Ziekten risico op reis

Buiktyfus

Wat is buiktyfus?

Buiktyfus is een bacteriële infectie die wordt veroorzaakt door eten of drinken van voedsel of water dat besmet is met de Salmonella typhi bacterie. 

Waar komt buiktyfus voor?

De ziekte komt vooral voor in Azië. De ziekte komt zelden voor in Nederland.
Hoe kunt u buiktyfus krijgen en hoe kunt u anderen besmetten?
Buiktyfus kan worden veroorzaakt door het eten of drinken van voedsel of water dat besmet is met de Salmonella typhi bacterie. Dit kan bijvoorbeeld door het eten van onvoldoende gaar vlees, kip of eieren of door het drinken van ongekookte melk.

Wat zijn de ziekteverschijnselen van buiktyfus?

Koorts en hoofdpijn, buikpijn en minder eetlust. Later kunnen sufheid en rode vlekken op de huid van de buik ontstaan. Mensen kunnen erg ziek zijn of zelfs overlijden. 

Wat kunt u zelf doen om buiktyfus te voorkomen?

Afhankelijk van de bestemming, de reisduur, de reisomstandigheden en persoonlijke omstandigheden is vaccinatie aanbevolen. Laat u altijd persoonlijk adviseren door een deskundig reizigersadviseur of deze vaccinatie voor uw reis wordt geadviseerd. Vaccinatie beschermt echter niet voor 100%. Besmetting met Salmonella kan worden voorkomen door zeer strenge hygiënische maatregelen, vooral bij het bereiden van voedsel.
 

Chikungunya

Wat is chikungunya?

Chikungunya is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door een virus. De infectieziekte heeft veel overeenkomsten met dengue.

Waar komt chikungunya voor?

Het virus komt net als dengue voor in verstedelijkte gebieden in veel tropische landen. 

Hoe kunt u chikungunya krijgen en hoe kunt u anderen besmetten?

Het virus wordt overgedragen door een beet van een besmette mug. De muggen die chikungunya overbrengen zijn net als bij dengue met name overdag actief. De ziekte wordt niet van mens op mens overgedragen. 

Wat zijn de ziekteverschijnselen van chikungunya?

De ziekteverschijnselen van chikungunya zijn nauwelijks van die van dengue te onderscheiden. De ziekte verloopt meestal onschuldig met koorts, spier- en gewrichtspijn, huiduitslag en hoofdpijn. Deze symptomen verdwijnen meestal binnen 1-2 weken, maar de gewrichtsklachten kunnen lang aanhouden. Er treden zelden complicaties op. 

Wat kunt u zelf doen om chikungunya te voorkomen?

Er is geen vaccin beschikbaar. De muggen die chikungunya overbrengen zijn overdag actief. Daarom is het extra belangrijk om u overdag te beschermen tegen muggenbeten.
 

Cholera

Wat is cholera?

Cholera wordt veroorzaakt door besmetting met de bacterie Vibrio cholerae.

Waar komt cholera voor?

De ziekte komt vooral voor in minder ontwikkelde landen. Er zijn vaak epidemieën in Azië, Latijns-Amerika en Afrika. 

Hoe kunt u cholera krijgen en hoe kunt u anderen besmetten?

De Vibrio cholerae bacterie bevindt zich in oppervlaktewater, met name brak water. U kunt de ziekte oplopen door inname van besmet water of voedsel.   

Wat zijn de ziekteverschijnselen van cholera?

Het typische beeld van cholera begint met het acuut optreden van braken en grote hoeveelheden waterige diarree. Bij ernstige cholera treedt door de grote hoeveelheden waterdunne diarree ernstige uitdroging op.

Wat kunt u zelf doen om cholera te voorkomen?

Door het in acht nemen van hygiënische maatregelen kunt u cholera voorkomen. In landen waar cholera voorkomt loopt u als reiziger weinig risico een ernstige vorm van deze ziekte op te lopen. Bovendien biedt vaccinatie slechts een kortdurende en beperkte bescherming. Daarom hoeft u zich niet tegen cholera te laten vaccineren. In Nederland wordt niet meer tegen cholera gevaccineerd. In sommige gevallen wordt een stempel in het vaccinatieboekje gezet om problemen bij grensovergangen te voorkomen.
 

Dengue

Wat is dengue/knokkelkoorts?

Dengue wordt ook wel knokkelkoorts genoemd en is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door een virus. 

Waar komt dengue voor?

Het virus komt voor in verstedelijkte gebieden in veel tropische landen.

Hoe kunt u dengue/knokkelkoorts krijgen en hoe kunt u anderen besmetten?

Het virus worden door een beet van een besmette mug overgedragen. De ziekte wordt niet van mens op mens overgedragen.

Wat zijn de ziekteverschijnselen van dengue/knokkelkoorts?

Dengue/knokkelkoorts verloopt meestal onschuldig met koorts, hoofdpijn en uitgesproken spierpijn en is dan niet van een griep te onderscheiden. Na enkele dagen kan er huiduitslag ontstaan. In zeldzame gevallen verloopt de ziekte ernstig met bloedingen. 

Hoe bescherm ik mezelf tegen dengue?

Er is sinds kort een vaccinatie beschikbaar tegen dengue: Qdenga. Dengue-vaccinatie wordt geadviseerd voor landen waar dengue veel voorkomt (met name in Azië en Latijns Amerika).

Vaccinatie wordt aanbevolen aan een reiziger vanaf 4 jaar oud die langer dan 1 jaar geleden dengue heeft gehad en die naar een land gaat waar dengue voorkomt, ongeacht de reisduur. De 2 vaccinaties moeten met een tussentijd van 3 maanden gegeven worden dus die tijd voor vertrek moet er wel zijn. 

Vaccinatie kan verder overwogen worden bij een reiziger vanaf 4 jaar oud die nooit dengue heeft gehad, als die minimaal 4 weken (of frequent kortere periodes) naar een land gaat waar dengue voorkomt. Ook hier geldt dat de 2 vaccinaties met een tussentijd van 3 maanden gegeven moeten worden. Aangezien het een nieuw vaccin is, is de bescherming tegen dengue en ernstige dengue infectie op langere termijn nog niet bekend. Het is daarom belangrijk om bij een volgende reis naar dengue gebied opnieuw advies in te winnen over de noodzaak van een boostervaccinatie. 

Reizigers die zwanger zijn, borstvoeding geven of een verminderde afweer hebben, mogen de Qdenga vaccinatie niet krijgen.

De belangrijkste manier van preventie van dengue, naast vaccinatie, is het inzetten van muggenwerende maatregelen overdag. 

Difterie

Wat is difterie?

Difterie (kroep) is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door de bacterie Corynebacterium diphtheriae. 

Waar komt difterie voor?

Difterie komt over de hele wereld voor als kinderziekte. In landen waar het vaccinatieprogramma goed wordt aangehouden is difterie hoofdzakelijk een importziekte die niet tot verdere verspreiding leidt.

Hoe kunt u difterie krijgen en hoe kunt u anderen besmetten?

De ziekte wordt overgedragen door mensen die de bacterie bij zich dragen in de keel of op de huid. Dit kan bijvoorbeeld door hoesten en niezen, maar ook bijvoorbeeld via wondvocht. 

Wat zijn de ziekteverschijnselen van difterie?

De difteriebacterie maakt gifstoffen die de keel laten opzwellen. Daardoor kan de ademhaling ernstig worden bemoeilijkt. Als de gifstoffen in het bloed komen kan een ontsteking van het hart ontstaan, mogelijk met dodelijke afloop. Daarnaast kan de bacterie een ontsteking van de huid veroorzaken. Deze vorm is minder ernstig.

Wat kunt u zelf doen om difterie te voorkomen?

De meeste mensen die geboren zijn na 1950 in Nederland of een ander westers land zijn als kind gevaccineerd tegen difterie. Hierdoor komt de ziekte in Nederland niet meer voor. Als u langer dan 10 jaar geleden uw laatste vaccinatie heeft gehad en u reist naar een land waar difterie nog voorkomt, dat wordt een herhaling/boostervaccinatie geadviseerd. U kunt zich vaccineren tegen difterie met het DTP-vaccin. Dit is een combinatievaccin waarmee u ook wordt beschermd tegen tetanus en polio.

Wat is tetanus?

Tetanus wordt veroorzaakt door de bacterie Clostridium tetani die in aarde en straatvuil voorkomt.
 

Gele koorts

Wat is gele koorts?

Gele koorts is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door een virus.

Waar komt gele koorts voor?

Gele koorts komt voor in bepaalde delen van Afrika en Zuid-Amerika.

Hoe kunt u gele koorts krijgen en hoe kunt u anderen besmetten?

Het virus komt voor bij apen en mensen en wordt via een beet van een mug overgedragen. De ziekte wordt niet van mens op mens overgedragen. 

Wat zijn de ziekteverschijnselen van gele koorts?

Het ziektebeeld varieert van milde griepachtige verschijnselen met koorts en geelzucht, tot ernstige en in dat geval meestal fatale symptomen zoals bloedingen. Tussen de 3 en 20% van de mensen die de ziekte krijgt, overlijdt.

Wat kunt u zelf doen om gele koorts te voorkomen?

U kunt zich tegen gele koorts laten vaccineren. Voor sommige landen is deze vaccinatie zelfs verplicht. Wanneer een vaccinatie verplicht is dient deze minimaal 10 dagen voor aankomst te zijn toegediend. Ook als er geen verplichting is wordt vaccinatie aanbevolen bij reizen naar een aantal Afrikaanse en Zuid-Amerikaanse landen (waaronder Suriname). Via advies per land kan u per land opzoeken of een gele koorts vaccin verplicht dan wel aanbevolen is.
 

Hepatitis A

Wat is hepatitis A?

Hepatitis A (besmettelijke geelzucht) is een ontsteking van de lever die wordt veroorzaakt door het hepatitis A virus (HAV).

Waar komt hepatitis A voor?

De ziekte komt veel voor in Afrika, Midden- en Zuid-Amerika en Azië, maar ook in landen in Oost-Europa en rond de Middellandse zee. In Nederland komt de ziekte zelden voor.

Hoe kunt u hepatitis A krijgen en hoe kunt u anderen besmetten?

Dit virus wordt overgedragen door met ontlasting besmet voedsel en drinkwater.

Wat zijn de ziekteverschijnselen van hepatitis A?

De ziekte veroorzaakt bij oudere kinderen en volwassenen geelzucht. Er kan sprake zijn van vermoeidheid, misselijkheid, koorts, verminderde eetlust en buikpijn. Bij kleine kinderen verloopt de infectie vaak ongemerkt. De klachten duren meestal een paar weken maar kunnen ook langer duren, tot wel 3 maanden.

Wat kunt u zelf doen om hepatitis A te voorkomen?

Bij bezoek aan de meeste (sub)tropische landen en een aantal landen in Oost-Europa en rond de Middellandse zee is vaccinatie aanbevolen. Laat u altijd persoonlijk adviseren door een deskundig reizigersadviseur of deze vaccinatie voor uw reis wordt geadviseerd. Algemene hygiëne maatregelen kunnen in zekere mate de kans op besmetting met het hepatitis A virus ook verkleinen, maar omdat hepatitis A heel besmettelijk is, is goede hygiëne alleen meestal niet voldoende.
 

Hepatitis B

Wat is hepatitis B?

Hepatitis B is een ontsteking van de lever die wordt veroorzaakt door het hepatitis B virus (HBV). 

Waar komt hepatitis B voor?

De ziekte komt wereldwijd voor maar komt vaker voor in de meeste gebieden van Afrika, Azië, Oost-Europa en Latijns-Amerika.

Hoe kunt u hepatitis B krijgen en hoe kunt u anderen besmetten?

De ziekte wordt overgedragen bij seksueel contact, bij bloed-bloedcontact en bij niet-steriele medische ingrepen (bijvoorbeeld bij de tandarts), bij het zetten van tatoeages en piercings of bij het scheren met een gebruikt mesje (bijvoorbeeld bij de kapper). In de landen waar het vaker voorkomt kunnen kinderen het ongemerkt bij de geboorte via hun moeder oplopen.

Wat zijn de ziekteverschijnselen van hepatitis B?

Vaak hebben mensen na een infectie geen of weinig klachten, terwijl ze wel besmettelijk zijn voor anderen. Als er wel klachten ontstaan, gebeurt dat meestal 2 tot 6 maanden na besmetting met een griepachtig beeld en in sommige gevallen ook geelzucht. Een deel van de mensen die de ziekte oploopt, kan chronisch drager blijven van het virus. Veel mensen die drager zijn merken daar niets van. Zij kunnen echter wel andere mensen besmetten en hebben op langere termijn een verhoogde kans om levercirrose (verlittekening van de lever) of leverkanker te krijgen.

Wat kunt u zelf doen om hepatitis B te voorkomen?

Bij een langdurig verblijf in een gebied waar het vaker voorkomt, dus waar veel mensen drager zijn van het hepatitis B virus, wordt vaccinatie aanbevolen omdat gebleken is dat mensen die langer in zo’n gebied verblijven een verhoogd risico lopen. Hieronder staan adviezen over hoe u zich tegen hepatitis B kunt beschermen. U beschermt zich zo niet alleen tegen hepatitis B maar ook tegen andere seksueel overdraagbare aandoeningen en ziekten die via bloed worden overgedragen:

• Gebruik een condoom bij seksueel contact. Neem condooms mee uit Nederland. Condooms in andere landen zijn niet altijd betrouwbaar of niet in de juiste maat verkrijgbaar.
• Laat op reis geen piercings of tatoeages aanbrengen.
• Ga het liefst voor de reis naar de tandarts. Stel tandartsbezoek tijdens de reis zo mogelijk uit.
• Vermijd zo mogelijk injecties, infusen en bloedtransfusies.
• Zorg er voor niet onnodig in een ziekenhuis terecht te komen.
• Wees voorzichtig in het verkeer.
• Wees voorzichtig bij risicovolle activiteiten als raften, duiken of bungyjumpen.
• Slik de juiste antimalariamiddelen, zodat u niet voor malaria behandeld hoeft te worden.

Hepatitis C

Wat is hepatitis C?

Hepatitis C is een infectieziekte van de lever veroorzaakt door het hepatitis C-virus (HCV).

Waar komt hepatitis C voor?

De ziekte komt wereldwijd voor. In Zuidoost Azië, Afrika ten zuiden van de Sahara en in Egypte komt de ziekte het meest voor. In Noordwest Europa komt de ziekte het minst vaak voor.

Hoe kunt u hepatitis C krijgen en hoe kunt u anderen besmetten?

Het virus wordt overgedragen via besmet bloed. Besmetting kan plaatsvinden door gebruik van niet-steriele naalden bij injecties, door bloedtransfusies, piercings, tatoeages, acupunctuur, gemeenschappelijk gebruik van scheerapparaten of tandenborstels en contact met besmet bloed bij verwondingen van de huid. De kans om hepatitis C te krijgen via heteroseksueel contact is heel klein. Het risico voor reizigers is meestal uiterst klein, hoewel de kans op hepatitis C in niet-Westerse landen groter is dan in Nederland, aangezien vaak meer mensen drager zijn en de hygiëne slechter is.

Wat zijn de ziekteverschijnselen van hepatitis C?

Een hepatitis C infectie verloopt bijna altijd ongemerkt. Een klein deel rapporteert vermoeidheid, griepachtige symptomen, misselijkheid, braken, donkere urine en/of ontkleurde ontlasting, pijn in de rechter bovenbuik en soms kunnen het oogwit en de huid een gele kleur krijgen. Zonder adequate behandeling kan de ziekte chronisch worden. Omdat de meeste infecties ongemerkt verlopen weten de meeste mensen die het virus bij zich dragen niet dat ze drager zijn.

Wat kunt u zelf doen om hepatitis C te voorkomen?

Vaccinatie tegen hepatitis C is nog niet mogelijk. Bloedcontact en onzorgvuldig gebruik van drugsspuiten vormen de belangrijkste infectiebronnen voor hepatitis C. Hepatitis C kan worden voorkomen door hygiënische maatregelen en het vermijden van risicovol gedrag. Onder risicovol gedrag wordt verstaan:

• Mensen die drugs spuiten en vuile naalden gebruiken
• Mannen met hiv die seks hebben met mannen
• Medische personeel die veel invasieve handelingen verrichten
• Mensen die niet getest bloed of niet geteste bloedproducten ontvangen.

Hepatitis E

Wat is hepatitis E?

Hepatitis E is een ontsteking van de lever veroorzaakt door het hepatitis E-virus (HEV). 

Waar komt hepatitis E voor?

Hepatitis E komt vooral in niet- westerse landen voor, maar kan wereldwijd voorkomen. 

Hoe kunt u hepatitis E krijgen en hoe kunt u anderen besmetten?

Mensen kunnen dit virus krijgen via (drink)water bij slechte hygiënische omstandigheden, besmet bloed, besmet onvoldoende verhit vlees van jonge varkens, wilde zwijnen en herten of via contact met de uitwerpselen van deze besmette dieren. 

Wat zijn de ziekteverschijnselen van hepatitis E?

De symptomen worden lijken op die van hepatitis A. De meeste mensen krijgen echter geen symptomen. Klachten die kunnen ontstaan zijn koorts, misselijkheid, buikklachten, jeuk en het oogwit en de huid kunnen een gele kleur krijgen. 

Wat kunt u zelf doen om hepatitis E te voorkomen?

Er is geen vaccin beschikbaar. Het is verstandig om algemene preventieve maatregelen te nemen, zoals handen wassen na toiletbezoek en geen ongekookt water, ongewassen fruit, ijsblokjes en onvoldoende verhit vlees eten of drinken.
 

Hiv/AIDS

Wat is Hiv/AIDS?

AIDS wordt veroorzaakt door het humaan immunodeficiëntievirus (hiv). Het virus valt cellen aan die een belangrijk onderdeel zijn van de afweer en vernietigt deze cellen. 

Waar komt hiv/AIDS voor?

Het komt in alle landen voor. In de Westerse wereld hoofdzakelijk bij risicogroepen, zoals drugsverslaafden en personen met wisselende en onbeschermde (homo)seksuele contacten. In Afrika, Azië, Latijns-Amerika, Oost-Europa en het Caribisch gebied komt het op veel grotere schaal onder heteroseksuele bevolkingsgroepen voor dan in Nederland.

Hoe kunt u Hiv/AIDS krijgen en hoe kunt u anderen besmetten?

Het virus wordt bij bloed-bloedcontact of onbeschermd seksueel contact met een besmet persoon overgebracht.

Wat zijn de ziekteverschijnselen van Hiv/Aids?

Een hiv infectie kan de afweer sterk verminderen waardoor ziekteverwekkers die normaal gesproken worden tegengehouden makkelijk een infectie veroorzaken. 

Wat kunt u zelf doen om Hiv/Aids te voorkomen?

Hieronder staan adviezen over hoe u zich tegen hiv kunt beschermen. U beschermt zich zo niet alleen tegen hiv maar ook tegen andere seksueel overdraagbare aandoeningen en ziekten die via bloed worden overgedragen:
- Gebruik een condoom bij seksueel contact. Neem condooms mee uit Nederland. Condooms in andere landen zijn niet altijd betrouwbaar of niet in de juiste maat verkrijgbaar.

• Laat op reis geen piercings of tatoeages aanbrengen.
• Ga het liefst voor de reis naar de tandarts. Stel tandartsbezoek tijdens de reis zo mogelijk uit.
• Vermijd zo mogelijk injecties, infusen en bloedtransfusies.
• Zorg er voor niet onnodig in een ziekenhuis terecht te komen.
• Wees voorzichtig in het verkeer.
• Wees voorzichtig bij risicovolle activiteiten als raften, duiken of bungyjumpen.
• Slik de juiste antimalariamiddelen, zodat u niet voor malaria behandeld hoeft te worden.

Hoogteziekte

Wat is hoogteziekte?

Hoogteziekte komt voor bij mensen die snel stijgen naar grote hoogte zonder voldoende te acclimatiseren. Het lichaam krijgt dan niet voldoende tijd zich aan de hoogte aan te passen.

Waar komt hoogteziekte voor?

Hoogteziekte treedt over het algemeen pas op boven 2.500 meter.

Hoe kunt u hoogteziekte krijgen?

De oorzaak van hoogteziekte is het lage zuurstofgehalte in de lucht. Er zijn twee vormen van hoogteziekte, de milde en de ernstige, die beide veroorzaakt worden door gebrek aan zuurstof. De gevoeligheid voor hoogteziekte verschilt per individu. Wel hebben mensen die eerder hoogteziekte hebben gehad meer kans er de volgende keer ook last van te krijgen. 

Wat zijn de ziekteverschijnselen van hoogteziekte?

Milde hoogteziekte treedt op enkele uren tot een dag na aankomst op grote hoogte. De verschijnselen bestaan uit kortademigheid, hoofdpijn, misselijkheid en/of braken, duizeligheid en/of zwakte. Gemiddeld duren de klachten een aantal dagen. Milde hoogteziekte kan overgaan in ernstige hoogteziekte. De hoofdpijn en kortademigheid verergeren en treden ook in rust op, met name 's nachts. U kan zo sloom worden dat hulp nodig is bij eten en aankleden. Bij lopen ontstaat een dronkemansloop. Dit is een ernstige aandoening die zonder behandeling kan leiden tot vocht in de longen en hersenen (long- en hersenoedeem), coma en de dood.
Wat kunt u zelf doen om hoogteziekte te voorkomen? Zo maakt u het risico op hoogteziekte kleiner:

• Stijg langzaam naar hoogten boven 2.500 meter.
• Acclimatiseer gedurende twee dagen als u stijgt tot boven 2.500 meter.
• Gebruik geen alcohol of slaapmiddelen.
• Slaap bij voorkeur niet meer dan 300 meter hoger dan de nacht tevoren.
• In overleg met de reizigersadviseur kan een geneesmiddel (acetazolamide) worden gebruikt om de acclimatisering te bevorderen. Dit is middel is bedoeld voor mensen die eerder hoogteziekte hebben gehad en voor diegenen die plotseling moeten stijgen naar slaaphoogtes boven 3.000 meter, waarbij acclimatisering niet mogelijk is.

Behandeling bij milde hoogteziekte bestaat uit het niet verder stijgen en eventueel afdalen als de verschijnselen niet binnen enkele dagen verbeteren of erger worden. Bij hoofdpijn kan paracetamol worden genomen. De behandeling van ernstige hoogteziekte bestaat uit direct afdalen. Dit kan levensreddend zijn. Aanvullend kunnen medicijnen en zuurstof worden gegeven.
 

Japanse encefalitis

Wat is Japanse encefalitis?

Japanse encefalitis is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door een virus. 

Waar komt Japanse encefalitis voor?

Het virus komt voor op het platteland in delen van Azië en het uiterste noordoosten van Australië.

Hoe kunt u Japanse encefalitis krijgen en hoe kunt u anderen besmetten?

Het virus wordt overgedragen door een beet van een besmette mug. De muggen die Japanse encefalitis overbrengen zijn met name ’s avonds en ‘s nachts actief. Het risico voor de reiziger is gering. De ziekte wordt niet van mens op mens overgedragen. 

Wat zijn de ziekteverschijnselen van Japanse encefalitis?

Meestal verloopt de ziekte mild met griepachtige verschijnselen zoals hoofdpijn, koorts en maagdarmstoornissen. In zeldzame gevallen verloopt de ziekte ernstiger en ontstaat ontsteking van de hersenen (encefalitis) met kans op blijvende invaliditeit of zelfs overlijden. 

Wat kunt u zelf doen om Japanse encefalitis te voorkomen?

Bescherm u ’s avonds en ’s nachts tegen muggenbeten door middel van insectenwerende middelen, beschermende kleding en een muskietennet. Alleen in bijzondere gevallen in risicogebieden wordt vaccinatie aanbevolen. Laat u altijd persoonlijk adviseren door een deskundig reizigersadviseur of deze vaccinatie voor uw reis wordt geadviseerd.
 
 

Legionella

Wat is legionella?

De veteranenziekte is een longontsteking, veroorzaakt door legionella bacteriën die in leidingwater worden aangetroffen. Deze bacteriën gedijen zeer goed in water met temperaturen van 30-40°C. 

Waar komt legionella voor?

Legionella komt in de hele wereld voor. De ziekte wordt in Nederland geregeld waargenomen bij toeristen die hebben gelogeerd in hotels in landen rond de Middellandse Zee. 

Hoe kunt u legionella krijgen en hoe kunt u anderen besmetten?

Mensen lopen de ziekte op door besmet verneveld water, bijvoorbeeld van een douche of een fontein, in te ademen. Van het drinken van besmet water kan men geen legionella krijgen. Vooral personen met verminderde weerstand lopen risico. De ziekte wordt niet van mens op mens overgedragen. 

Wat zijn de ziekteverschijnselen van legionella?

Legionella veroorzaakt een longontsteking met hoge koorts en een droge, meestal niet productieve, hoest.

Wat kunt u zelf doen om legionella te voorkomen?

Er is geen vaccin beschikbaar tegen legionella. Op reis kunt u waterleidingen waarvan u denkt dat ze enkele weken niet zijn gebruikt eerst goed doorspoelen. Kranen kunt u doorspoelen door twee minuten koud water en twee minuten warm water door te laten lopen. Ventileer de doucheruimte tijdens dit spoelen. Om inademing van verneveld water tijdens het doorspoelen te voorkomen kunt u het beste de douchekop onderdompelen in een emmer water of in de wasbak met de stop erin. Is dit niet mogelijk? Houd dan de douchekop dicht bij het afvoerputje. Als de diagnose snel wordt gesteld is de ziekte goed te behandelen met antibiotica.

 

Malaria

Wat is malaria?

Malaria is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door malariaparasieten. 

Waar komt malaria voor?

De ziekte komt voor in de (sub)tropen.

Hoe kunt u malaria krijgen en hoe kunt u anderen besmetten?

De malariaparasieten worden door muggen overgedragen. De parasieten dringen via een muggenbeet het lichaam binnen. De parasieten vermenigvuldigen zich eerst in de lever en daarna in de rode bloedcellen. De ziekte wordt niet van mens op mens overgedragen. 

Wat zijn de ziekteverschijnselen van malaria?

De vroege verschijnselen van malaria zijn koorts, vermoeidheid, hoofdpijn en spierpijn. De koorts is niet altijd hoog en gaat niet altijd gepaard met rillen. Een malaria-aanval kan erg op griep lijken. Verder kunnen diarree, braken en hoesten met kortademigheid voorkomen. Er zijn vijf verschillende vormen van malaria. De gevaarlijkste is malaria tropica en wordt veroorzaakt door de parasiet plasmodium falciparum die bij reizigers als gevolg van complicaties binnen enkele dagen dodelijk kan verlopen. Behandeling is alleen mogelijk in een vroeg stadium. De andere vormen van malaria (plasmodium vivax, plasmodium ovale, plasmodium malariae) zijn goedaardiger: de verschijnselen zijn hetzelfde, maar er treden geen ernstige complicaties op. De laatst ontdekte vorm is de plasmodium knowlesi, deze vorm infecteert hoofdzakelijk de apensoort Makaken. Menselijke infecties zijn tot nu toe beschreven in een aantal Zuidoost-Aziatische landen. De vorm kan ernstig verlopen en is potentieel dodelijk   Malaria tropica kan optreden tot ongeveer vier weken na besmetting. Daarom moeten antimalariamiddelen meestal tot tenminste vier weken na het verlaten van het malariagebied worden ingenomen. Omdat atovaquon/proguanil anders werkt dan de andere middelen, hoeft dit maar tot één week na vertrek uit een malariagebied te worden gebruikt. Malaria tropica is gevaarlijk, maar wel goed te behandelen. De ziekte moet dan wel op tijd worden herkend. Vermeld bij bezoek aan uw (huis)arts daarom dat u recent in de tropen bent geweest. 

Wat kunt u zelf doen om malaria te voorkomen?

Er bestaat geen vaccin tegen malaria. Malaria kan worden voorkomen door u te beschermen tegen muggenbeten en/of antimalariamiddelen te slikken. Bij een zeer laag risico kan geadviseerd worden uitsluitend antimuggenmaatregelen te nemen en dan geen antimalariamiddelen te slikken.

Antimalariamiddelen

De maatregelen tegen malaria zijn afhankelijk van het reisdoel en de reisduur. Individuele factoren zoals de gezondheid van de reiziger spelen ook een rol. De volgende middelen kunnen worden voorgeschreven:

• In gebieden zonder resistente malariaparasieten: proguanil (Paludrine®)
• In gebieden met een zeer beperkt aantal resistente malariaparasieten: een combinatie van chloroquine en proguanil.
• In gebieden met resistente malariaparasieten: mefloquine (Lariam®) of bij een kort verblijf atovaquon/proguanil (Malarone®)
• Alternatieven zijn afhankelijk van het gebied: chloroquine, een combinatie van chloroquine en proguanil, doxycycline.

Soms kan enkele maanden (tot maximaal vijf jaar) nadat met de middelen is gestopt nog een malaria aanval optreden (koude rillingen en hoge koorts om de 48 uur). Deze vorm is niet de gevaarlijke malaria tropica vorm en zo’n zogenaamde ‘uitgestelde eerste aanval’ is niet met de antimalariamiddelen te voorkomen, maar wel goed te genezen. Voor sommige reizen is het aanbevolen een noodbehandeling tegen malaria mee te nemen. Dat gebeurt altijd in overleg met een arts.
 

Mazelen

Wat is mazelen?

Mazelen wordt veroorzaakt door het mazelenvirus en is een zeer besmettelijke infectieziekte die gepaard kan gaan met vlekjes en in sommige gevallen ernstig kan verlopen. 

Waar komt mazelen voor?

Mazelen komt over de hele wereld voor. In de meeste landen wordt vaccinatie tegen mazelen aangeboden in het kindervaccinatieprogramma.

Hoe kunt u mazelen krijgen en hoe kunt u anderen besmetten?

Het virus wordt via de lucht overgedragen van mens op mens door hoesten of niezen en kan zich over grotere afstanden verspreiden. Hoe vaak uitbraken optreden en hoe ernstig deze zijn hangt af van het aantal gevaccineerde in een land.

Wat zijn de ziekteverschijnselen van mazelen?

Mazelen begint meestal met koorts, hangerigheid, verkoudheid hoesten en uiteindelijke typische kleine witte vlekjes in het mondslijmvlies. Na 3 tot 7 dagen ontstaan vlekjes achter de oren. Daarna verspreiden de vlekken zich over het hele lichaam. Na enkele dagen zal dit weer verdwijnen. De ziekte kan in sommige gevallen ook ernstiger verlopen met een longontsteking of een hersenontsteking en kan uiteindelijk ook de dood tot gevolg hebben. 

Wat kunt u zelf doen om mazelen te voorkomen?

De meeste Nederlanders zijn in hun jeugd tegen mazelen gevaccineerd of hebben een natuurlijke afweer opgebouwd na het doormaken van mazelen. Als u nog nooit tegen mazelen bent gevaccineerd en de ziekte niet hebt doorgemaakt, is het verstandig dit alsnog te laten doen. U kunt zich vaccineren tegen mazelen met het BMR-vaccin. Dit is een combinatievaccin waarmee u ook wordt beschermd tegen de bof en rode hond. Volwassenen die geboren zijn in de periode 1965 tot en met 1975 zijn vaker vatbaar voor mazelen, omdat zij geboren zijn vóórdat mazelenvaccinatie via het Rijksvaccinatieprogramma (RVP) werd aangeboden én ze in hun jeugd minder aan mazelen zijn blootgesteld dan oudere personen. Zij hebben daardoor vaker geen antistoffen tegen mazelen in hun bloed. De BMR-vaccinatie wordt voor deze groep aanbevolen indien men gaat reizen naar een land met een verhoogd risico op mazelen. Kinderen die reizen naar een land met een verhoogd risico op mazelen en nog geen BMR vaccinatie hebben gekregen via het RVP (op de leeftijd van 14 maanden) kunnen in aanmerking komen voor een 'vervroegde' BMR vaccinatie. Afhankelijk van de leeftijd waarop de vaccinatie gegeven wordt is het soms noodzakelijk om een hiervan een herhaling te krijgen. Aangezien mazelen erg besmettelijk is zijn algemene maatregelen zoals handenwassen en hoesthygiëne niet voldoende om transmissie te voorkomen.
 

Meningokokken/Meningitis

Wat is meningokokken meningitis?

Meningokokken meningitis (hersenvliesontsteking) wordt veroorzaakt door een bacterie Neisseria meningitidis (meningokok). Er zijn 12 verschillende typen meningokokken bacteriën. 

Waar komt meningokokken meningitis voor?

Meningokokken meningitis komt overal ter wereld voor. In de regio ten zuiden van de Sahara in Afrika komt meningitis tijdens het droge seizoen in epidemieën voor. Deze epidemieën worden meestal veroorzaakt door type A en in toenemende mate ook door type W135. Ook in andere delen van de wereld komen af en toe epidemieën voor. In Nederland komt vooral type C voor. 

Hoe kunt u meningokokken meningitis krijgen en hoe kunt u anderen besmetten?

De ziekte wordt overgedragen door hoesten, niezen, spreken of door direct contact (bijvoorbeeld zoenen of mond- op mondbeademing).

Wat zijn de ziekteverschijnselen van meningokokken meningitis?

Meningitis is een ontsteking van de hersenvliezen. Het begint met griepachtige verschijnselen met hoge koorts, spierpijn, braken, hoofdpijn en nekstijfheid (pijn in de nek bij buigen van het hoofd). De ziekte wordt daarom ook wel ‘nekkramp’ genoemd. De ziekte kan zeer ernstig verlopen en soms de dood tot gevolg hebben.

Wat kunt u zelf doen om meningitis te voorkomen?

Er bestaat een vaccin dat alleen tegen de typen A, C, W135 en Y beschermt. Dit vaccin wordt gebruikt voor reizigers die daarvoor in aanmerking komen. Voor pelgrims naar Mekka is dit vaccin verplicht. Gaat u naar andere landen waar meningitis vaak voorkomt en komt u gedurende langere tijd in nauw contact met de lokale bevolking in deze gebieden, dan loopt u een verhoogd risico en wordt vaccinatie aanbevolen. Naast het genoemde vaccin bestaat er ook een vaccin dat alleen tegen type C beschermt. Dit wordt in Nederland aan kinderen gegeven in het kader van het Rijksvaccinatieprogramma. Naast vaccinatie helpt hoesthygiëne. Gebruik bij hoesten en niezen een papieren zakdoekje, gooi dit weg na gebruik en was uw handen
 

MERS-cov

Wat is MERS-cov?

MERS-cov staat voor ‘Middle East Respiratory Syndrome-coronavirus’. Het is een vrij nieuw coronavirus dat in september 2012 werd ontdekt in Saoedi-Arabië. 

Waar komt MERS-cov voor?

Sinds september 2012 is er een uitbraak gaande in het Midden-Oosten (Saoedi-Arabië, Verenigde Arabische Emiraten, Qatar, Oman en Jordanië).

Hoe kunt u MERS-cov krijgen en hoe kunt u anderen besmetten?

Het is nog niet bekend hoe mensen precies besmet worden. Er zijn aanwijzingen dat de dromedaris het virus bij zich kan hebben en het ook kan overdragen naar mensen. Overdracht van mens op mens vindt zelden plaats. 

Wat zijn de ziekteverschijnselen van MERS-cov?

Veel coronavirussen kunnen luchtweginfecties veroorzaken bij mensen en dieren. Vaak gaat het dan om verkoudheidsklachten. MERS-cov is een bijzonder type coronavirus dat een ernstiger ziektebeeld kan geven met zeer ernstige luchtwegklachten. Klachten zijn onder andere: koorts, hoesten, kortademigheid, ademhalingsproblemen en soms diarree. Vooral mensen met een zwakkere gezondheid (bijvoorbeeld door suikerziekte, nierziekten, longziekten of immuunstoornissen) kunnen ernstig ziek worden en zelfs aan MERS-cov overlijden.

Wat kunt u zelf doen om MERS-cov te voorkomen?

Maatregelen die u kunt nemen om de kans op besmetting te verminderen:

• Vermijd zoveel mogelijk contact met boerderijen, huisdieren en wilde dieren (vooral dromedarissen).
• Vaak handenwassen met zeep
• Hygiënisch omgaan met eten: geen rauw voedsel eten, alles goed verhitten, geen rauwe melk drinken (vooral niet van dromedarissen), fruit en groente wassen met gekookt of flessen water.
• Persoonlijke hygiëne in acht nemen. 

Polio

Wat is polio?

Polio (kinderverlamming) wordt veroorzaakt door besmetting met het poliovirus. 

Waar komt polio voor?

In 1988 heeft de WHO een programma opgezet met het doel polio uit te roeien. Voor die tijd kwam de ziekte in 125 verschillende landen voor, sindsdien is het aantal gevallen gedaald van 350000 naar 416 en komt de ziekte alleen nog maar in 3 landen voor (Afghanistan, Nigeria en Pakistan). In 2014 heeft het virus zich echter weer naar verschillende landen verspreid. De WHO heeft hierdoor het vaccinatiebeleid voor bepaalde landen tijdelijk aangepast. 

Hoe kunt u polio krijgen en hoe kunt u anderen besmetten?

Het virus wordt overgedragen van mens op mens via de ontlasting of door met ontlasting besmet voedsel en/of drinkwater. 

Wat zijn de ziekteverschijnselen van polio?

Meestal verloopt de infectie zonder verschijnselen. Er kan sprake zijn van een griepachtig beeld en soms treden (tijdelijke) verlammingsverschijnselen op (1 op 200 infecties lijdt tot blijvende verlammingsverschijnselen). Meestal is het een verlamming van de benen, maar het kan ook voorkomen aan de ademhalingsspieren. 

Wat kunt u zelf doen om polio te voorkomen?

De meeste mensen die na 1950 in Nederland of een ander westers land geboren zijn, zijn als kind gevaccineerd. Hierdoor komt polio in Nederland niet meer voor. Bent u tien jaar of langer geleden gevaccineerd, laat u zich dan voor vertrek opnieuw tegen polio vaccineren. Laat u altijd persoonlijk adviseren door een deskundig reizigersadviseur of deze vaccinatie voor uw reis wordt geadviseerd. U kunt zich vaccineren tegen polio met het DTP-vaccin. Dit is een combinatievaccin waarmee u ook wordt beschermd tegen de tetanus en difterie.
 

Rabiës (hondsdolheid)

Wat is rabiës/hondsdolheid?

Rabiës (hondsdolheid) is een zeldzame, dodelijke infectieziekte die de hersenen aantast en veroorzaakt wordt door een virus.

Waar komt rabiës/hondsdolheid voor?

In veel landen, ook in de landen die Nederland direct omringen, komt hondsdolheid voor.

Hoe kunt u rabiës/hondsdolheid krijgen en hoe kunt u anderen besmetten?

Het virus wordt verspreid via speeksel van besmette zoogdieren. Alle zoogdieren, dus niet alleen honden, kunnen aan rabiës lijden en de ziekte op andere dieren én op mensen overbrengen. Veel toeristen blijken te worden gebeten of gekrabd door apen. Vleermuizen zijn ook zoogdieren en berucht om het risico van rabiësoverdracht. Besmetting van mens op mens treedt zelden op.

Wat zijn de ziekteverschijnselen van rabiës/hondsdolheid?

Rabiës begint met griepachtige verschijnselen zoals koorts. Vervolgens kunnen er spierkrampen, stuipen en/of verlammingsverschijnselen optreden. Uiteindelijk treden er slik- en ademhalingsproblemen en soms watervrees op. Rabiës is een zeer ernstige ziekte die vrijwel altijd tot de dood leidt.

Wat kunt u zelf doen om rabiës/hondsdolheid te voorkomen?

Vermijd zo veel mogelijk contact met zoogdieren in streken waar rabiës voorkomt. Dieren kunnen namelijk al besmettelijk zijn voordat ze zelf ziek worden. Raak geen dode of zieke dieren aan. In sommige gevallen kan het verstandig zijn u voor uw reis tegen rabiës te laten vaccineren. In het geval u meent te zijn gekrabd, gebeten of gelikt in een wond door een zoogdier in een land waar rabiës voorkomt moet u de volgende adviezen opvolgen:

• Was de wond goed uit met water en zeep, een ander huishoudelijk reinigingsmiddel of desnoods alleen met water.
• Ontsmet vervolgens de wond met alcohol (70%) of jodium.
• Roep direct hulp van een arts in. Deze zal indien nodig antistoffen en vaccinaties toedienen. Een complete serie vaccinaties na mogelijke blootstelling bestaat uit vijf injecties in combinatie met antirabiës-immunoglobuline. Als dat niet mogelijk is (in landen buiten Europa is antirabiës-immunoglobuline meestal niet verkrijgbaar), neem dan zo snel mogelijk contact op met een deskundige voor advies.
• Licht de plaatselijke politie over het voorval in, vooral als het gaat om een zwervend dier.
• Stel uw huisarts direct bij thuiskomst op de hoogte.

Reizigersdiarree

Wat is reizigersdiarree?

Reizigersdiarree is de meest voorkomende infectieziekte bij reizigers en wordt meestal veroorzaakt door de darmbacterie E. Coli. 

Waar komt reizigersdiarree voor?

De ziekte komt voor in (sub)tropische gebieden, vooral in minder ontwikkelde landen.

Hoe kunt u reizigersdiarree krijgen en hoe kunt u anderen besmetten?

Reizigersdiarree wordt meestal veroorzaakt door eten en drinken van besmet voedsel of water.

Wat zijn de ziekteverschijnselen van reizigersdiarree?

De aandoening verloopt in het algemeen mild en duurt drie tot vijf dagen. Kleine kinderen en ouderen met diarree lopen een groter risico op uitdroging.

Wat kunt u zelf doen om reizigersdiarree te voorkomen?

Reizigersdiarree kan worden voorkomen met goede hygiënische maatregelen. De suiker-zoutoplossing ORS (oral rehydration salts) gaat uitdroging tegen. ORS is verpakt in kleine zakjes en moet worden opgelost in lauw, vooraf gekookt water. Bij reizen in (sub)tropische gebieden is het verstandig ORS mee te nemen. ORS is in ons land verkrijgbaar bij de apotheek of drogist. Gezonde volwassenen kunnen bij waterige diarree loperamide (imodium®, diarem® of diacure®) gebruiken. Lees vooraf altijd de bijsluiter om na te gaan of u de medicatie mag gebruiken. Hebt u behalve diarree ook koorts, bloed bij de ontlasting of uitdrogingsverschijnselen (weinig plassen, veel dorst, sufheid), raadpleeg dan een dokter.
 

Rodehond

Wat is rode hond?

Rodehond (rubella) is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door het rubellavirus dat alleen bij mensen voorkomt.

Waar komt rode hond voor?

De ziekte komt wereldwijd voor. Sinds het invoeren van een vaccin tegen rode hond in het rijksvaccinatieprogramma (RVP) is het in Nederland een zeldzame ziekte geworden.

Hoe kunt u rodehond krijgen en hoe kunt u anderen besmetten?

Besmetting vindt plaats via druppels in de lucht, bijvoorbeeld bij hoesten en niezen. Maar het virus kan ook via direct contact worden overgedragen, waarbij de handen een belangrijke rol spelen.

Wat zijn de ziekteverschijnselen van rodehond?

De ziekte verloopt meestal mild. Ongeveer de helft van de besmette mensen heeft geen klachten, vooral jonge kinderen hebben geen of weinig klachten. Als er klachten zijn dan is huiduitslag (beginnend in het gezicht) meestal de eerste klacht. Er kunnen ook griepachtige verschijnselen met lymfeklierzwellingen en gewrichtspijn ontstaan. De ziekte is vooral gevaarlijk voor de ongeboren vrucht tijdens de eerste helft van de zwangerschap. Afhankelijk van de duur van de zwangerschap kunnen er verschillende organen worden aangedaan als de ongeboren vrucht in aanraking komt met het virus.

Wat kunt u zelf doen om rode hond te voorkomen?

Kinderen in Nederland worden via het RVP gevaccineerd tegen rodehond. De meeste mensen die geboren zijn na 1963 in Nederland of een ander westers land zijn als kind gevaccineerd. Als u nog nooit tegen deze ziekte bent gevaccineerd, is het verstandig dit alsnog te laten doen. U kunt zich vaccineren tegen rodehond met het BMR-vaccin. Dit is een combinatievaccin waarmee u ook wordt beschermd tegen de bof en mazelen. Algemene hygiënemaatregelen zoals hoest- en handenwashygiëne zijn ook belangrijk.
 

Schistosomiasis (Bilharzia)

Wat is schistosomiasis?

Schistosomiasis (vroeger bilharzia genoemd) is een infectie met een van de volgende parasitaire wormen Schistosoma mansoni, S. haematobium of S. japonicum S. intercalatum, S. mekong.

Waar komt schistosomiasis voor?

De wormen bevinden zich in zoet water in (sub)tropische gebieden.

Hoe kunt u schistosomiasis krijgen en hoe kunt u anderen besmetten?

De larve van de worm dringt de huid binnen. In de bloedvaten van de darm of blaas ontwikkelen de larven zich tot volwassen wormen en leggen hier eieren.

Wat zijn de ziekteverschijnselen van schistosomiasis?

De ziekteverschijnselen zijn sterk afhankelijk van het stadium van de infectie. Het kan geheel ongemerkt verlopen of pas na maanden tot jaren tot klinische symptomen leiden waarbij de ernst individueel sterk kan verschillen. Bij het binnendringen van de larven door de huid kan hevige jeukende huiduitslag ontstaan, na een aantal weken kan er koorts ontstaan. Buikpijn, diarree, rugpijn, bloed bij de ontlasting of urine en verlammingsverschijnselen kunnen ontstaan als gevolg van ontstekingsreacties afhankelijk van waar de wormeieren zich bevinden. 

Wat kunt u zelf doen om schistosomiasis te voorkomen?

Er is geen vaccin beschikbaar. Vermijd elk contact met zoet oppervlaktewater. Chloorbaden en de zee zijn wel veilig. De ziekte kan met medicijnen worden behandeld.
 

SOA gonorroe, syfilis en chlamydia

Wat is gonorroe, syfilis en chlamydia?

Gonorroe ('druiper'), syfilis en chlamydia zijn alle drie seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA) en worden veroorzaakt door een bacterie.  

Waar komen gonorroe, syfilis en chlamydia voor?

De ziekten komen overal op de wereld voor. 

Hoe kunt u gonorroe, syfilis en chlamydia krijgen en hoe kunt u anderen besmetten?

De ziekten worden overgedragen door onbeschermd seksueel contact met een besmet persoon. 

Wat zijn de ziekteverschijnselen van gonorroe, syfilis en chlamydia?

De ziekteverschijnselen variëren per ziekte en kunnen geheel ontbreken. Als het niet wordt behandeld kunnen SOA ernstige complicaties veroorzaken, zoals ontsteking van de eileiders of bijbal. Syfilis kan onbehandeld zelfs na jaren beschadigingen aan het hart, hersenen, ruggenmerg en botten veroorzaken. 

Wat kunt u zelf doen om gonorroe, syfilis en chlamydia te voorkomen?

Condooms geven een belangrijke bescherming tegen alle SOA. Neem altijd condooms mee uit Nederland. Condooms in andere landen zijn niet altijd betrouwbaar of niet in de juiste maat verkrijgbaar. De pil geeft geen bescherming tegen geslachtsziekten! Ga bij twijfel of klachten altijd naar de dokter en aarzel niet te vertellen dat u mogelijk aan besmetting heeft blootgestaan.

 

Tekenencefalitis

Wat is tekenencefalitis?

Tekenencefalitis is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door een virus. De ziekte staat ook wel bekend onder andere benamingen: frühsommermeningoenzephalitis (FSME) in het Duitse taalgebied, tick-borne encephalitis (TBE) in de Angelsaksische landen.

Waar komt tekenencefalitis voor?

De ziekte komt voor in beboste gebieden in delen van Europa, Rusland en bepaalde gebieden in Centraal-Azië.

Hoe kunt u tekenencefalitis krijgen en hoe kunt u anderen besmetten?

Het virus komt voor bij wilde kleine zoogdieren, vooral knaagdieren. Teken (Ixiodes ricinus en Ixiodus persulcatus) dragen het virus over van dier naar dier en soms naar de mens. De ziekte wordt niet van mens op mens overgedragen. De teek Ixiodes ricinus brengt ook de ziekte van Lyme over.

Wat zijn de ziekteverschijnselen van tekenencefalitis?

De symptomen variëren van mild tot zeer ernstig. Het begint meestal met griepachtige verschijnselen, gevolgd door hoofdpijn, misselijkheid, braken en neurologische verschijnselen.

Wat kunt u zelf doen om tekenencefalitis te voorkomen?

U verkleint de kans op een tekenbeet door bedekkende kleding te dragen en een insectenwerend middel op de onbedekte huid dun aan te brengen. Omdat tekenencefalitis al snel na de beet kan worden overgedragen, kan besmetting niet, zoals de ziekte van Lyme worden voorkomen door het elke avond verwijderen van teken! Bij reizen naar risicogebieden kunt u zich laten vaccineren. Het advies is afhankelijk van uw bestemming, reisduur en activiteiten.
 

Tuberculose

Wat is tuberculose?

Tuberculose is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door de tuberkelbacterie (Mycobacterium tuberculosis). 

Waar komt tuberculose voor?

Tuberculose komt in veel landen in verhoogde mate voor, echter vooral in Azië, Afrika en Zui-Amerika en tevens in de landen van de voormalig Sovjet-Unie.

Hoe kunt u tuberculose krijgen en hoe kunt u anderen besmetten?

De meest voorkomende vorm van tuberculose is longtuberculose, maar tuberculose komt ook voor in andere delen van het lichaam zoals nieren, gewrichten en klieren. Patiënten met longtuberculose kunnen besmettelijk zijn voor andere mensen wanneer bij het hoesten bacteriën in de lucht komen. Inademing van deze bacteriën kan tot infectie leiden.

Wat zijn de ziekteverschijnselen van tuberculose?

In de longen kunnen tuberkelbacteriën na besmetting pas na enige tijd of zelfs pas na jaren een ontsteking veroorzaken. Mensen kunnen dus na besmetting heel lang geen klachten hebben. Bij de ontsteking kunnen (vage) klachten ontstaan zoals moeheid, hoesten, gewichtsverlies en gebrek aan eetlust.

Wat kunt u zelf doen om tuberculose te voorkomen?

U kunt de kans op besmetting verkleinen door in de buurt van mensen die hoesten zoveel mogelijk uw gezicht af te wenden. Afhankelijk van de bestemming, de reisduur, de reisomstandigheden en persoonlijke omstandigheden, is vaccinatie of controle op besmetting aanbevolen.
 

Vogelgriep

Wat is vogelgriep?

Vogelgriep of vogelpest wordt veroorzaakt door griepvirussen. De ziekte wordt veroorzaakt door een virus dat verwant is aan het menselijke griepvirus (influenza-A-virussen). Er zijn veel verschillende subtypen van de virussen. Vogelgriep is een infectieziekte die zeer besmettelijk is voor onder andere pluimvee en wilde watervogels. In zeldzame gevallen kunnen sommige varianten van het virus dat vogelgriep veroorzaakt ook mensen infecteren.

Waar komt vogelgriep voor?

In een aantal Zuidoost Aziatische landen woedt sinds december 2003, maar mogelijk al langer, onder dieren een vogelgriepepidemie.

Hoe kunt u vogelgriep krijgen en hoe kunt u anderen besmetten?

Vogelgriep is vooral zeer besmettelijk voor vogels en pluimvee (zoals kippen en kalkoenen). Vogelgriep wordt tot nu alleen op mensen overgedragen na intensief contact met ziek pluimvee, niet van mens op mens. De overdracht van vogel naar de mens is mogelijk door direct contact met de dieren, via besmette ontlasting van besmette dieren en via de lucht. Als onderstaande adviezen (bij 'wat kunt u zelf doen om vogelgriep te voorkomen') worden opgevolgd is het risico dat u als reiziger vogelgriep oploopt verwaarloosbaar.

Wat zijn de ziekteverschijnselen van vogelgriep?

De ziekteverschijnselen verschillen per subtype en verschillen zelfs per subtype per epidemie. Een besmetting kan leiden tot lichte griepachtige klachten en/of ontsteking van het slijmvlies van het oog, maar kan ook leiden tot ernstige ademhalingsproblemen, longontsteking met daarbij multi-orgaanfalen.

Wat kunt u zelf doen om vogelgriep te voorkomen?

Er is geen vaccin beschikbaar tegen de vogelgriep. Hoewel het risico op vogelgriep voor reizigers naar landen waar vogelgriep voorkomt verwaarloosbaar is, zijn er een aantal zaken waar u rekening mee kunt houden:

• Vermijd zo veel mogelijk direct contact met vogels en pluimvee. Vermijd ook markten waar vogels worden verhandeld.
• Indien lokaal melding wordt gemaakt van besmette bedrijven of dorpen, bezoek deze dan niet en pas eventueel uw bestemming/route aan.
• Neem geen dierlijke producten (eieren, vlees, vleeswaren, kaas of andere melkproducten, huiden, jachttrofeeën) mee tijdens door- en terugreis, ook niet in kleine hoeveelheden.
• Als u zelf kippenvlees bereidt, neem dan goede hygiënische maatregelen in acht (handen wassen) en zorg dat het vlees goed verhit (minimaal 70°C) en gaar is.
• Eet ook in restaurants alleen goed gaar kippenvlees.
• Preventief medicijngebruik is niet nodig.

West Nijl koorts

Wat is West Nile-virusinfectie?

Het West Nile-virus is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door een virus. 

Waar komt West Nile-virusinfectie voor?

Het virus komt voor in verschillende soorten muggen die in Afrika, West-Azië, het Midden-Oosten en Zuidoost Europa leven. Sinds 1999 heeft het virus zich ook in de Verenigde Staten en Canada verspreid.

Hoe kunt u West Nile-virusinfectie krijgen en hoe kunt u anderen besmetten?

Het virus wordt overgedragen door een beet van een besmette mug. Het virus komt in meer dan honderd verschillende muggen voor. De muggen die het virus overdragen zijn vaak tussen schemering en zonsopgang actief. Het virus circuleert in trekvogels en kan worden overgedragen op de mens en een groot aantal verschillende zoogdierensoorten. De ziekte wordt niet van mens op mens overgedragen. 

Wat zijn de ziekteverschijnselen van West Nile-virusinfectie?

Meestal verloopt de ziekte mild met griepachtige symptomen zoals koorts, hoofdpijn, spierpijn, huiduitslag en vergrote lymfeklieren. Bij minder dan een procent ontwikkelt zich een ernstige vorm van hersen(vlies)ontsteking. Bij minder dan een op de duizend patiënten verloopt de ziekte dodelijk. 

Wat kunt u zelf doen om West Nile-virusinfectie te voorkomen?

Er is geen vaccin beschikbaar. Bescherm u vooral tijdens zonsopgang en zonsondergang tegen muggenbeten door middel van insectenwerende middelen, beschermende kleding en een muskietennet.
 

ZIKA-virus

Wat is zika koorts?

Zika koorts is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door een virus. De infectieziekte heeft veel overeenkomsten met dengue.

Waar komt zika koorts voor?

Een aantal uitbraken zijn gerapporteerd in Afrika en Zuidoost Azië. Eind 2013 zijn er ook uitbraken gemeld in Frans-Polynesië en eilanden eromheen. In 2015 heeft het virus zich ook verspreid in Latijns-Amerika.

Hoe kunt u zika koorts krijgen en hoe kunt u anderen besmetten?

Het virus wordt overgedragen door een beet van een besmette mug. De muggen die het zika virus overbrengen zijn net als bij dengue met name overdag actief. De ziekte wordt niet van mens op mens overgedragen.

Wat zijn de ziekteverschijnselen van zika koorts?

De ziekteverschijnselen van zika koorts zijn meestal mild en kortdurend (2 tot 7 dagen). Klachten zijn koorts, conjunctivitis (ontsteking van slijmvlies van het oog), tijdelijke gewrichtsklachten vooral in handen en voeten en huiduitslag.  Er zijn recent aanwijzingen dat een zika virus infectie mogelijk een associatie heeft met het Guillain-Barre syndroom en dat een zika virus infectie opgelopen tijdens de zwangerschap mogelijk een verhoogde kans geeft op afwijkingen bij het ongeboren kind. Dit wordt op dit moment onderzocht. Het is daarom verstandig om voor de reis de meest recente informatie in te winnen over het zika virus via nieuwspagina van het LCR en de website van het RIVM.

Wat kunt u zelf doen om zika koorts te voorkomen?

Er is geen vaccin beschikbaar. De muggen die zika overbrengen zijn overdag actief. Daarom is het extra belangrijk om u overdag te beschermen tegen muggenbeten.

Zie voor meer informatie de website van het RIVM: http://www.rivm.nl/Onderwerpen/Z/Zikavirus