Behandeling Behandeling met lutetium-177-PSMA

Voor de behandeling

Voor uw eerste lutetium behandeling wordt een informatief gesprek op de polikliniek Nucleaire Geneeskunde gepland. U maakt kennis met de mensen van onze afdeling en er wordt met u besproken wat u kunt verwachten tijdens de opname en de behandeling. Ook geven we u uitleg over de leefregels die gelden voor uw thuissituatie na opname.

Tijdens de behandeling

De behandeling

U meldt zich op de dag van behandeling om 10.00 uur voor de opname op de verpleegafdeling A5 West, route 662. 
De verpleegkundige geeft u uitleg over de verpleegkamer. Daarna wordt er een infuus ingebracht en krijgt u preventief medicatie toegediend tegen mogelijke misselijkheid. Ook controleren ze uw pols, bloeddruk en temperatuur.
De nucleair geneeskundige komt later op uw kamer om de behandeling te geven. Het radioactief lutetium-177-PSMA wordt toegediend via het aanwezige infuus. De nucleair geneeskundige dient de behandeling langzaam in ongeveer 5 minuten toe en spoelt daarna het infuus nog extra door. 

Er kan één begeleider met u mee komen voor deze afspraak. Deze begeleider mag niet aanwezig zijn tijdens het krijgen van de behandeling en daarna. Daarom wordt de begeleider gevraagd om de kamer te verlaten vóór de start. Het is niet toegestaan om kinderen en/of zwangere vrouwen als begeleiding mee te nemen.

Na de behandeling mag u die dag geen bezoek meer ontvangen.

Radioactieve stof

De radioactieve stof is lutetium-177-PSMA. Omdat deze stof zich aan de PSMA op de tumorcellen bindt, bestraalt lutetium-177-PSMA op die manier de tumorcellen, de uitzaaiingen waaraan het gekoppeld is en ook de naburige tumorcellen. Daardoor raken deze tumorcellen beschadigd. Tumorcellen die voldoende beschadigd zijn gaan dood. 

Bijwerkingen

• Na de behandeling kunnen bijwerkingen als misselijkheid en verminderde eetlust optreden. Dit is niet bij iedereen het geval. Om dit zoveel mogelijk te voorkomen krijgt u hier medicatie voor. Eventueel kan deze medicatie ná de behandeling opnieuw worden gegeven om de klachten tegen te gaan
• Op de langere termijn (4 tot 6 weken) na de behandeling kunnen er veranderingen in uw bloedwaarden optreden (beenmergsuppressie). Daarom worden uw bloedwaarden in deze periode regelmatig gecontroleerd door uw behandelend arts om te bepalen of hiervoor een eventuele behandeling nodig is én of een volgende behandeling met Lu-177-PSMA inderdaad kan worden gegeven
• Sommige patiënten krijgen te maken met afname van de speekselproductie en vermindering van de smaak, naar schatting minder dan 10% van de patiënten. De kans hierop neemt toe als er meer behandelingen zijn gegeven, en bij hogere doseringen. Dit herstelt meestal niet spontaan en kan zelfs nog erger worden, nadat de behandelingen zijn afgelopen
• De kans op nier- of leverfunctieklachten lijkt klein te zijn
• Er is geen bekende overgevoeligheid (allergie) voor lutetium-177-PSMA. Dit betekent niet dat een allergische reactie niet mogelijk is. Er is medicatie aanwezig, die een eventuele allergische reactie kan tegengaan.

Duur van de opname 

De duur van het verblijf in het ziekenhuis is verschillend per patiënt. Meestal is het verblijf voor u zo’n 8-9 uur; u mag in de avond van dezelfde dag nog naar huis.

Als u de lutetium behandeling krijgt, omdat u deelneemt aan een wetenschappelijke studie verblijft u 2 dagen (1 nacht). 

Bij ontslag moet de hoeveelheid radioactief lutetium-177 beneden een door de overheid vastgestelde norm zijn, anders is een langere opname nodig. In de meeste gevallen is dit niet nodig. 

Kamer 

Tijdens de opname verblijft u op een 1-persoonskamer. In verband met de radioactieve straling mag u na het toedienen van de behandeling deze kamer niet verlaten tot de hoeveelheid straling tot onder een vastgestelde grens is gedaald. Om deze reden mag u geen bezoek ontvangen. 

Als u tijdens de opname vragen heeft, kunt u de verpleegkundige oproepen. Als het niet nodig is om dicht bij u in de buurt te komen, zal de verpleegkundige de afstand tot u zo groot mogelijk houden en/of het gesprek niet lang laten duren in verband met de straling. 

Medisch inhoudelijke vragen kunt u natuurlijk aan de arts stellen. 

De 1-persoonskamer is ongeveer 12 m² (4x3 meter). In een aparte ruimte, die grenst aan de kamer, bevindt zich de douche- en toiletruimte. De kamer heeft vrij uitzicht door grote ramen. Deze ramen kunt u alleen op een kier open zetten in verband met de veiligheid. De kamer is voorzien van een TV-toestel met radio en draadloos internet (WIFI) (neem hiervoor zelf apparatuur mee). Het gebruik van TV en WIFI is gratis. U kunt uw mobiele telefoon meenemen.

Verder kunt u gebruiksvoorwerpen, zoals handwerk, boeken, tijdschriften, laptop, tablet, puzzels en spelletjes van huis meebrengen. Uit jarenlange metingen blijkt dat deze gebruiksvoorwerpen niet of nauwelijks besmet raken en bij ontslag gewoon mee naar huis mogen. Dit wordt voor ontslag wel gecontroleerd.

We raden aan om uw telefoon, tablet of laptop in te pakken met huishoudfolie voor extra bescherming tegen radioactieve besmetting.

Medicijnen 

Als u medicijnen gebruikt is het belangrijk dat u voldoende van deze medicijnen meeneemt. U houdt uw medicijnen bij u op de kamer en kunt ze dan ook zelf innemen op de gebruikelijke tijdstippen.

Algemene adviezen en voorschriften 

• U mag de kamer niet verlaten vanaf de start van de behandeling tot aan het moment van ontslag
• Drink vooral de eerste 3 dagen goed, zodat u vaak naar het toilet kunt. De kans op radioactieve besmetting is het grootst via de urine. Daarom bent u tijdens de opname verplicht om incontinentieverband te dragen en regelmatig te verschonen. Dit geldt ook voor mannen. Dit incontinentieverband is in de toilet- en doucheruimte aanwezig
• Maand- en incontinentieverband mag u nooit door het toilet spoelen
• Om te plassen gebruikt u een normaal toilet. De afvoer hiervan is aangesloten op een speciale afvaltank. Voordat u naar het toilet gaat, trekt u latex handschoenen aan. U moet zittend plassen (ook mannen) om besmetting van de toiletruimte te voorkomen. Als u klaar bent, trekt u de handschoenen uit en doet u ze in de afvalemmer op de toiletruimte. Daarna trekt u door en wast u de handen grondig, voordat u de toiletruimte verlaat. De latex handschoenen zijn op de toilet- en doucheruimte aanwezig. Indien u katheteriseert, dient u ook latex handschoenen te dragen. Daarbij moet u, zoveel als mogelijk zonder te druppen, boven het toilet katheteriseren.
• Om besmetting van de doucheruimte te voorkomen, moet u voor het douchen eerst naar het toilet gaan. Veel mensen verliezen namelijk een beetje urine tijdens het douchen
• Het wasgoed van het ziekenhuis doet u in de waszak, die in de douche- en toiletruimte staat
• Er kan radioactiviteit in kleding komen door urine, (overmatig) zweten of braken. Het beste kunt u oudere kleding en vooral oud ondergoed dragen. Bewaar uw gedragen kleding en ondergoed alstublieft apart van schone was. Wanneer bij de controle van de MBB'er (Medisch Beeldvormend en Bestralingsdeskundige) blijkt dat kleding en/of ondergoed besmet is geraakt, kunt u het laten weggooien. Het is ook mogelijk om het na 1 tot 3 maanden (ongewassen) op te halen bij de afdeling Nucleaire Geneeskunde. We adviseren om papieren zakdoeken te gebruiken in plaats van katoenen zakdoeken
• Roken is in het Radboudumc niet toegestaan. Omdat u tijdens uw opname uw kamer niet mag verlaten, kunt u eventueel met de huisarts het gebruik van nicotinepleisters bespreken.

Leefregels na de behandeling

Tijdelijke leefregels in verband met het ontslag

Bij ontslag is er nog een kleine hoeveelheid radioactief lutetium-177-PSMA in uw lichaam overgebleven. U kunt nog steeds uw omgeving in lichte mate aan straling blootstellen. Het blootstaan aan straling brengt geen direct gevaar met zich mee, maar de hoeveelheid straling moet voor uw omgeving zo laag mogelijk blijven.

U wordt dringend geadviseerd om vanaf het ontslagmoment de leefregels op te volgen. Het aantal dagen waarin u deze leefregels dient op te volgen, wordt op een later moment met u afgestemd.

Huisgenoten
Neem gedurende ... dagen, zoveel als mogelijk, afstand tot uw huisgenoten. De afstand moet in ieder geval meer dan 1 meter bedragen en bij langdurige aanwezigheid meer dan 2 meter. Juist bij sociale activiteiten is het belangrijk om alert te blijven op het bewaren van de afstand.

Slaap ... dagen apart, het liefst in een andere kamer.
Wanneer uw huisgenoot 60 jaar of ouder is, hoeft u deze regels niet te volgen.

Toilet
Het radioactieve lutetium-177-PSMA dat niet door de tumorcellen wordt opgenomen, verlaat het lichaam met name via de urine. U moet thuis nog 3 dagen hygiënische maatregelen toepassen bij het toiletbezoek. Dit betekent:

• Eigen toilet gebruiken, indien mogelijk
• Zittend plassen (ook mannen)
• Altijd toiletpapier gebruiken
• Tweemaal, en het liefst direct, doorspoelen van het toilet
• Handen wassen na gebruik van het toilet, indien mogelijk voordat u de toiletruimte verlaat
• Wanneer er lichaamsvloeistoffen en/of uitscheiding overblijft (bijvoorbeeld wanneer u last heeft van incontinentie), dit zelf opruimen
• Indien u een katheter heeft, vervang dan de katheterzak bij voorkeur zelf en draag hierbij altijd plastic handschoenen. Vervang uw katheterzak minimaal dagelijks

Uw huisgenoten en gasten moeten ook hygiënische maatregelen toepassen bij het toiletbezoek, met name als zij gebruik maken van hetzelfde toilet als u. Dit betekent:

• Handen wassen na gebruik van het toilet, indien mogelijk voordat u de toiletruimte verlaat
• Gebruiken van wegwerphandschoenen bij het schoonmaken van het toilet

Servies en wasgoed
Zorg dat andere personen, tot 3 dagen na ontslag, geen serviesgoed gebruiken dat u ook gebruikt heeft. Dit in verband met mogelijk contact met radioactief speeksel of andere uitscheidingsproducten. U hoeft het serviesgoed niet apart van ander serviesgoed af te wassen. Na het afwassen kan het weer door iedereen gebruikt worden.

Voor wasgoed geldt dat hier geen aparte aanpassingen nodig zijn, tenzij dit zichtbaar vervuild is met uitscheidingsproducten. Was het in dat geval apart, hierna kan het weer door iedereen gebruikt worden. 

Borstvoeding
Borstvoeding dient te worden gestaakt.

Zwangerschap
U wordt geadviseerd de komende 6 maanden niet zwanger te worden of geen kinderen te verwekken. Seksueel contact is wel mogelijk gedurende deze periode.

Vervoer
Reis gedurende ... dagen maximaal 1 uur per vervoersmiddel, wanneer het openbaar vervoer betreft. Dit in verband met de korte afstand tot medepassagiers. In het geval van eigen vervoer of een taxi mag u langer per enkele reis reizen, mits u meer dan 1 meter afstand kan bewaren tot de overige passagiers en/of chauffeur.

Bijeenkomsten
Vermijd gedurende ... dagen bijeenkomsten waarbij u meer dan 1 uur vlak naast een iemand zit. Denk hierbij ook aan het bezoeken van voorstellingen, sportwedstrijden, horecagelegenheden en dergelijke. Als het niet anders kan, is een bezoek aan de tandarts, fysiotherapeut of kapper mogelijk, als het een kort bezoek betreft.

Werk / school
Ook op het werk of op school dient u gedurende ... dagen na behandeling minstens 1 meter afstand te houden van de mensen om u heen. Indien het niet lukt om 1 meter afstand te houden, beperk de tijd binnen 1 meter dan tot maximaal 1 uur met eenzelfde persoon.

Opname ziekenhuis of andere instelling
Bij een ziekenhuisopname in het Radboudumc binnen 18 dagen na uw ontslag dient de dienstdoende arts van de afdeling Nucleaire Geneeskunde gewaarschuwd te worden.

Als u binnen 18 dagen na de behandeling opgenomen wordt in een ander ziekenhuis of instelling, zoals een verzorgingstehuis, moet u of uw familie zo snel mogelijk melden dat u een radioactieve behandeling heeft gehad in het Radboudumc, zodat zij contact kunnen opnemen met de dienstdoende arts Nucleaire Geneeskunde. U krijgt een brief mee die u kunt laten zien aan de behandelaar. Hierop staat hoe de afdeling bereikt kan worden.

Buitenland
U kunt bij de douanecontrole en/of op vliegvelden worden gecontroleerd op de aanwezigheid van radioactieve stoffen. Tot 3 maanden na ontslag adviseren we om een douaneverklaring (vliegbrief) aan te vragen bij de afdeling Nucleaire Geneeskunde wanneer u naar het buitenland reist. Wij zullen dan aan de hand van uw gegevens bepalen of het noodzakelijk is om een vliegbrief bij u te hebben. Hiervoor dient u de exacte vliegdatum en vliegduur van uw heenreis door te geven. Deze verklaring is ook geldig voor uw terugreis; dus bewaar het formulier goed. Het formulier kan per post of per mail worden toegestuurd of u kunt het zelf komen ophalen.

Overlijden
Als u binnen 13 dagen na de therapie komt te overlijden, dient uw familie er rekening mee te houden dat er mogelijk beperkingen zijn met betrekking tot uw uitvaart. Hierbij kan het bijvoorbeeld zo zijn dat een crematie niet mogelijk is. Informeer uw naasten hierover zodat zij in dit geval contact met ons kunnen opnemen, zodat wij kunnen afstemmen of er inderdaad beperkingen zijn en zo ja, welke.

Vragen over leefregels?

Neem contact op:

•  Telefonisch
  • Op maandag t/m vrijdag, tussen 8.30 en 16.45 uur via (024) 361 45 10
  • Buiten bovenstaande kantooruren via 06 53 22 87 75 (alleen voor dringende vragen over de leefregels die niet tot de eerstvolgende werkdag kunnen wachten)
•  Via e-mail
  • therapie@radboudumc.nl 

Vervolgafspraak na de behandeling

Na de behandeling zullen vervolgafspraken worden gemaakt voor
 - 1 of meer scans om te kijken hoe goed de tumoren/uitzaaiingen de therapie hebben opgenomen (en vasthouden)
 - bloedcontroles om te controleren of de beenmergfunctie goed blijft
 - bloedcontroles en scans om te kijken hoe de tumoren/uitzaaiingen reageren
 - volgende behandelingen.
Dit programma van afspraken hangt af van uw situatie. De nucleair geneeskundige en MBB’er zullen dit bij elke behandeling met u afspreken.

Mogelijke annulering van de behandeling

De radioactieve stof die we gebruiken, moet aan strenge eisen voldoen. Soms voldoet de stof niet aan deze eisen en kan de behandeling niet doorgaan. Helaas horen we dit vaak pas op het laatste moment. Dit betekent dat uw afspraak soms wordt geannuleerd terwijl u al onderweg bent of zelfs al in het ziekenhuis bent.

Ook als er op de dag van uw afspraak vertraging is, of als u te laat komt, kan het zijn dat we niet genoeg radioactieve stof hebben voor uw behandeling. De radioactieve stof verliest namelijk snel zijn werking (halfwaardetijd). Hierdoor kan de stof na een bepaalde tijd niet meer gebruikt worden voor de behandeling. Dan kunnen we het onderzoek niet goed uitvoeren en moeten we de afspraak annuleren.

We begrijpen dat dit vervelend is. We zullen altijd proberen zo snel mogelijk een nieuwe afspraak met u te maken. Bedankt voor uw begrip.

Veelgestelde vragen

Ik heb huisdieren. Gelden hiervoor ook leefregels?

Nee, voor huisdieren gelden geen leefregels.

Kan ik bezoek ontvangen van mensen die thuis (jonge) kinderen hebben?

Ja, u kunt gerust bezoek ontvangen van mensen die thuis (jonge) kinderen hebben.
In de tijd dat ze bij u aanwezig zijn, vangt uw bezoek, afhankelijk van de afstand tot u en hoe lang ze blijven, een bepaalde hoeveelheid straling op. Wanneer het bezoek vertrekt, nemen zij die straling niet met zich mee.