-1.jpg.aspx?width=624&height=631&ext=.jpg&type=BlockColumn1Zoom1)
Onderzoekers van het Radboudumc, Universiteit Twente, Leiden UMC, Boehringer Ingelheim en Stichting Proefdiervrij gaan een orgaan-op-een-chip model ontwikkelen, waarmee oogziekten bij de mens zijn te onderzoeken. Het gaat om leeftijdsgebonden maculadegeneratie, waarbij netvliescellen van individuele patiënten worden opgekweekt uit stamcellen. In dit orgaan-op-een-chip model worden de onderliggende ziekteprocessen onderzocht. Daarnaast worden in dit model medicijnen op hun effectiviteit onderzocht, waardoor dierproeven niet meer nodig zijn.
het PLURIMACULA-project, wordt een orgaan-op-een-chip model ontwikkeld van de buitenste laag van het netvlies (de retina). Ingenieurs, stamcelbiologen, genetici en clinici van Nederlandse universiteiten en UMC’s werken in dit publiek-private project samen met het farmaceutisch bedrijf Boehringer Ingelheim. Samen willen ze komen tot een nieuw instrument voor medicijnonderzoek op basis van menselijk materiaal, waardoor er geen dierproeven meer nodig zijn. Stichting Proefdiervrij ondersteunt het project.
Bijna 200 miljoen
In Europa lijden achttien miljoen mensen aan een achteruitgang van het gezichtsvermogen, veroorzaakt door leeftijdsgebonden maculadegeneratie. In 2020 zal het aantal mensen wereldwijd zijn opgelopen tot 196 miljoen. Dat gaat jaarlijks gepaard met zo’n 284 miljard euro aan zorgkosten. Nieuwe middelen voor preventie en behandeling zijn daarom hoognodig. Om die te ontwikkelen zijn relevante ziektemodellen essentieel.
Anneke den Hollander, hoogleraar Moleculaire oogheelkunde in het Radboudumc: “Organen-op-een-chip zijn driedimensionale celkweekmodellen gebaseerd op microvloeistofchips waarmee de complexe structuur en werking van weefsels of zelfs organen nagebootst kunnen worden. Door cellen in te bouwen die zijn afgeleid van menselijke ‘geïnduceerde pluripotente stamcellen’, of ‘iPSC’, kunnen organs-on-chips gebruikt worden om patiënt-specifieke aspecten van ziektemechanismen te bestuderen, of om nieuwe medicijnen te testen.”
Driedimensionale kweek
Leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD) is de belangrijkste oorzaak van slechtziendheid bij ouderen. Karakteristiek voor deze aandoening is de ophoping van eiwitten en vetten (‘drusen’) onder het netvlies. De belangrijkste celtypen in dit proces zijn de gepigmenteerde epitheelcellen en de endotheelcellen in de aangrenzende laag van haarvaten. Deze twee celtypen worden gescheiden door een eiwitmembraan (‘het membraan van Bruch’) en vormen samen de buitenste bloed-retinabarrière. Huidige laboratoriummodellen van de buitenste bloed-retinabarrière zijn gebaseerd op relatief eenvoudige kweeksystemen met tweedimensionale ‘monolagen’ van cellijnen, die niet de complexe structuur en werking van het daadwerkelijke weefsel nabootsen.
Nieuwe behandelingen
De ontwikkeling van driedimensionale organs-on-chips die de buitenste bloed-retinabarrière nabootsen, is een belangrijke stap in het nabootsen van LMD in een celkweekmodel. Hierdoor is het onder andere mogelijk om bloedvaten in een driedimensionale structuur te kweken met daadwerkelijke ‘doorbloeding’ door middel van de perfusie van kweekvloeistoffen. Den Hollander: “In een unieke samenwerking tussen het Radboudumc, Universiteit Twente, het LUMC en de farmaceutische industrie zullen wij een organ-on-chip model voor de buitenste bloed-retinabarrière ontwikkelen, opgebouwd uit gepigmenteerd epitheel en haarvat-endotheel afgeleid van menselijke iPSC, gescheiden door een kunstmatig membraan van Bruch. Het primaire doel van dit project is om in kaart te brengen op welke manier zo’n model kan bijdragen aan de ontwikkeling van nieuwe behandelingen voor LMD.”
-
Meer over het project: www.health-holland.com/project/2019/organ-on-chip-model-of-the-retina-with-human-stem-cells
Overzicht van alle zeven orgaan-op-een-chip projecten: Health~Holland https://www.health-holland.com/news/2019/07/organ-on-chip-showcases
Credits foto: Paul ter Braak & Marinke van der Helm - Universiteit Twente
-
Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.
Meer informatie
Pieter Lomans
persvoorlichter
Meer nieuws
Veel proefpersonen bij Lowlands-onderzoek Radboudumc
19 augustus 20191.472 festivalbezoekers laten ‘in hun broek kijken’ en 383 leren reanimeren.
lees meer
Lowlands-bezoekers leren levens redden Welke training is het beste: ‘traditionele’ instructeurstraining of virtual reality-bril en app?
17 augustus 2019In onderzoek van het Radboudumc leren bezoekers van het festival reanimeren, en wordt onderzocht wat hiervoor de beste methode is: een traditionele methode met een instructeur of een virtual reanimatie-app.
lees meer
Lowlands-bezoekers doen mee aan onderzoek: hoe tevreden ben jij over je piem of poes? ‘Alles is anders bij iedereen, dus ook daar’
16 augustus 2019Hoe ziet je geslachtsorgaan eruit en hoe tevreden ben je ermee? Lowlands-bezoekers doen dit weekend mee aan onderzoek van het Radboudumc waarin ze dit anoniem laten weten. De resultaten kunnen eraan bijdragen om patiënten met een ‘variatie van het geslachtsdeel’ beter te helpen.
lees meer
Verhoogd gehalte van signaalstof troponine na inspanning voorspelt risico op hartinfarct, beroerte en vroegtijdige sterfte
13 augustus 2019Een verhoogde concentratie van het eiwit troponine in het bloed na langdurig wandelen is geassocieerd met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten en vroegtijdige sterfte. Dit blijkt uit onderzoek onder 725 deelnemers aan de Nijmeegse Vierdaagse dat maandag is gepubliceerd in Circulation.
lees meer
DELA, Radboudumc en Games for Health starten project om eenzaamheid bij ouderen te verminderen met spellen
2 augustus 2019Meer dan de helft van de 75-plussers voelt zich weleens eenzaam. Een samenwerking tussen DELA, Radboudumc en Games for Health gaat onderzoeken of spellen tussen ouderen en kinderen dit sociale probleem kunnen verminderen.
lees meer
Grote beurs van de Hartstichting voor Floris Schreuder
2 augustus 2019Floris Schreuder heeft een van de tien Dekkerbeurzen van de Hartstichting ontvangen. Het is een persoonsgebonden beurs van 369.000 euro.
lees meer