Schaamlip­kanker (vulvakanker)

Wat is schaamlipkanker?

Schaamlipkanker is een kwaadaardig gezwel bij de vagina. Schaamlipkanker wordt ook wel vulvakanker genoemd. Het is een zeldzame vorm van kanker. Meestal ontstaat schaamlipkanker in de bovenste laag van de huid (opperhuid). Dit is bij ongeveer 70% van de vrouwen met schaamlipkanker het geval. Kanker in de opperhuid noemen we plaveiselcelcarcinoom. Soms ontstaat de ziekte vanuit de klierbuisjes in de schaamlipregio of vanuit de pigmentcellen in de huid. 

Oorzaken en risicofactoren

Schaamlipkanker komt vooral voor bij vrouwen met een gemiddelde leeftijd van 65 jaar. Het lijkt niet erfelijk te zijn. Er is niet één duidelijke oorzaak voor het ontstaan van schaamlipkanker. De volgende aandoeningen verhogen de kans op schaamlipkanker:

• Lichen sclerosus (LS): Dit is een chronische huidziekte die vooral in de buurt van de schaamlippen zit. Chronisch betekent dat de huidziekte niet te genezen is. LS verdwijnt dus niet en behandeling is levenslang nodig. De behandeling bestaat uit het smeren van zalf. De zalf houdt de huid rustig en vermindert klachten zoals jeuk. Soms kunnen de klachten ineens erger worden. Dit noemen we een opvlamming. Een opvlamming kan bij een kleine groep vrouwen zorgen voor veranderingen in de huid. Deze huidveranderingen kunnen leiden tot een voorstadium van schaamlipkanker. Dit noemen we gedifferentieerde vulvaire intra-epitheliale neoplasie (dVIN). Wanneer dit voorstadium wordt weggehaald tijdens een operatie, wordt de kans op schaamlipkanker verkleind. Van alle vrouwen met LS krijgt 4 tot 5% schaamlipkanker.
• Humaan papilloma virus (HPV): Bij ongeveer 20% van de vrouwen met schaamlipkanker is HPV de oorzaak. Bijna iedereen krijgt een of meerdere keren in zijn of haar leven het HPV, dat is heel normaal. Het lichaam ruimt het virus meestal zelf op (meestal binnen 2 jaar). Soms heeft het lichaam meer moeite om het HPV op te ruimen en blijft het langer in het lichaam. Dit is vooral bij mensen met een minder goed werkend afweersysteem. Roken kan ervoor zorgen dat het afweersysteem minder goed werkt. Wanneer het HPV lang in het lichaam blijft, kunnen huidveranderingen ontstaan in de buurt van de schaamlippen. Deze veranderingen kunnen leiden tot een voorstadium van schaamlipkanker. Dit noemen we High-grade Squameuze Intra-epitheliale Neoplasie (HSIL). Wanneer dit behandeld wordt, is de kans dat het tot schaamlipkanker leidt zeer klein. 

Verloop van de ziekte 

Hoe eerder we schaamlipkanker ontdekken, hoe beter we het kunnen behandelen. Gelukkig wordt schaamlipkanker in veel gevallen vroeg ontdekt. De kanker is dan nog niet uitgezaaid. De kans op overleving is dan het grootst (ongeveer 90%). Bij uitzaaiingen naar de lymfeklieren in de lies, is de overlevingskanks ongeveer 50%.