Expertisecentrum voor Aangezichts­verlamming

Onze expertise

Het Facialisteam van het Radboudumc Expertisecentrum voor Aangezichtsverlamming biedt verschillende behandelingen aan, afhankelijk van uw situatie. De belangrijkste behandelopties zijn: 

• Mimetherapie: oefeningen om de gezichtsspieren beter te leren aansturen. 
• Botulinetoxine (Botox): helpt tegen ongewenste meebewegingen (synkinesen). 
• Chirurgie: kan worden ingezet om het gezicht te verbeteren. Er zijn twee vormen: 
  • Statische chirurgie: zorgt voor een beter uiterlijk, maar brengt geen beweging terug. 
  • Dynamische chirurgie: probeert beweging in het gezicht, zoals een glimlach, te herstellen. 

Over dynamische chirurgie 

Dynamische chirurgie is niet bij iedereen mogelijk en is vaak complexer dan statische chirurgie. Er zijn verschillende technieken: 

• Kauwzenuwherstel: Hierbij wordt een andere zenuw (kauwspier) aangesloten op de gezichtsspieren. Na de operatie helpt een fysiotherapeut u om te leren glimlachen via een kauwbeweging. 
• Zenuwtransplantatie: Soms wordt een zenuwtakje van de gezonde gezichtshelft verbonden met de verlamde kant via een zenuw uit het been. Zo kan een meer spontane glimlach ontstaan. Het duurt vaak 6 tot 12 maanden voordat er beweging zichtbaar wordt. 
• Spiertransplantatie: Als de gezichtsspieren te lang niet zijn gebruikt en zijn verschrompeld (geatrofieerd), kan een spier uit het bovenbeen of de slaapstreek worden overgeplaatst naar het gezicht, samen met zenuwen en bloedvaten. 

Welke behandeling geschikt is, hangt af van uw situatie en wensen. Het team bespreekt dit zorgvuldig met u. 

Verwijzer

Ons expertisecentrum staat open voorbehandeling van elke vorm van aangezichts­verlamming. Meestal heeft de diagnostiek al in de tweede lijn plaatsgevonden.

Afspraak maken

Een afspraak kan worden gemaakt middels een brief naar:
Radboudumc
Huispost 383
Polikliniek Keel-Neus-Oorheelkunde
Postbus 9101, 6500 HB Nijmegen

Orphacodes aandoeningen

Orphanet is een internationaal erkend classificatiesysteem voor zeldzame aandoeningen. Elke zeldzame aandoeningen in de Orphanet database heeft een uniek identificatienummer. Het ministerie van VWS heeft de volgende aandoeningen officieel erkend voor dit expertisecentrum: 

• Paralytische faciale malformatie (156224)
  • Syndroom van Moebius (570)
  • Geïsoleerde erfelijke congenitale aangezichtsverlamming (306527)
  • Syndroom van Melkersson-Rosenthal (2483)
  • Congenitale erfelijke aangezichtsverlamming - variabel gehoorverliessyndroom (306530)

Op de Orphanet website staat informatie over zeldzame aandoeningen, expertisecentra en patiëntorganisaties.

Aangezichts­verlamming

Achtergrond

Ongeveer de helft van de gevallen van een aangezichtsverlamming ontstaat plots zonder aanwijsbare oorzaak. U staat op met een scheef gezicht of het ontstaat in een paar uren zonder andere verschijnselen of een duidelijke oorzaak (dus geen andere verlammingen). Deze aandoening heet de verlamming volgens Bell of Bellse Paralyse. Meestal treedt er na een paar weken/maanden vanzelf herstel op.

Bij de andere helft van de gevallen gaat het om aangeboren afwijkingen (syndroom van Moebius, congenitale aangezichtsverlamming), virale aandoeningen (blaasjes op en rondom oorschelp), ongevallen, steekwonden, schedelbasisbreuk en moeten we tumoren die drukken op de zenuw uitsluiten.

Symptonen

Bij een aangezichtsverlamming valt uw aangezichtszenuw (nervus facialis of zevende hersenzenuw) uit. Meestal gebeurt dat aan één kant van uw gezicht. Wanneer de zenuw niet meer functioneert, kunnen de spieren van uw gezicht niet meer bewegen en vertoont u een scheef gezicht, waarbij uw oog- en mondhoek gaan hangen.

Herstel

Wanneer uw aangezichtsverlamming herstelt (zoals vaak het geval is bij Bellse paralyse), kunnen er “meebewegingen” of “synkinesen” ontstaan. Dit kan voorkomen bij uw oog (knipogen), uw mond (mondhoek wordt opgetrokken in een grijns) en ter hoogte van uw hals (huidspier of platysma). Deze “meebewegingen” zijn moeilijk (misschien zelfs onmogelijk) onder controle te houden.

Meedoen aan onderzoek

Als patiënt van het Radboudumc Expertisecentrum voor Aangezichtsverlamming wordt u behandeld volgens een gestandaardiseerd zorgpad (Zorgpad Facialis). We leggen behandelgegevens vast in een veilige database. Daarmee kunnen we het effect van verschillende behandelingen onderzoeken en verbeteren. 

Op verschillende momenten tijdens uw behandeling kan gevraagd worden of u wilt meedoen aan onderzoek. Dat kan bijvoorbeeld door het invullen van vragenlijsten, of door mee te werken aan foto- of video-opnames. Deelname is altijd vrijwillig. 

Wetenschap­pelijk onderzoek

Ons expertisecentrum doet wetenschappelijk onderzoek om de zorg en diagnostiek bij aangezichtsverlamming verder te verbeteren. Daarbij kijken we onder andere naar: 

• 3D-diagnostiek (onderzoeker: T. ten Harkel); 
• verschillen tussen linker- en rechtergezichtshelft (onderzoeker: S. Pouwels);
• kwaliteit van leven en omgaan met klachten (onderzoeker: I. Sieman). 

Tijdens uw behandeling verzamelen we informatie via vragenlijsten (zogenaamde PROMs – Patient Reported Outcome Measures), foto’s, filmpjes en 3D-opnames. Zo bouwen we aan een waardevolle database voor toekomstig onderzoek.