Behandeling Behandeling met lutetium-177-PSMA

Voor de behandeling

Voor uw eerste lutetium behandeling wordt een informatief gesprek op de polikliniek Nucleaire Geneeskunde gepland. U maakt kennis met de mensen van onze afdeling en er wordt met u besproken wat u kunt verwachten tijdens de opname en de behandeling. Ook geven we u uitleg over de leefregels die gelden voor uw thuissituatie na opname.

Tijdens de behandeling

De behandeling

U meldt zich op de dag van behandeling om 10.00 uur voor de opname op de verpleegafdeling A5 West, route 662. 
De verpleegkundige geeft u uitleg over de verpleegkamer. Daarna wordt er een infuus ingebracht en krijgt u preventief medicatie toegediend tegen mogelijke misselijkheid. Ook controleren ze uw pols, bloeddruk en temperatuur.
De nucleair geneeskundige komt later op uw kamer om de behandeling te geven. Het radioactief lutetium-177-PSMA wordt toegediend via het aanwezige infuus. De nucleair geneeskundige dient de behandeling langzaam in ongeveer 5 minuten toe en spoelt daarna het infuus nog extra door. 

Er kan één begeleider met u mee komen voor deze afspraak. Deze begeleider mag niet aanwezig zijn tijdens het krijgen van de behandeling en daarna. Daarom wordt de begeleider gevraagd om de kamer te verlaten vóór de start. Het is niet toegestaan om kinderen en/of zwangere vrouwen als begeleiding mee te nemen.

Na de behandeling mag u die dag geen bezoek meer ontvangen.

Radioactieve stof

De radioactieve stof is lutetium-177-PSMA. Omdat deze stof zich aan de PSMA op de tumorcellen bindt, bestraalt lutetium-177-PSMA op die manier de tumorcellen, de uitzaaiingen waaraan het gekoppeld is en ook de naburige tumorcellen. Daardoor raken deze tumorcellen beschadigd. Tumorcellen die voldoende beschadigd zijn gaan dood. 

Bijwerkingen

• Na de behandeling kunnen bijwerkingen als misselijkheid en verminderde eetlust optreden. Dit is niet bij iedereen het geval. Om dit zoveel mogelijk te voorkomen krijgt u hier medicatie voor. Eventueel kan deze medicatie ná de behandeling opnieuw worden gegeven om de klachten tegen te gaan
• Op de langere termijn (4 tot 6 weken) na de behandeling kunnen er veranderingen in uw bloedwaarden optreden (beenmergsuppressie). Daarom worden uw bloedwaarden in deze periode regelmatig gecontroleerd door uw behandelend arts om te bepalen of hiervoor een eventuele behandeling nodig is én of een volgende behandeling met Lu-177-PSMA inderdaad kan worden gegeven
• Sommige patiënten krijgen te maken met afname van de speekselproductie en vermindering van de smaak, naar schatting minder dan 10% van de patiënten. De kans hierop neemt toe als er meer behandelingen zijn gegeven, en bij hogere doseringen. Dit herstelt meestal niet spontaan en kan zelfs nog erger worden, nadat de behandelingen zijn afgelopen
• De kans op nier- of leverfunctieklachten lijkt klein te zijn
• Er is geen bekende overgevoeligheid (allergie) voor lutetium-177-PSMA. Dit betekent niet dat een allergische reactie niet mogelijk is. Er is medicatie aanwezig, die een eventuele allergische reactie kan tegengaan.

Duur van de opname 

De duur van het verblijf in het ziekenhuis is verschillend per patiënt. Meestal is het verblijf voor u zo’n 8-9 uur; u mag in de avond van dezelfde dag nog naar huis.

Als u de lutetium behandeling krijgt, omdat u deelneemt aan een wetenschappelijke studie verblijft u 2 dagen (1 nacht). 

Bij ontslag moet de hoeveelheid radioactief lutetium-177 beneden een door de overheid vastgestelde norm zijn, anders is een langere opname nodig. In de meeste gevallen is dit niet nodig. 

Kamer 

Tijdens de opname verblijft u op een 1-persoonskamer. In verband met de radioactieve straling mag u na het toedienen van de behandeling deze kamer niet verlaten tot de hoeveelheid straling tot onder een vastgestelde grens is gedaald. Om deze reden mag u geen bezoek ontvangen. 

Als u tijdens de opname vragen heeft, kunt u de verpleegkundige oproepen. Als het niet nodig is om dicht bij u in de buurt te komen, zal de verpleegkundige de afstand tot u zo groot mogelijk houden en/of het gesprek niet lang laten duren in verband met de straling. 

Medisch inhoudelijke vragen kunt u natuurlijk aan de arts stellen. 

De 1-persoonskamer is ongeveer 12 m² (4x3 meter). In een aparte ruimte, die grenst aan de kamer, bevindt zich de douche- en toiletruimte. De kamer heeft vrij uitzicht door grote ramen. Deze ramen kunt u alleen op een kier open zetten in verband met de veiligheid. De kamer is voorzien van een TV-toestel met radio en draadloos internet (WIFI) (neem hiervoor zelf apparatuur mee). Het gebruik van TV en WIFI is gratis. U kunt uw mobiele telefoon meenemen.

Verder kunt u gebruiksvoorwerpen, zoals handwerk, boeken, tijdschriften, laptop, tablet, puzzels en spelletjes van huis meebrengen. Uit jarenlange metingen blijkt dat deze gebruiksvoorwerpen niet of nauwelijks besmet raken en bij ontslag gewoon mee naar huis mogen. Dit wordt voor ontslag wel gecontroleerd.

We raden aan om uw telefoon, tablet of laptop in te pakken met huishoudfolie voor extra bescherming tegen radioactieve besmetting.

Medicijnen 

Als u medicijnen gebruikt is het belangrijk dat u voldoende van deze medicijnen meeneemt. U houdt uw medicijnen bij u op de kamer en kunt ze dan ook zelf innemen op de gebruikelijke tijdstippen.

Algemene adviezen en voorschriften 

• U mag de kamer niet verlaten vanaf de start van de behandeling tot aan het moment van ontslag
• Drink vooral de eerste 3 dagen goed, zodat u vaak naar het toilet kunt. De kans op radioactieve besmetting is het grootst via de urine. Daarom bent u tijdens de opname verplicht om incontinentieverband te dragen en regelmatig te verschonen. Dit geldt ook voor mannen. Dit incontinentieverband is in de toilet- en doucheruimte aanwezig
• Maand- en incontinentieverband mag u nooit door het toilet spoelen
• Om te plassen gebruikt u een normaal toilet. Voordat u naar het toilet gaat, trekt u handschoenen aan. U moet zittend plassen (ook mannen) om besmetting van de toiletruimte te voorkomen. Als u klaar bent, trekt u de handschoenen uit en doet u ze in de afvalemmer op de toiletruimte. Daarna trekt u door en wast u de handen grondig, voordat u de toiletruimte verlaat. De handschoenen zijn op de toilet- en doucheruimte aanwezig. Indien u katheteriseert, dient u ook handschoenen te dragen. Daarbij moet u, zoveel als mogelijk zonder te druppen, boven het toilet katheteriseren.
• Om besmetting van de doucheruimte te voorkomen, moet u voor het douchen eerst naar het toilet gaan. Veel mensen verliezen namelijk een beetje urine tijdens het douchen
• Het wasgoed van het ziekenhuis doet u in de waszak, die in de douche- en toiletruimte staat
• Er kan radioactiviteit in kleding komen door urine, (overmatig) zweten of braken. Het beste kunt u oudere kleding en vooral oud ondergoed dragen. Bewaar uw gedragen kleding en ondergoed alstublieft apart van schone was. Wanneer bij de controle van de MBB'er (Medisch Beeldvormend en Bestralingsdeskundige) blijkt dat kleding en/of ondergoed besmet is geraakt, kunt u het laten weggooien. Het is ook mogelijk om het na 1 tot 3 maanden (ongewassen) op te halen bij de afdeling Nucleaire Geneeskunde. We adviseren om papieren zakdoeken te gebruiken in plaats van katoenen zakdoeken
• Roken is in het Radboudumc niet toegestaan. Omdat u tijdens uw opname uw kamer niet mag verlaten, kunt u eventueel met de huisarts het gebruik van nicotinepleisters bespreken.

Leefregels na de behandeling

Tijdelijke leefregels in verband met het ontslag

Bij ontslag is er nog een kleine hoeveelheid radioactief lutetium-177-PSMA in uw lichaam overgebleven. Hierdoor kunt u uw omgeving nog in lichte mate aan straling blootstellen. Hoewel dit geen direct gevaar vormt, is het belangrijk om de straling voor uw omgeving zo laag mogelijk te houden. We adviseren u dringend om de leefregels op te volgen zodra u naar huis gaat. 

Houd u zich gedurende ....... dagen aan deze regels. (Het aantal dagen is afhankelijk van uw behandeling, u krijgt dit te horen van de zorgmedewerker van Nucleaire Geneeskunde.

Algemeen 

Houd zoveel mogelijk afstand van uw huisgenoten; minimaal 1 meter. Als u langer bij elkaar zit, bijvoorbeeld tijdens het eten of tv kijken, houd dan minimaal 2 meter afstand. De straling gaat ook door de muren, vloer, plafond en ramen.

Toilet 

Als u naar het toilet gaat, ga dan altijd zitten. Dit geldt ook voor mannen. Gebruik elke keer toiletpapier, ook als u alleen moet plassen. Trek daarna het toilet twee keer door. Was na afloop uw handen, liefst in de toiletruimte. Let op druppeltjes urine op de toiletbril, de toiletpot en vloer. Ruim deze druppels met toiletpapier op zonder te wrijven. Spoel het papier daarna door het toilet. Was vervolgens nog een keer uw handen. Wij adviseren u zo veel mogelijk zelf het toilet schoon te maken, liefst met handschoenen aan. Als iemand anders het toilet schoonmaakt, dan moet degene huishandschoenen aandoen. Als u meerdere toiletten heeft, gebruik dan één toilet en laat uw huisgenoten of bezoekers een ander toilet gebruiken. Wanneer er lichaamsvloeistoffen en/of uitscheiding overblijft (bijvoorbeeld wanneer u last heeft van incontinentie), moet u dit zelf opruimen. 
Indien u een katheter heeft, vervang dan de katheterzak bij voorkeur zelf en draag hierbij altijd plastic handschoenen. Vervang uw katheterzak minimaal dagelijks.

Incontinentie 

In geval van incontinentie bespreek dan de mogelijkheden met uw arts.

Kinderen 

Kinderen zijn gevoeliger voor straling dan volwassenen. In de thuissituatie moeten kinderen tot 10 jaar, (of u) elders logeren voor de duur van de leefregels. Overleg met uw arts wat mogelijk is. Probeer in het algemeen direct lichamelijk contact (zoals knuffelen) zo kort mogelijk te  houden en maak de afstand tot de kinderen zo groot mogelijk. Neem ze indien nodig alleen kortdurend op schoot. Laat de verzorging van kinderen zo veel mogelijk aan anderen over.

Zwangere vrouwen 

U kunt het beste zo weinig mogelijk contact hebben met zwangere vrouwen. Probeer op minstens 2 meter afstand van zwangeren te blijven. Indien uw partner zwanger is overleg met uw arts over de mogelijkheden.

Slapen 
Slaap op minstens 3 meter afstand van elkaar, het liefst in aparte kamers. Zorg dat de bedden niet tegen dezelfde muur staan. Hierdoor wordt de benodigde afstand niet gehaald. Is uw huisgenoot ouder dan 60 jaar, dan hoeft u niet apart te slapen.

Intimiteit 

Een korte knuffel is geen probleem, dit duurt vaak zo kort dat de ander bijna geen straling oploopt. Zoenen en seks kunt u beter niet doen omdat uw partner op die manier ook radioactief Lutetium binnen kan krijgen.

Werk 

Afhankelijk van uw beroep, mag u twee dagen na de start van de behandeling weer gaan werken. Daarbij moet u zich houden aan de leefregels. Is het bijvoorbeeld niet mogelijk om afstand te houden tot collega's, u aan de regels voor toiletbezoek te houden of werkt u met kinderen t/m 10 jaar of zwangeren, dan zult u zich gedurende de periode van leefregels moeten ziekmelden.

Schoolbezoek 

Bij klassikaal onderwijs neemt u plaats op minstens 2 meter afstand van uw medeleerlingen. Dit kan pas twee dagen na de start van de behandeling. Daarbij moet u zich houden aan de leefregels. Is het bijvoorbeeld niet mogelijk om afstand te houden tot medeleerlingen of u aan de regels voor toiletbezoek te houden, dan kunt u gedurende de periode van leefregels niet klassikaal aan het onderwijs deelnemen.

Bezoek 

Bezoekjes korter dan ongeveer twee uur zijn geen probleem. Houd wel 2 meter afstand tot uw bezoek. Wij vragen u het bezoek van jonge kinderen en zwangeren zoveel mogelijk te vermijden.

Dagelijkse boodschappen 

Gedurende de periode van leefregels mag u wel naar buiten gaan en naar een winkel voor boodschappen. Ook dan geldt het advies om zo veel mogelijk afstand te bewaren. Als dat niet mogelijk is, bijvoorbeeld in de rij bij de kassa, dan is dat geen probleem omdat de rij maar kort duurt.

Vervoer

Probeer reizen met openbaar vervoer te beperken tot maximaal 1 uur per vervoermiddel, waarbij u zo veel mogelijk afstand tot uw medereizigers probeert te houden. Als u met de auto gaat kunt u het beste zelf rijden zonder andere mensen in de auto. Als u niet zelf rijdt (auto of taxi), dan moet u rechtsachter de bestuurder gaan zitten. Dan zit u namelijk zo ver mogelijk bij de bestuurder vandaan.

Verblijf in een hotel, bed & breakfast of vakantiehuis

Het is niet wenselijk om te overnachten in een hotel, bed & breakfast of gehuurd vakantiehuis. Op deze locaties is het lastig om voldoende afstand te houden tot andere gasten. Ook kunt u schoonmaakmedewerkers blootstellen aan straling, bijvoorbeeld via het toilet of beddengoed. Als u een eigen vakantiehuis heeft waar u alleen verblijft, is dat wél mogelijk.

Bijeenkomsten 

Bioscoop-, concert-, kerk-, of moskeebezoek en andere bijeenkomsten waar u enige uren vlak naast iemand anders zit, moet u vermijden.

Wasgoed en serviesgoed 

Deel uw wasgoed en kleding niet. U hoeft deze niet apart te wassen. Deel uw servies en bestek niet, u hoeft deze na gebruikt niet apart af te wassen. Na het (af)wassen kan iedereen deze voorwerpen weer gebruiken.

Huisdieren 

Voor huisdieren gelden geen maatregelen.

Opname ziekenhuis of andere instelling

• Als u binnen de periode van 18 dagen opnieuw wordt opgenomen in het Radboudumc, laat dan uw arts weten dat u recent radioactief Lu-177  heeft gekregen. Uw arts zal de afdeling Nucleaire Geneeskunde hierover informeren. 
• Als u binnen de periode van 18 dagen wordt opgenomen in een ander ziekenhuis of instelling, zoals een verzorgingstehuis, moet u of uw familie zo snel mogelijk melden dat u een radioactieve behandeling heeft gehad in het Radboudumc, zodat zij contact kunnen opnemen met de dienstdoende arts Nucleaire Geneeskunde. U krijgt een brief mee die u kunt laten zien aan de behandelaar. Hierop staat hoe de afdeling bereikt kan worden. 
• Ook als er dingen gebeuren waardoor u zich niet meer aan de leefregels kunt houden, moet u contact opnemen met de Nucleaire Geneeskunde.

Buitenland

Bij de douanecontrole en op vliegvelden kunt u gecontroleerd worden op radioactieve stoffen. Gedurende 3  maanden na uw behandeling adviseren we u om een douaneverklaring (vliegbrief) aan te vragen bij de afdeling Nucleaire Geneeskunde als u naar het buitenland reist. Wij zullen dan aan de hand van uw gegevens bepalen of het noodzakelijk is om een vliegbrief bij u te hebben. Hiervoor dient u de exacte vliegdatum en vliegduur van uw heenreis door te geven. Deze verklaring is ook geldig voor uw terugreis; dus bewaar het formulier goed. Het formulier kan per post of per mail worden toegestuurd of u kunt het zelf komen ophalen.

Overlijden 

Als u binnen 13 dagen na de behandeling overlijdt, raden wij uw nabestaanden aan contact op te nemen met  Nucleaire geneeskunde van het Radboudumc. Dit kan namelijk gevolgen hebben voor bijvoorbeeld een crematie.
 

Vervolgafspraak na de behandeling

Na de behandeling zullen vervolgafspraken worden gemaakt voor
 - 1 of meer scans om te kijken hoe goed de tumoren/uitzaaiingen de therapie hebben opgenomen (en vasthouden)
 - bloedcontroles om te controleren of de beenmergfunctie goed blijft
 - bloedcontroles en scans om te kijken hoe de tumoren/uitzaaiingen reageren
 - volgende behandelingen.
Dit programma van afspraken hangt af van uw situatie. De nucleair geneeskundige en MBB’er zullen dit bij elke behandeling met u afspreken.

Veelgestelde vragen

Ik heb huisdieren. Gelden hiervoor ook leefregels?

Nee, voor huisdieren gelden geen leefregels.

Kan ik bezoek ontvangen van mensen die thuis (jonge) kinderen hebben?

Ja, u kunt gerust bezoek ontvangen van mensen die thuis (jonge) kinderen hebben.
In de tijd dat ze bij u aanwezig zijn, vangt uw bezoek, afhankelijk van de afstand tot u en hoe lang ze blijven, een bepaalde hoeveelheid straling op. Wanneer het bezoek vertrekt, nemen zij die straling niet met zich mee.