Voedingstherapie bij IBD (ziekte van Crohn)

Soorten voedingstherapie

Er zijn momenteel 2 soorten voedingstherapieën die wij adviseren tijdens een opvlamming. Deze worden hieronder kort uitgelegd. De diëtist geeft verdere informatie en uitleg.

• EEN (Exclusive Enteral Nutrition)

  Bij EEN volgt u gedurende 6-8 weken een volledig vloeibaar dieet via drinken of sondevoeding. Daarnaast mag u alleen water en thee zonder toevoegingen drinken. Na deze periode is het belangrijk om stapsgewijs gedurende 1-2 weken de normale voeding weer uit te breiden naar een normaal en gezond voedingspatroon.

• CDED + PEN (Crohn’s Disease Exclusion Diet + Partial Enteral Nutrition)

  Is een nieuw dieet dat we sinds 2020 als alternatief voor EEN gebruiken. In dit dieet eet u geen voedingsmiddelen die rijk zijn aan dierlijk vet, taurine, gluten, onoplosbare vezels, gist of alcohol, bewerkte producten met toevoegingen, zoals emulgatoren, maltodextrine, carrageen (E407) en titaandioxide (E171). U eet juist wel onbewerkte producten zoals groente en fruit. Het CDED dieet heeft 3 fases.

  • Fase 1 duurt 6 weken. Hierin volgt u een strikt dieet volgens vaste aanbevelingen (soort en hoeveelheid voedingsmiddelen bestaande uit verplichte, toegestane voedingsmiddelen en verboden voedingsmiddelen). Daarnaast neemt u drinkvoeding Modulen IBD of een vergelijkbaar product om de helft van de energie en eiwitten uit te halen die uw lichaam nodig heeft.
  • Fase 2 duurt 6 weken. Hierin wordt de lijst met toegestane voedingsmiddelen uitgebreid en wordt het gebruik van de drinkvoeding afgebouwd tot een kwart van de benodigde hoeveelheid energie en eiwit.
  • In fase 3, de onderhoudsfase en laatste fase, wordt het dieet weer verder uitgebreid. Hierin worden er dieetvrije dagen opgenomen en is het de bedoeling dat het een leefstijl wordt die u langdurig kunt volhouden om een nieuwe opvlamming te voorkomen.

Opbouw voeding na voedingstherapie of voeding als ondersteunende therapie

Na voedingstherapie (EEN of CDED), is het aan te raden om een gezonde leefstijl te volgen. Dit betekent: een gezond gewicht, voldoende lichaamsbeweging, ontspanning en een gezond voedingspatroon. Onderzoek toont aan dat het Mediterrane dieet gunstig kan zijn voor mensen met IBD.

Volgende adviezen kunnen daarbij helpen:

• Eet voedingsmiddelen met veel voedingsvezels, zoals groenten, fruit, volkoren graanproducten, peulvruchten en noten, om ontstekingen te verminderen met natuurlijk ontstekingsremmende voedingsstoffen.
• Dagelijks 250-300 gram groenten en 2 stuks fruit eten, bij voorkeur in hun geheel en niet als sap. Bij darmvernauwing kan een diëtist adviseren om grove vezels te vermijden, zoals noten, popcorn, zaden, pitten, velletjes en fruit met schil.
• Kies verse voedingsmiddelen boven bewerkte producten om toevoegingen te beperken. Maak zelf gerechten met verse ingrediënten en kruiden in plaats van kant-en-klare producten.
• Bak met olie zoals olijfolie in plaats van een ‘hard’ bak- en braadvet.
• Kies volkoren graanproducten zoals brood, crackers, pasta en (zilvervlies)rijst. Vervang krokante muesli/cruesli door gewone muesli en verrijk deze zo nodig met extra pitten (bijvoorbeeld zonnebloempitten, pompoenpitten), zaden (zoals lijnzaad, sesamzaad, chiazaad) en onbewerkte noten (maar zie advies hierboven om deze te vermijden als er vernauwing van de darm is).
• Eet regelmatig peulvruchten zoals bruine bonen, kikkererwten, groene erwten, kapucijners, zwarte bonen, linzen, etc. Eet ze vers of spoel ze af onder de kraan als ze uit blik of pot komen.
• Gebruik zo min mogelijk gefrituurd eten, fastfood of Chinees eten.
• Beperk het gebruik van frisdrank, energy drinks en alcohol en vermijd het liever helemaal. Onder de 18 jaar wordt het altijd afgeraden om alcohol te drinken.
• Beperk vleesconsumptie tot 500 gram per week, waarvan maximaal 300 gram rood vlees, zoals rundvlees en varkensvlees. Dit is inclusief vleeswaren op het brood. Eet bij voorkeur verse vis of gevogelte (kip, kalkoen), een vleesvervanger of noten of peulvruchten.
• Bij ongewenst gewichtsverlies kan medische drinkvoeding nodig zijn gedurende een bepaalde periode.

Handige websites

• Voor gezonde voeding en recepten, inclusief vegetarisch of veganistisch opties, kun je terecht op website van het Voedingscentrum: www.voedingscentrum.nl.
• Bezoek ook de website van het Diabetesfonds www.diabetesfonds.nl voor informatie over het Mediterrane dieet.
• Download de Modulife app via de App-store of Google Play voor informatie over het CDED dieet, inclusief recepten en weekmenu’s. De diëtist meld je aan zodat je een account kunt maken in de app.
• Raadpleeg de Crohn & Colitis vereniging voor informatie over voeding en dieet bij Crohn en colitis op www.crohn-colitis.nl