Vidi-subsidie voor vier Radboud onderzoekers

30 mei 2017

Vier Nijmeegse onderzoekers, drie van het Radboudumc en een van de Radboud Universiteit, ontvangen elk maximaal 800.000 euro om een vernieuwende onderzoekslijn te ontwikkelen en een eigen onderzoeksgroep te bouwen. Zij ontvangen een Vidi uit de Vernieuwingsimpuls van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO).

Vidi
Vidi is gericht op excellente onderzoekers die na hun promotie al een aantal jaren succesvol onderzoek hebben verricht. De wetenschappers behoren tot de beste tien à twintig procent van hun vakgebied. Met een Vidi kunnen zij vijf jaar lang onderzoek doen. Op deze manier stimuleert NWO nieuwsgierigheidsgedreven en vernieuwend onderzoek. 
 
Drie onderzoekers van het Radboudumc krijgen een Vidi-subsidie: Sita Vermeulen, Vivian Weerdesteyn en Christian Gilissen. Daarnaast krijgt een neurowetenschapper van de Radboud Universiteit een Vidi-subsidie: Hanneke den Ouden. De wetenschappers en hun onderzoek worden hieronder toegelicht.
 
Onderzoekers Radboudumc
 
Afstemmen van therapie en blaaskankerpatiënt
Dr.ir. Sita Vermeulen, Radboudumc – Health Evidence
 
Bij een oppervlakkige blaastumor kan immuuntherapie met het Bacillus Calmette-Guérin (BCG-) vaccin uitkomst bieden. Maar niet alle patiënten reageren even goed op deze behandeling. Voor een goede therapiekeuze is een test nodig die kan voorspellen wie wel en wie niet goed zal reageren op immuuntherapie met BCG. Ontwikkeling van zo’n test is moeilijk omdat niet duidelijk is hoe BCG precies werkt. Het is wel bekend dat spoeling van de blaas met BCG leidt tot een immuun- of afweerreactie. Bij een effectieve immuunreactie worden (resterende) tumorcellen door het eigen afweersysteem opgeruimd. Maar wat zo'n reactie effectief maakt en hoe we deze kunnen meten of voorspellen, is onbekend.
In dit Vidi project wordt gezocht naar genetische kenmerken van patiënt en tumor die de effectiviteit van de immuunreactie ten gevolge van de BCG therapie beïnvloeden. Hiertoe worden grootschalige DNA studies verricht en immuungerelateerde kenmerken in bloed, urine en tumor onderzocht. Dit onderzoek kan uiteindelijk leiden tot een test die de respons op BCG therapie voorspelt. Verder kan het bijdragen aan de ontwikkeling van nieuwe therapieën voor deze patiëntengroep. Op den duur kunnen therapie en patiënt dan beter op elkaar afgestemd worden.


De weg naar herstel
Dr. Vivian Weerdesteyn, Radboudumc – Bewegingswetenschappen, afdeling Revalidatiegeneeskunde
 
Na een beroerte (CVA) ervaren mensen vaak blijvende balans- en loopproblemen. Dit heeft een grote impact op hun veilige en zelfstandige mobiliteit in het dagelijks leven, wat zich bijvoorbeeld uit in een groter risico op vallen en valgerelateerde verwondingen. In onze vergrijzende maatschappij wordt dit probleem steeds groter. Tijdens de revalidatie na een beroerte treedt meestal een gedeeltelijk herstel op van de acute balans- en loopproblemen, maar het ontbreekt ons aan inzicht in het mechanisme dat hiervoor verantwoordelijk is. Ook is onbekend óf en hoe dit herstel met gerichte training kan worden beïnvloed. Dit Vidi project hoopt dat op te helderen.
Om inzicht te krijgen in de aansturing van balans- en loopmotoriek na een beroerte – en de individuele verschillen hierin - zal met geavanceerde technieken de relatie worden bepaald tussen hersenactiviteit en spieractiviteit. We verwachten dat na een beroerte andere gebieden in beide hersenhelften het overnemen van gebieden waar schade is opgetreden. Tevens wordt onderzocht of we op dit aansturingsmechanisme kunnen ingrijpen met een nieuwe en zeer uitdagende training. Met de resultaten uit dit project beogen we de revalidatiebehandeling voor mensen met een beroerte een grote stap verder te helpen.


Metabolieten en genetica samenvoegen om ziekte te begrijpen
Dr. Christian Gilissen, Radboudumc – Humane Genetica
Dankzij nieuwe technieken om het DNA te ‘lezen’ is het in de recente jaren veel makkelijker geworden om veranderingen in het DNA op te sporen. Helaas blijkt het nog heel moeilijk om te zien welke DNA varianten een genetische aandoening veroorzaken, en daarom kunnen we niet alle patiënten een genetische diagnose geven. Bij de patiënten waar we wel een diagnose kunnen geven, begrijpen we vaak weinig van de onderliggende biologische mechanismen die de ziekte veroorzaken. Deze mechanismen zouden een eerste aangrijpingspunt voor behandeling en/of therapie kunnen zijn. 
Gilissen gaat daarom genetische gegevens combineren met de resultaten van ongerichte metingen aan de stofwisseling van patiënten, zogeheten metabolieten. Om dit te kunnen doen zal Gilissen in zijn onderzoek nieuwe methoden ontwikkelen om metaboliet data te analyseren en deze te combineren met de DNA gegevens: een functionele genomics aanpak. Hiermee hoopt hij (1) nieuwe oorzaken voor genetische aandoeningen te vinden, (2) inzicht te geven in de biologische processen die ten grondslag liggen aan een verstandelijke beperking (3) nieuwe methoden te ontwikkelen voor het begrijpen van de consequenties van niet-coderende mutaties in het DNA.


Onderzoeker Radboud Universiteit
 
De kosten van een keuze: Op zoek naar de balans tussen goed nadenken en snel beslissen
Dr. Hanneke den Ouden, Radboud Universiteit – Donders Institute for Brain, Cognition and Behaviour
 
"Neem geen overhaaste beslissingen!" Goed advies, maar te lang nadenken leidt tot gemiste kansen. Onderzoekers zullen bekijken welke hersenmechanismen ervoor zorgen dat we in elke situatie de juiste manier van beslissen inzetten, dus impulsief of juist doordacht, en wat de gevolgen zijn als je hiertussen niet goed kan schakelen.

Lees hier het persbericht van NWO

• Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.

  PreventieNieuws homepage Patientenzorg en Nieuws en verhalen