Event Congres Over de bogen

Terugblik: Over de bogen 2022 Verpleegkundig congres

Het nieuwe verpleegkundige congres Over de bogen, vond op 10 november voor de eerste keer plaats. Het Radboudumc en de Hogeschool Arnhem Nijmegen zetten met dit congres de verpleegkundige op één in zowel innovaties, netwerken als professionele ontwikkeling. Zo’n 170 verpleegkundigen waren erbij. Nanda Vermeulen, verpleegkundig directeur Centrum voor Hart en Vaat in het Radboudumc, was voorzitter van het congres en blikt terug. 

‘Het is een heel mooi congres geweest, met deelnemers uit het hele land en natuurlijk een grote groep vanuit het Radboudumc’, vertelt Nanda Vermeulen. ‘Er waren 170 verpleegkundigen: jonge verpleegkundigen, senior verpleegkundigen, verpleegkundig specialisten, verpleegkundig docenten, verpleegkundig wetenschappers en verpleegkundig directeuren. De sprekers Marjolein Heemels (directeur Verpleegkunde Maastricht UMC+) en Pauline van Bokhorst (verpleegkundig kwaliteit- en veiligheidsadviseur Centrum voor Hart en Vaat, Radboudumc) hebben een heel mooi verhaal neergezet. Je merkte dat de verpleegkundigen echt geraakt werden. Ze vertelden waar we vandaan komen als verpleegkundigen en wat ons te doen staat. Dat was pakkend, maar ook confronterend.’

Wat was daar pakkend en confronterend aan?

Nanda Vermeulen: ‘We moeten als beroepsgroep opnieuw onze positie verstevigen. Vanaf midden vorige eeuw leidden de nonnen de eerste decennia voor een groot deel de zorg. Dat verdwijnt langzaam, waarna de positie van verpleegkundigen in de jaren ’80 weer opleeft. Nu zie je opnieuw een opleving; een beweging waarbij de verpleegkundige een positie krijgt aan de juiste tafels. De benoeming van de verpleegkundig directeuren in onze centra, gelijkwaardig aan de medisch en bedrijfskundig directeuren, is daar natuurlijk een mooi voorbeeld van.

Directeur Verpleegkunde van het Maastricht UMC+ Marjolein Heemels sprak over de professionele identiteit en de zeggenschap van verpleegkundigen. We moeten als beroepsgroep onze identiteit en zeggenschap versterken in netwerkzorg, onderzoek en onderwijs. Verpleegkundigen spelen op al die terreinen een prominente rol, maar we moeten dat in de praktijk meer zichtbaar maken. Dat was confronterend, omdat we er nog niet zijn, maar het motiveert ook om ons meer te laten zien.’

Marjolein Heemels sprak over de professionele identiteit en de zeggenschap van verpleegkundigen.

De verpleegkundige moet zichtbaarder worden?

Nanda Vermeulen: ‘Ja. Met dit congres gaan we als verpleegkundigen staan voor ons vak. Zo hebben we verschillende prijzen uitgereikt om goede initiatieven een podium te geven, en delen we die met de rest van het land. Verpleegkundigen kunnen soms te bescheiden zijn. Dat kwam terug in het verhaal van Pauline van Bokhorst over onze learning history. Verpleegkundigen hebben zich bijvoorbeeld ooit aan de kant laten zetten toen ziekenhuizen vonden dat bedrijfskundigen aan het roer moesten komen. Onterecht, gezien de kwaliteiten en de enorme betekenis van verpleegkundigen in de zorg.

Marjolein Heemels maakte daarnaast de zaal bewust ervan dat we voor een professie hebben gekozen, en dan ben je dus een professional. En daarmee heb je als verpleegkundige een identiteit. Het is dan toch weer die bescheidenheid die bij verpleegkundigen opspeelt om die professie te relativeren. Verpleegkunde is een vak, een specialisme. Zoals de arts ook een vak uitoefent. Waarbij we als professionals, gelijkwaardig aan elkaar, moeten optreden, en de verpleegkundige zich niet alleen maar dienend aan de arts opstelt. Arts en verpleegkundige zijn aanvullend aan elkaar.’

Pauline van Bokhorst sprak over de geschiedenis van de verpleegkundigen en wat we hieruit geleerd hebben.

Dit congres past natuurlijk mooi bij de organisatieverandering van het Radboudumc en het steviger neerzetten van de verpleegkundigen.

Nanda Vermeulen: ‘Jazeker, en ik merk dat we daar als Radboudumc wel een voorbeeld zijn in het land. Het Radboudumc heeft wel het lef gehad om de verpleegkundigen meer een stem te geven. Zie bijvoorbeeld de benoeming van de verpleegkundig directeuren in de centra. Bertine Lahuis, onze bestuursvoorzitter, benadrukt het ook in de interviews in de media dat we de verpleegkundigen steviger positioneren. Ik krijg van collega’s uit andere ziekenhuizen dat we hierin echt wel een voortrekkersrol hebben. Dit congres draagt er verder aan bij dat we als verpleegkundigen onze rol en de kansen die er liggen, moeten pakken.’

Volgend jaar willen jullie dit congres opnieuw met de HAN organiseren. En met nog meer partners?

Nanda Vermeulen: ‘We willen dit samen met andere partners organiseren, om zo te laten zien dat we een netwerkorganisatie zijn. Dat kunnen andere ziekenhuizen zijn, bijvoorbeeld Rijnstate. Of naast de HAN andere hogescholen, of misschien ook wel het ROC om zo ook de mbo-verpleegkundigen te vertegenwoordigen. De datum staat trouwens al vast: 16 november 2023. Dus elke verpleegkundige in huis kan die datum alvast noteren in de agenda!’

Programma 2023

Sprekers en onderwerpen:

Over de naam van het congres

De naam van het congres is een verwijzing naar de congregatie van de Liefdezusters van de Heilige Carolus Borromeus. In Nederland staat de congregatie bekend als de ‘Zusters Onder de Bogen’ vanwege de 12e eeuwse bogen waarmee het hoofdklooster van de congregatie is verbonden met de Maastrichtse Sint-Servaasbasiliek.

Elisabeth Gruyters heeft sinds de oprichting in 1837 ruim 4.000 jonge vrouwen weten te inspireren. Vele kloostergemeenschappen ontstonden in en bij ziekenhuizen. Zusters hebben zich in ons land ingezet in de gezondheidszorg, het onderwijs, de jeugdzorg en de ouderenzorg. Niet alleen in Maastricht, in Nijmegen werd de bakermat gelegd voor wat later landelijk uitgroeide tot de Hogere Beroeps Opleiding voor Verpleegkunde.

Vijf vragen over het congres

Nanda Vermeulen is tactisch manager van de Medium Care van het Amalia Kinderziekenhuis en verpleegkundig directeur van het Centrum voor Hart en Vaat in het Radboudumc. Daarnaast is ze ook nog voorzitter van het verpleegkundig congres over de bogen. We stellen daarom vijf vragen aan Nanda Vermeulen over het verpleegkundig congres.

• Waarom is Congres Over de bogen zo belangrijk?

  We willen alle verpleegkundigen meenemen in de ontwikkelingen van het vak. Zowel op inhoudelijke beroepsuitoefening als ook op de beroepsontwikkeling. Een verpleegkundige heeft in de toekomst niet alleen een centrale rol in de patiëntenzorg, maar ook in de organisatie van zorg. Thema’s als innoveren, netwerken en professionalisering spelen daarbij een belangrijke rol. Ook geven we graag een podium aan verpleegkundigen die hier al veel mee bezig zijn.

• Een podium door ze te laten spreken en het uitreiken van prijzen?

  Precies! Leren van elkaar en elkaar inspireren. Dit doen we door middel van best practises te delen met elkaar en inspirerende key note speakers met visie op de toekomst van de gezondheidszorg. Maar ook om mensen te belonen met de inspanningen die zij al gedaan hebben. Zo kun je voor een breed publiek je resultaten presenteren, zodat anderen daar ook weer gebruik van kunnen maken. Daarnaast is dat een manier om trots te kunnen en mogen zijn op elkaar en dat we dat ook normaal gaan vinden.

• Waar staan de thema’s voor?

  Implementeren en innoveren is belangrijk om het niveau van zorg naar een hoger niveau te tillen, maar ook zorg in de toekomst toegankelijk en beheersbaar te houden. Technologische innovaties maar ook sociale innovaties zijn van belang om steeds meer gericht te zijn op gezondheid in plaats van ziekte. Daarnaast  gaan we steeds meer toe naar de juiste zorg op de juiste plek en door de juiste professional. Maar het lukt alleen als er ook daadwerkelijk geïmplementeerd wordt.

  Netwerk is daarbij nodig, omdat een patiënt ook in een netwerk zit en we als professionals de patiënt volgen in het zorgpad, dwars door alle muren heen. Dit vraagt om een nieuwe manier van samenwerken, veel meer intra professioneel en veel vaker dicht bij huis als het kan en alleen verder van huis als het moet voor complexe zorg.  De patiënt en zijn naasten staan centraal in netwerkzorg. 

  Professionaliseren om ons vak verder vooruit te brengen en toekomstbestendig te maken. Daarbij gaat het ook om expertise te benutten van verpleegkundigen in patiëntenzorg, onderwijs, onderzoek en beleid. Eigenaarschap tonen en verantwoordelijkheid nemen voor de ontwikkeling van de beroepsinhoud en de beroepsorganisatie en dat vanuit partnerschap met patiënten, hun naasten, paramedici en artsen.

• Wat geeft het congres verpleegkundigen mee?

  Dat verpleegkundigen energie krijgen en voelen over hoe mooi het vak is en zij invloed kunnen uitoefenen op implementatie, innovatie, netwerken en professionaliseren. Mogelijkheden binnen het vak zien en hoeveel ze zelf in handen hebben om dit vak verder uit te bouwen. Kom naar het congres om te zien en ervaren wat we hier mee bedoelen.

• Tot slot: hoe kijk je naar de toekomst van dit verpleegkundig congres?

  Als Radboudumc organiseren we dit congres samen met de HAN, omdat zij een grote opleider zijn van verpleegkundigen. Samen hebben we gekozen om de professional op 1 te zetten en dat uit te dragen. Samen hebben we hier een taak in. We willen in de toekomst dit congres met meerdere partners organiseren. Netwerk staat immer hoog in het vaandel. Daarnaast willen we met die najaarscongres aantrekkelijk zijn voor heel Nederland, om zo landelijk meer verpleegkundigen te inspireren en enthousiasmeren. We kijken van jaar tot jaar wat we kunnen doen, maar de ambities zijn groot.

Uitreiking prijzen

Tijdens het congres wordt een drietal prijzen, passend bij de speerpunten, uitgereikt. 

• Welke prijzen zijn er?

  Net zoals de rivieren de Rijn, de Maas en de Waal stroomt kennis door naar het onderwijs en de praktijk van alle dag. In een breed netwerk, via diverse stromen en kanalen, doen we inspiratie en ideeën op. De volgende prijzen worden uitgereikt:

  • De Rijn netwerkzorgprijs 
  • De Waal professionaliseringsprijs
  • De Maas implementatieprijs

• De Rijn netwerkzorgprijs

  Achtergrond

  In de zorg is het werken in netwerken steeds belangrijker, de patiënt bevindt zich tenslotte in een netwerk van zorgverleners. Tevens ligt een maatschappelijke opdracht om de juiste zorg op de juiste plek te verlenen

  De Rijn netwerkzorgprijs is voor de verpleegkundige die actief is in een (transmuraal) netwerk. Ben jij de persoon die in een netwerk persoonsgericht werkt (aan een project), is dat netwerk/project afdelings en misschien wel organisatie overstijgend georganiseerd en zijn de patiënten/cliënten om wie het gaat in dit project betrokken? Dan zoeken wij jou!

  Geef in een korte motivatie (1 A4) aan waarom jij deze prijs verdient.

  De Rijn netwerkzorgprijs zal jaarlijks worden uitgereikt aan een verpleegkundige die netwerkzorg heeft geïmplementeerd en daarbij de persoonsgerichtheid hoog in het vaandel had staan.

  Wat is de bedoeling?

  We kijken naar netwerkzorg die persoonsgericht en afdeling overstijgend is, zo mogelijk transmuraal.

  De patiënt staat centraal en zijn betrokken geweest bij het project. En het project is mede vorm gegeven door een verpleegkundige.

• De Waal professionaliseringsprijs

  Achtergrond

  De gezondheidszorg in Nederland verandert snel. Zo is er een sterke toename van het aantal zorgvragen, maar ook een sterke toename in de complexiteit van deze zorgvragen. Steeds vaker worden (digitale) technieken ingezet en volgen innovaties elkaar snel op. De verwachting is dat in 2040 1 op de 4 personen in de zorg moet werken om aan de zorgvraag te kunnen voldoen. Daar komt bij dat het aantal verpleegkundigen die vroegtijdig het vak verlaten alleen maar stijgt en er grote personeelstekorten verwacht worden. Dit alles zorgt voor een grote maatschappelijke uitdaging om de gezondheidszorg nu en in de toekomst toegankelijk, van goede kwaliteit en betaalbaar te houden. De verpleegkundige speelt een cruciale rol in dit snel veranderende zorglandschap. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat de verpleegkundige zich kan positioneren en professionaliseren om deze rol te pakken? Hoe kunnen we ervoor zorgen dat mensen geboeid worden om het vak uit te gaan voeren, ze te binden en vervolgens te behouden? Hoe wordt positionering en professionalisering van verpleegkundigen gestimuleerd om niet alleen met het snel veranderend zorglandschap mee te kunnen bewegen maar hier ook daadwerkelijke een bijdrage aan te leveren? De Waal professionaliseringsprijs richt zich op dit soort vraagstukken. Hierbij gaat het om verschillende uitvoeringen van onderzoek gericht op:   

  • Het werken in de driehoek (combinatie onderzoek, onderwijs, praktijk) 
  • Het bevorderen van een kritisch reflectieve houding en verpleegkundig leiderschap
  • Het versterken van het professionele zeggenschap en professionele identiteit
  • De juiste skills-mix van de verpleegkundige/professionele teams
  • Het kennisniveau van de verpleegkundige

  De Waal professionaliseringsprijs

  De prijs zal jaarlijks worden uitgereikt aan een onderzoek ter bevordering van de positionering en professionalisering van het verpleegkundig vak.

  Criteria

  Algemeen uitgangspunt:

  • Er wordt inzichtelijk gemaakt waarom positionering en/of professionalisering van de verpleegkundige nodig is
  • Het onderzoek is gericht op de individuele verpleegkundige, het team of de organisatie
  • Verpleegkundigen zijn betrokken in de totstandkoming, uitvoering en evaluatie

  Specifieke criteria:

  • Er wordt inzichtelijk gemaakt wat ervoor nodig is om de verpleegkundige te positioneren en/of professionaliseren
  • Er wordt inzichtelijk gemaakt hoe het onderzoek kan bijdragen aan de huidige en toekomstige uitdagingen in het zorglandschap
  • Het onderzoek bevordert de bijdrage van verpleegkundigen aan de transities en uitdagingen in het zorglandschap
  • Het onderzoek draagt bij aan binden, boeien en behouden van verpleegkundigen
  • Er wordt inzichtelijk gemaakt wat de impact is op de praktijk

  Hoe kan de prijs gewonnen worden tijdens het congres in november?

  De Waal professionaliseringsprijs wordt gekozen d.m.v. stemmen van publiek; de jury bepaalt een top 3

  Jury

  • Verpleegkundige/ verzorgende
  • VAR lid
  • Verpleegkundig Wetenschapper
  • Lector/ hoogleraar
  • Teamleider/ verpleegkundig directeur

  De Waal professionaliseringsprijs committee

  • Sabine van Someren – Damen, MMI, Radboudumc
  • Wilmieke van Ooijen, MSc, Radboudumc/C5
  • Maureen Elshof MSc, HAN
  • Frank Verbeek, MSc, HAN

• De Maas implementatieprijs

  Achtergrond

  Sta jij met de voeten in de klei? Verbeter jij de zorg voor de patiënt of burger? Integreer jij een vernieuwing in je dagelijkse handelen of van je collega’s? Jij denkt ideeën uit, je geeft initiatieven vorm, en (of) hebt een idee opgeschaald naar je eigen of andere praktijken. Dit doe je door te experimenteren en al lerend te implementeren in jouw praktijk. Dit gaat over veranderen en vernieuwen in het alledaagse. De steeds veranderende context in de praktijk heb je meegenomen door te vernieuwen met de voeten in de klei. In de praktijk circuleert kennis doordat zorgprofessionals continu leren. Als individu, maar zeker ook als team vanuit alle disciplines met de patiënt of cliënt of burger.

  Door vernieuwingen op deze wijze vorm te geven, deel je met elkaar kennis en doe je aan kenniscreatie. De praktijk breng je zo steeds met elkaar naar een hoger niveau. Hierdoor groeit de kenniscirculatie van zorg (EBQI - Evidence based quality improvement) met als uitgangspunt een leven lang leren. Denk aan: Safety 2 en kwaliteit- en veiligheidsvraagstukken.

  De Maas implementatieprijs

  Jaarlijks wordt de Maas implementatieprijs uitgereikt voor een verandering die door een professional geïnitieerd is en leidt tot een vernieuwing in de praktijk. De vorm kan heel divers zijn zoals een implementatietraject op de werkplek of opschaling verandertraject. Kenmerkend is dat het interprofessioneel is ingestoken.

  Criteria

  Algemene uitgangspunten:

  • Degene die de vernieuwing voordraagt voor de prijs heeft een verpleegkundige achtergrond
  • Er is in een interprofessioneel team samen gewerkt

  Specifieke criteria:

  • De vernieuwing heeft direct of indirect impact op de patiënt/burger
  • De vernieuwing vindt plaats in de verpleegkundige praktijk
  • De patiënt/cliënt is betrokken in de vernieuwing
  • De vernieuwing verrijkt de kennis voor de verpleegkundige, de patiënt/burger en/of de ‘body of knowledge’.

  Hoe kan de prijs gewonnen worden tijdens het congres in november?

  De winnaar van de implementatieprijs wordt gekozen d.m.v. stemmen; de jury bepaalt een top 3.