Radboudumc Expertise­centrum voor Late Effecten na Kanker

Late effecten zorg na kanker diagnose op kinderleeftijd

Het Radboudumc expertise centrum Late effecten na kanker is in 2017 opgericht. Het begon met zorg voor survivors, die als kind een kankerdiagnose kregen.

In Nederland zijn er nu 3 zogenoemde LATER poli’s, namelijk in het Radboudumc, in het Leids Universitair Medisch Centrum en het Prinses Maxima Centrum te Utrecht.

Late effecten zorg na kanker diagnose op de volwassen leeftijd

Het Radboudumc expertisecentrum Late Effecten na Kanker heeft veel ervaring met  het opstellen van een persoonsgericht screeningsplan, gericht op het vroegtijdig herkennen en behandelen van late effecten als gevolg van de eerdere kankerdiagnose en behandeling.

De afgelopen jaren hebben we deze zorg stap voor stap uitgebreid naar kankersurvivors die op (jong) volwassen leeftijd een behandeling tegen kanker hebben gehad.

Nu willen we een stap verder gaan en ook alle volwassen kankersurvivors, die een kankerbehandeling hebben gehad, zorg bieden voor klachten die later ontstaan. Deze zorg voor volwassenen is bijzonder in Nederland en past bij onze rol als voorloper voor deze zorg.

BETER-polikliniek

De BETER-polikliniek is bestemd voor hodgkinlymfoom-overlevers die bij diagnose tussen de 15-60 jaar oud waren. Afhankelijk van de soort behandeling die u heeft gehad, wordt u één keer per 2,5 jaar tot één keer per 5 jaar opgeroepen op de BETER Poli.
De BETER poli is een landelijk initiatief. In het Radboudumc valt deze poli onder het Radboudumc Expertisecentrum Late Effecten na Kanker.
Meer informatie vindt u op www.beternahodgkin.nl

Het verhaal van Suzan

Suzan Bruggeman (30) kreeg in 2011 leukemie; in 2012 onderging ze een stamceltransplantatie. Er was in ons umc al een poli voor de late effecten na kanker en stamceltransplantatie. Suzan vertelt over haar ervaring met de LATER-poli.

1 Hoe heb je de ziekte en jouw behandeling ervaren?

"Ik ben ongeveer vijf jaar geleden genezen verklaard. Maar wat ik mee heb gemaakt, is niet niks. Ik heb vanwege mijn leukemie 21 weken in quarantaine gelegen, geïsoleerd in een kamer; er kwam wel elke dag bezoek. Ik kan daarnaast geen kinderen meer krijgen. Het psychisch verwerken kost veel tijd. Het ene moment is er niets aan de hand – ik werkte veel, ging op stap, sportte veel – het andere moment blijk je ernstig ziek te zijn. Je stapt in een trein waar je tot je laatste behandeling niet uit kunt. Gek genoeg is de behandeling niet eens de moeilijkste periode geweest."

2 En daarna?

"Daarna besefte ik me pas: wat is er allemaal gebeurd; wat voor impact heeft dat gehad op mijn lijf en mindset? Door de heftige chemotherapie en bestralingen breek je alles af in je lichaam. Ik lag in een bed met de wc vlak bij me, maar ik kon niet eens lopend bij de wc komen. Dat moest in een rolstoel, zo weinig energie had ik in mijn lijf. Echt heel heftig"

3 Wat voor invloed heeft dat op jouw dagelijks leven?

"Ik heb altijd gedacht na de behandeling: “Ik red me wel.” Maar toch komt er geregeld een flinke vermoeidheid opzetten. Er zijn dagen dat het voelt alsof ik door een vrachtwagen ben overreden. Vóór mijn ziekte was ik heel energiek. Dat is nog steeds zo. Maar de vermoeidheid komt bij mij harder aan dan bij iemand die geen kanker heeft gehad. Dan zegt mijn lichaam: stop, niet verder. Dan moet ik rustig op de bank zitten, een filmpje kijken. Ik kan steeds beter mijn energie verdelen"

4 Welke rol speelt de LATER poli voor jou?

"Op de LATER-poli wordt naar latere effecten gekeken van mijn bestraling en chemotherapie. De dokters houden bijvoorbeeld mijn hart in de gaten. Vanaf 2020 willen ze ook elk jaar een mammografie en MRI van mijn borsten maken, omdat er meer kans op borstkanker is. Daarnaast is er meer kans op huidkanker, dus ze kijken ook naar mijn huid."
 

5 Hoe voel je je er nu over?

"Er wordt ook gevraagd hoe ik me voel en hoe ik in het leven sta. Ik ben genezen, maar de kanker zal altijd een deel van mijn leven zijn. Ik ben daarover een boek aan het schrijven. Je moet het verwerken en de angst van je afzetten dat het weer zou kunnen gebeuren. Bij elk pijntje in mijn lichaam, denk ik: als het maar niet weer terug is. Daar moet ik mee leren omgaan, niet meteen in paniek schieten. De LATER-poli geeft mij een heel geruststellend gevoel; ik word goed gecontroleerd. Als er wat aan de hand is, zijn we er op tijd bij. Dat is een heel fijn gevoel."

Het verhaal van William

William van Poppel (25) kreeg als puber botkanker. Na een operatie waarbij de tumor uit zijn been werd weggehaald en een donorbot werd geplaatst, kon hij niet meer zoveel sporten als voorheen. Daarnaast begon hij ongezonder te eten, en kwam 30 tot 35 kilo aan. Het roer ging om. Hij werd begeleid vanuit de LATER-poli en verloor ruim 20 kilo.

1 Wanneer kreeg je botkanker?

"Als kind sportte ik veel: voetballen, inline-hockey, skeeleren en fietsen. Tot ik op mijn dertiende botkanker kreeg. Ik ben geopereerd, er werd 14 centimeter bot uit mijn been verwijderd en een donorbot geplaatst. Ik mocht toen niet meer een sport doen met veel fysiek contact. Als mijn been breekt, is de kans groot dat het donorbot beschadigt en moet mijn been mogelijk geamputeerd worden."
 

2 Wat betekende dit voor je?

"Als gevolg van de chemokuren kreeg ik een ernstige nierfunctiestoornis. Van de chemokuren viel ik eerst af. Maar daarna ging ik ongezond eten, sportte ik niet meer en kwam ik veel aan; in zeven jaar 30 tot 35 kilo. Ik at veel chips, broodjes knakworst, pizza’s. Het werd een patroon. Doordat ik aankwam, ging mijn nierfunctie verder achteruit. Ik zou zelfs een niertransplantatie moeten ondergaan. Maar door mijn toegenomen gewicht waren de risico’s daar weer te groot voor."
 

3 Wanneer kwam het omslagpunt?

"Toen besefte ik: het roer moet echt om. Ik verwaarloosde mezelf, voelde me depressief. Ik ben me gaan verdiepen in gezonder leven; op YouTube keek ik filmpjes met tips. Ik ging fitnessen. En veranderde mijn eetpatroon: minder uit pakjes eten, minder zout, vooral verse producten. Ik viel af. Vrienden reageerden dat ik er beter uit zag. Dat motiveerde me om bezig te blijven. Mijn nierfunctie verbeterde. Zelfs zodanig dat een transplantatie voorlopig niet nodig is; misschien wel nooit."
 

4 Wat kon de LATER-poli voor je betekenen?

"Ik ben vanuit de LATER-poli begeleid om mijn leefstijl te verbeteren. Hier was ik geen nummer, maar een persoon met een verhaal. De gesprekken waren niet betuttelend, maar adviserend: ga bewust met je leven om. Ook ontmoette ik via de AYA-poli andere jongvolwassenen met kanker. Je deelt tips en tricks over hoe je met je ziekte omgaat; van elkaar neem je soms meer aan dan van een arts."
 

5 Hoe gaat het nu met je?

"Ongeveer twee jaar geleden heb ik mijn leefstijl aangepast. Ik heb goed naar de adviezen geluisterd, maar heb het vooral zelf gedaan. In anderhalf jaar tijd verloor ik 20 kilo. Ik zit nu veel lekkerder in mijn vel. Mijn nierfunctie is uit de kritieke toestand. Ik blijf elke drie maanden onder controle. Elke twee jaar kom ik op de LATER-poli. Ze reageerden daar heel enthousiast toen ik laatst een stuk lichter op de poli kwam. Ik wil graag dit verhaal delen, mijn voorbeeld kan inspireren. Maar er geldt wel: je moet het zelf willen en vervolgens ook dóen."