Zes ERC Advanced Grants voor Radboud-onderzoekers

28 maart 2019

Onderzoekers Carl Figdor en Mihai Netea van het Radboudumc en Francesco Battaglia, Wilhelm Huck, Nigel Hussey en Heleen Murre-van den Berg van de Radboud Universiteit ontvangen ieder een ERC Advanced Grant. De bedragen variëren per voorstel, maar schommelen zo rond de 2,5 miljoen euro. Met deze Europese onderzoekssubsidie kunnen de zes wetenschappers de komende vijf jaar onderzoek doen. In totaal worden in deze ronde 21 ERC Advanced Grants toegekend aan onderzoekers van Nederlandse onderzoeksinstellingen.

Mihai Netea – verbetering van vaccinaties voor ouderen
Mihai Netea is een van de meest toonaangevende wetenschappers in het onderzoek naar het afweersysteem. Hij probeert te doorgronden hoe ons lichaam al die ziekteverwekkers herkent en op de juiste manier bestrijdt. Ons afweersysteem bestaat uit een ‘aangeboren’ en een ‘aangeleerd’ deel. Dat aangeboren deel krijgen we van nature al tijdens onze geboorte mee. Het aangeleerde deel is veel plastischer en dynamischer en kan leren van doorgemaakte infecties en ontwikkelt zich gedurende ons leven door het directe contact met bacteriën, schimmels en virussen. Deze contacten slaat het aangeleerde of ‘verworven’ afweersysteem op in het immunologische geheugen. Dankzij dat geheugen kan het aangeleerde afweersysteem bij een nieuwe infectie van een al bekende ziekteverwekker snel en effectief toeslaan. Lang werd gedacht dat dit geheugen een exclusieve eigenschap van de verworven afweer was. Uit onderzoek van Mihai Netea en collega’s blijkt dat dit niet zo is. Ook het aangeboren immuunsysteem heeft een geheugen, alleen is dit niet specifiek. Dit wordt ‘getrainde immuniteit’ genoemd. Netea en collega’s ontdekten bovendien dat het BCG-vaccin tegen tuberculose het geheugen van de aangeboren afweer kan stimuleren. Na een BCG-vaccinatie reageert het aangeboren afweersysteem beter op allerlei andere infecties. Binnen het project ‘Trained immunity: improving the next generation of vaccines for the older generation’ wil Netea onderzoeken of het BCG vaccin nuttig kan zijn om het immuunsysteem van ouderen een boost te geven. In het eerste deel van het onderzoek worden  immuuncellen van jonge en oude individuen blootstellen aan BCG. In het tweede deel worden jonge en oude muizen vaccineren met BCG en daarna besmet met de schimmel Candida albicans. In het laatste deel van het onderzoek worden vrijwilligers van verschillende leeftijden gevaccineerd met BCG en vervolgens bloot gesteld aan microben. Netea en collega’s hopen zo de rol van verschillende afweercellen in getrainde immuniteit duidelijk te krijgen om uiteindelijk te bepalen of BCG-vaccinatie nuttig kan zijn voor specifieke doelgroepen met een verzwakt immuunsysteem. 
 
Mihai Netea is hoogleraar Experimentele Interne Geneeskunde aan het Radboudumc. Hij is KNAW-lid en lid van de Academia Europaea. In 2016 ontving hij de prestigieuze Spinozaprijs voor zijn onderzoek naar het trainen van het afweersysteem.
 
Carl Figdor – Een nieuwe aanpak van immuuntherapie
Carl Figdor richt zich in het project ‘ARTimmune’ op het intrigerende en nieuwe idee om injecteerbare immuun niches te creëren om zo tumoren meer direct aan te vallen. Zijn idee kan belangrijke implicaties hebben voor de kliniek. Veel kankerpatiënten reageren momenteel nog niet op immuuntherapie en nieuwe strategieën zijn hard nodig. ARTimmune bouwt voort op het succes en de toenemende populariteit van immuuntherapie in de oncologie, en probeert de belangrijkste beperkingen van de huidige behandelingen, zoals ernstige bijwerkingen, te overwinnen. Huidige behandelingen, zoals CAR T-cellen en checkpoint remmers, kunnen resulteren in ernstige toxiciteit voor normale weefsels. Figdor wil een nieuwe aanpak onderzoeken waarin door toepassing van lokale immunotherapie zowel toxiciteit als ook immuunsuppressie door de tumor wordt teruggedrongen. ARTimmune is een direct uitvloeisel van het zwaartekracht programma ‘Institute of Chemical Immunology’ waarvan Figdor een van de trekkers is en waarin chemici nauw samenwerken met immunologen.
 
Carl Figdor is hoogleraar Immunologie en verbonden aan het Radboudumc en Oncode Insitute. In 2006 kreeg hij de prestigieuze Spinozaprijs voor zijn onderzoek naar immuuntherapie bij kanker. In 2011 ontving hij ook al een ERC advanced grant en in 2015 ontving hij een EU 2020 Grant van 8,3 miljoen euro voor immunotherapie. Figdor is KNAW lid, lid van de Academia Europaea en ridder in de orde van de Nederlandse leeuw. Tevens heeft hij op alle Nederlandse universiteiten de wetenschapsknooppunten geintroduceerd, waar basisschool leerlingen al op jonge leeftijd in contact gebracht worden met wetenschap (wkru.nl).

Zie het bericht van de Radboud Universiteit voor het volledige overzicht van de ERC grants.

• Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.

  Nieuws homepage Patientenzorg en Nieuws en verhalen