Welke competenties moet de arts van de toekomst hebben? ‘Aandacht voor preventie en kwaliteit van leven’

2 juni 2020

De belangrijkste competenties die de arts anno 2025 moet hebben? Het antwoord hierop staat in het zojuist gepresenteerde Raamplan Artsopleiding 2020. Dit Raamplan is geschreven in opdracht van de Nederlandse Federatie van universitair medische centra (NFU), en werd mede vormgegeven door drie Radboudumc-medewerkers: hoogleraar Geriatrie Marcel Olde Rikkert schreef inhoudelijk mee, het project werd gecoördineerd door opleidingsdirecteur Geneeskunde Marjolein van de Pol, en directeur Radboudumc Health Academy Roland Laan was voorzitter van de landelijke Raamplan-projectgroep: ‘De “Nijmeegse” focus op persoonsgerichtheid en innovatie is in dit landelijke plan terug te zien.’

Met de nieuwe eindtermen waaraan elke geneeskundestudent moet voldoen, maken de Nederlandse geneeskundeopleidingen het medisch onderwijs toekomstbestendig. Raamplan-commissie-voorzitter Roland Laan: ‘Natuurlijk blijven we artsen opleiden die een diagnose kunnen stellen en patiënten kunnen behandelen. Tegelijkertijd besteedt dit Raamplan veel aandacht aan de rol van de arts in het bevorderen en beschermen van gezondheid en kwaliteit van leven. Zo vinden we preventie een belangrijk thema. Artsen moeten nog meer vertrouwd zijn met de betekenis voor gezondheid van onderwerpen als voeding, roken en alcoholgebruik, lichaamsbeweging, slaap, omgaan met stress en gezonde relaties. Een ander belangrijk thema is het voorkomen van onnodige zorg. Dat vraagt ook om het voeren van het goede gesprek met de patiënt: wat draagt echt bij aan zijn/haar kwaliteit van leven?’ 
Daarmee komt in het Raamplan ook de persoonsgerichte benadering voor patiënten aan de orde. ‘Die benadering is meer dan ooit belangrijk. We willen burger en patiënt zien als partner. Niet alleen in de zorg overigens maar ook in het onderwijs.’
In het Raamplan wordt daarnaast ook nadruk gelegd op leren samenwerken. ‘Niet alleen tussen artsen onderling, maar ook tussen artsen en andere medische, zorg-, en welzijnsprofessionals in het publieke domein.’

Leren en innoveren

De projectgroep hecht belang aan het feit dat de arts moet leren inspelen op veranderingen in de maatschappij. Roland Laan: ‘De coronacrisis onderstreept dat. Die flexibiliteit geldt trouwens ook voor het inspelen op constant vernieuwende kennis en technologie. Een leven lang leren is echt noodzakelijk. Dat vraagt om een andere manier van opleiden, waarin studenten al tijdens hun opleiding verantwoordelijkheid (leren) nemen voor hun leerproces. Daarvoor zijn ook vaardigheden nodig zoals reflecteren en omgaan met feedback. Nog iets breder geformuleerd: het gaat erom persoonlijk leiderschap te ontwikkelen. In onze Nijmeegse artsopleiding besteden we daar in de nieuwe bachelor en de aangepaste masteropleiding al veel aandacht aan. Op die weg gaan we zeker verder.’
De Raamplan-projectgroep signaleert dat niet alleen kennis continu verandert, ook vinden er maatschappelijke verschuivingen plaats, zoals vergrijzing of migratie. En de druk op de toegankelijkheid en betaalbaarheid van het zorgstelsel neemt toe. Roland Laan: ‘Daarom vinden we dat de arts van de toekomst meer dan ooit aandacht moet hebben voor de zinvolheid, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg. Dat ze kunnen bijdragen aan innovatie van de zorg. Het Raamplan zet daarmee ook in op maatschappelijk handelen en leiderschap.’

Terugkijkend op totstandkoming

Roland Laan kijkt terug op een goede samenwerking: ‘We hebben input voor dit Raamplan – al sinds 2018 – vergaard in samenwerking met onder andere onderwijsorganisaties van de umc’s, studentenorganisaties, patiënt-/cliëntenraden uit de umc’s, en vanuit vakverenigingen en aan de gezondheidszorg gerelateerde organisaties. Het was veel meer dan de vorige keer in 2009 een open project met veel tussentijdse dialogen. Vanuit Nijmeegs perspectief is het mooi dat onze focus op persoonsgerichtheid en innovatie in dit landelijke plan is terug te zien. In onze opleiding is al veel van het Raamplan terug te vinden. De komende periode gaan we samen met onze partners in de regio en de andere umc’s aan het werk om weer stappen vooruit te zetten.’
Het Raamplan is enthousiast ontvangen door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en wordt nu vertaald naar het besluit Opleidingseisen arts (wet BIG).

Lees hier het volledige Raamplan Artsopleiding 2020 of klik hier voor het artikel in de Volkskrant.