Behandeling Methotrexaat via infuus

Hoe wordt methotrexaat via infuus gebruikt?

Methotrexaat wordt toegediend via maandelijkse infusen gedurende 6 tot 9 maanden. De voorgeschreven hoeveelheid is berekend op uw lichaamsgewicht. De infusen worden toegediend op de afdeling Reumatische Ziekten. De verpleegkundig specialist neemt enkele dagen voor de toediening contact met u op voor het beantwoorden vragen en om u instructies te geven.

U mag van 24 uur voor tot 2 dagen na het infuus de volgende voeding en drank niet nemen:

• cola
• vruchten- of groentesap
• citrusvruchten of citrushoudende voedingsmiddelen
• vitamine- of voedingssupplementen met vitamine C en/of foliumzuur

Bij elk infuus wordt u opgenomen op de dagbehandeling of een opnameafdeling van het Radboudumc.
24 uur na de toediening van methotrexaat start u met folinezuur. Dit is een vitamine die een gedeelte van de werking van methotrexaat tegengaat om de kans op bijwerkingen te verkleinen. In totaal krijgt u 150 mg folinezuur die u verdeelt over 5 doses van 30 mg, die u elke 6 uur inneemt. Het is belangrijk dat u weet op welk tijdstip het infuus is gestart. De verpleegkundige noteert dit ook voor u. Wacht minimaal 24 uur voordat u start met de folinezuur.

Op de dag van opname gaat u eerst naar de prikpost op de polikliniek om bloed af te laten nemen voor controle van uw bloedbeeld, lever- en nierfunctie. Daarnaast meet de verpleegkundige voor aanvang van het infuus uw bloeddruk, pols en temperatuur. Hierna krijgt u het infuuszakje met de methotrexaat toegediend. 10 dagen na elk infuus moet u bloed laten prikken om de waarden van bloedcellen, nier- en leverfunctie te controleren. Als deze afwijkend zijn, kan het zijn dat u geen verdere behandeling kunt krijgen of dat u een lagere dosis krijgt.

Mogelijke bijwerkingen

• De meest voorkomende bijwerkingen (meer dan 10%):

  • misselijkheid
  • vermoeidheid
  • een ziek gevoel
  • pijnlijk, vervellend slijmvlies van de mond
  • haaruitval

• Minder vaak voorkomende bijwerkingen (minder dan 10%):

  • maagdarmklachten, zoals verminderde eetlust, smaakveranderingen, braken, diarree en buikpijn.
  • infecties, bijvoorbeeld van de huid, luchtwegen of blaas of gordelroos.
  • klachten van de luchtwegen, zoals hoesten of kortademigheid. In zeldzame gevallen kan een allergische ontsteking van het longweefsel optreden.
  • klachten van het hoofd, zoals hoofdpijn, duizeligheid of depressieve gevoelens. In zeldzame gevallen treedt verwardheid of verminderd bewustzijn op.
  • klachten van de huid, zoals donkerverkleuring huid, een rode ontstoken huid of blaarvormende wonden huid. In zeldzame gevallen treedt een uitgebreide vervelling van de huid op.
  • klachten van de mond, neus, ogen, zoals tranende ogen of loopneus.
  • verlaging van de witte en rode bloedcellen en/of de bloedplaatjes, nierfunctiestoornissen of leverfunctiestoornissen. Hiervoor laat u 2 weken na het infuus bloedprikken.

  Allergieën

  Overgevoeligheidsreacties kunnen soms voorkomen. Bij de methotrexaat infusen kan het voorkomen dat u tijdens of direct na toediening een zogenaamde allergische reactie (infusiereactie of overgevoeligheidsreactie) krijgt. Als u last krijgt van kortademigheid, ernstige duizeligheid, licht gevoel in het hoofd, koude rillingen, zwelling van de lippen, huiduitslag of jeuk, moet u dit onmiddellijk laten weten aan de verpleegkundige, zodat hij of zij meteen de arts kan waarschuwen. Zo nodig wordt de toediening van methotrexaat vertraagd of onderbroken of een anti-allergie middel toegediend.

Noodzakelijke controles

De bloedcontroles zijn noodzakelijk. Uw behandelaar vraagt u om 10 dagen na elk infuus uw bloed te laten onderzoeken om tekenen van lever- of nierfunctiestoornissen of afname in de aanmaak van bloedcellen op tijd op te sporen. Zo nodig krijgt u formulieren mee om dit onderzoek bij u in de omgeving te laten doen. Bij afwijkende waarden wordt de dosis methotrexaat aangepast of de behandeling uitgesteld. Ditzelfde bloedonderzoek wordt ook gedaan op de dag dat u het volgende infuus krijgt toegediend. Bij afwijkende waarden kan de arts besluiten om de behandeling uit te stellen. Afwijkingen in de aanmaak van bloedcellen en lever-of nierfunctiestoornissen zijn meestal tijdelijk.
 

Kan het gebruikt worden met andere medicijnen?

Bepaalde medicijnen kunnen niet tegelijk met methotrexaat gebruikt worden omdat dit uw bloedspiegel beïnvloedt en een grotere kans op bijwerkingen geeft of omdat de werking van de medicijnen verandert door de methotrexaat. Dit bespreekt uw behandelaar met u. Overleg met uw behandelaar bij veranderingen in uw medicatiegebruik. Let met name op bij gebruik van medicijnen die u zelf bij de drogist kunt kopen. Foliumzuur en medicijnen zoals naproxen en omeprazol mogen niet gelijktijdig gebruikt worden.
 

Wat moet u nog meer weten?

• Alcohol

  Alcohol kan sommige bijwerkingen van methotrexaat versterken. We raden daarom af om alcohol te gebruiken tijdens de behandeling met methotrexaat.

• Autorijden en gebruik machines

  Sommige bijwerkingen van de behandeling met methotrexaat kunnen invloed hebben op uw rijvaardigheid en het veilig gebruik van machines. Bespreek daarom met uw behandelaar of u veilig kunt rijden of machines kunt gebruiken als u bijwerkingen heeft.

• Operaties en andere (tandheelkundige) ingrepen

  Als er in de periode dat u behandeld wordt met methotrexaat tandheelkundige ingrepen nodig zijn of u moet worden geopereerd, overleg dan met uw behandelaar of het nodig is het middel tijdelijk te onderbreken. Wij adviseren om uw (tand)arts altijd op de hoogte te vertellen dat u methotrexaat gebruikt, zodat hij of zij zo nodig maatregelen kan nemen. Het is belangrijk dat u ervoor zorgt dat uw tandvlees gezond blijft, want er kunnen zweertjes en infecties ontstaan.

• Reizen

  Overleg met uw behandelend arts of en hoe u mag reizen. Denk eraan om tijdig een medicatiepaspoort bij uw apotheek aan te vragen voor mee op reis. 

• Vaccinaties

  Gezien het feit dat u een reumatische ziekte heeft en reumamedicatie gebruikt, adviseren wij  u om u jaarlijks tegen de griep (influenza) te laten vaccineren door uw huisarts.
  Wij raden het gebruik van een verzwakt levend vaccin af, zoals bof, mazelen, rode hond (BMR), gele koorts, oraal poliovaccin, orale tyfusvaccin of BCG.
  Heeft u plannen om naar de tropen af te reizen, dan is het verstandig dit met uw behandelaar te bespreken voor het starten van de medicatie in verband met bepaalde vaccinaties.

• Zwangerschap en vruchtbaarheid

  Behandeling kan leiden tot een onregelmatige menstruatie bij vrouwen en een tijdelijk verminderde spermaproductie bij mannen. Methotrexaat kan geboorteafwijkingen veroorzaken bij een ongeboren vrucht. Hierom wordt afgeraden om zwanger te worden tijdens de behandeling en adviseren we anticonceptie, bij voorkeur met 2 methoden. Ook adviseren we u om na het stoppen van de methotrexaat, nog minstens 3 maanden dubbele anticonceptie te gebruiken voordat u probeert om zwanger te worden. Meld het direct als u onverwacht zwanger bent geworden. De medicatie kan dan worden aangepast of vervangen. Methotrexaat mag u niet gebruiken tijdens borstvoeding. Als u plannen heeft om in de toekomst zwanger te worden, bespreek dit dan met uw behandelaar.