Voedingsadviezen bij systemische sclerose

Passageklachten en/of slikproblemen

Verharding van het bindweefsel in de slokdarm kan zorgen voor passageklachten. Hierdoor kan het voelen dat het eten niet goed zakt of blijft hangen in de slokdarm. Dit kan ook zorgen voor krampen en een pijnlijke slokdarm in de buurt van het borstbeen. Het is ook mogelijk dat doorgeslikt voedsel omhoog komt. Als dit in de nacht gebeurt, kunnen etensresten in de luchtwegen terechtkomen.

Bespreek deze klachten altijd met uw arts.  

Voedingsadviezen

• Eet kleine porties verdeeld over de dag, bijvoorbeeld elke 2 uur.
• Eet rustig, kauw goed en drink om de maaltijd door te spoelen.
• Vermijd taaie en draderige soorten vlees en groenten.
• Kies voor zachte/ smeuïge voeding of brosse voedingsmiddelen die na kauwen bijna vloeibaar zijn:
• Eet (geroosterd) brood zonder korst of beschuit.
• Pureer de warme maaltijd.
• Drink regelmatig en neem een zuurtje of kauwgom om speeksel aan te maken.

Meer informatie over gepureerde of gemalen voedsel vindt u hier.

Wanneer is het verstandig om een diëtist in te schakelen:

• Onbedoeld gewichtsverlies.
• Als de voeding eenzijdig wordt, bijvoorbeeld bij een bijna volledig vloeibare voeding. U loopt dan het risico op tekorten aan bijvoorbeeld vitamines.
• Indien u praktische adviezen nodig heeft om uw voeding aan te passen aan de klachten.

Brandend maagzuur of vertraagde maaglediging

Brandend maagzuur

Brandend maagzuur, ook wel reflux genoemd, ontstaat wanneer maagzuur omhoog komt in de slokdarm. Dit kan gebeuren door een verminderde werking van de spieren in de maag of darmen. Hoewel mensen met reflux alles mogen eten en drinken, kunnen sommige producten de klachten erger maken. Op de website van de Maag Lever Darm Stichting vindt u tips en adviezen bij brandend maagzuur.

Vertraagde maaglediging (gastroparese)

Bij sclerodermie kan de maag voedsel trager verwerken door minder of onregelmatige samentrekkingen. Hierdoor blijft voedsel langer in de maag. Dit kan zorgen voor klachten zoals misselijkheid, een vol gevoel, zuurbranden en soms braken. Door deze klachten kan er minder worden gegeten, wat kan leiden tot ondervoeding.

• Eet kleine maaltijden verdeeld over de dag: 3 kleine hoofdmaaltijden en 3-4 kleine tussendoortjes.
• Eet rustig en kauw het eten goed.
• Ga na het eten niet liggen. Blijf rechtop zitten gedurende 1-2 uur.
• Maak na het eten een rustige wandeling.
• Draag geen strakke kleding.
• Voeding met veel vet, vezels en vaste voeding blijven langer in de maag. De klachten kunnen afnemen, als u:
  • Minder vast voedsel eet en meer vloeibaar.
  • Een voeding gebruikt met minder voedingsvezels.
  • Minder vet eet. 

Diëtist inschakelen

Wanneer is het verstandig om een diëtist in te schakelen:

• Onbedoeld gewichtsverlies.
• Als de voeding eenzijdig wordt, bijvoorbeeld bij een bijna volledig vloeibare voeding (risico op tekorten aan bijvoorbeeld vitamines).
• Als u praktische adviezen nodig heeft om uw voeding aan te passen aan de klachten.
• Als u merkt dat meerdere keren op een dag eten niet haalbaar is doordat u een vol gevoel heeft, misselijk bent of moet braken. 

Darmklachten

Bij systemische sclerose kunnen verstopping of diarree ontstaan door een verminderde beweging in de darmen, een ongebalanceerd dieet of als bijwerking van de medicijnen die u gebruikt. 

Adviezen bij verstopping

• Eet gezond en vezelrijk, bijvoorbeeld groente, fruit, volkorenproducten, peulvruchten, aardappels, noten en zaden (zie voor meer informatie de informatie over Vezels van het Voedingscentrum)
• Drink voldoende vocht, minimaal 2-2,5 liter per dag.
• Beweeg regelmatig, bijvoorbeeld door te wandelen of lichte lichaamsbeweging.
• Let op: vloeibare voeding kan soms verstopping veroorzaken, omdat hier minder vezels in zitten.
• Als aanpassen van de voeding niet genoeg helpt, kan uw arts medicijnen of vezels voorschrijven om de ontlasting op gang te krijgen. 

Bezoek de website van het Voedingscentrum voor meer informatie over obstipatie (constipatie, verstopping).

Adviezen bij diarree

• •  Drink extra vocht (2-3 liter per dag) om uitdroging te voorkomen.
• •  Eet vezelrijke voeding, zoals groente, fruit, fijn volkorenproducten, aardappels.
• •  Drink niet meer dan 2 glazen vruchtensap op een dag.
• •  Heeft diarree ook winderigheid tot gevolg? Bespreek dit met uw arts of diëtist voor verdere begeleiding. 
• • Overleg met een arts of diëtist als er extra zout nodig is, door het verlies hiervan bij diarree.

Diëtist inschakelen

Wanneer is het verstandig om een diëtist in te schakelen:
•    Bij onbedoeld gewichtsverlies.
•    Als u praktische adviezen nodig heeft om uw voeding aan te passen aan de klachten.
•    Als u merkt dat voldoende eten niet haalbaar is door buikpijn en (angst voor) diarree.
•    Bij een aangetoond probleem in de knijpkracht van de darm, is een altijd advies op maat (door diëtist) nodig.