer.
  • Spuit wat vaseline op het gaasje
  • Trek met de spuit het water uit de ballon
  • Verwijder de maagkatheter of button en leg het gaasje met de vaseline op de gastrostomie opening.
  • Plak 2 dagen de opening goed af met een drukverbandje; fixeer dit kruiselings of dakpansgewijs af met leukoplast.
  • Leg, indien nodig, nog enkele dagen een gaasje op de gastrostomie-opening.

Controle

Controle van de ligging

Het is belangrijk dat u na het vervangen controleert of de katheter goed zit. lees meer

Controle van de ligging

Het is belangrijk dat u na het vervangen controleert of de katheter goed zit. Na (her)plaatsen van de katheter moeten er altijd controles worden uitgevoerd voordat er voeding wordt aangesloten:

  • Controleer of er voeding/maaginhoud opgetrokken kan worden met behulp van een spuit.
  • Controleer of er makkelijk water door de katheter gespoten kan worden.

Dit moet geen pijn doen bij uw kind. 

Neem bij twijfel altijd contact op.


  • Medewerkers
  • Intranet