-1.jpg.aspx?width=624&height=631&ext=.jpg&type=BlockColumn1Zoom1)
Onderzoekers van het Radboudumc, Universiteit Twente, Leiden UMC, Boehringer Ingelheim en Stichting Proefdiervrij gaan een orgaan-op-een-chip model ontwikkelen, waarmee oogziekten bij de mens zijn te onderzoeken. Het gaat om leeftijdsgebonden maculadegeneratie, waarbij netvliescellen van individuele patiënten worden opgekweekt uit stamcellen. In dit orgaan-op-een-chip model worden de onderliggende ziekteprocessen onderzocht. Daarnaast worden in dit model medicijnen op hun effectiviteit onderzocht, waardoor dierproeven niet meer nodig zijn.
het PLURIMACULA-project, wordt een orgaan-op-een-chip model ontwikkeld van de buitenste laag van het netvlies (de retina). Ingenieurs, stamcelbiologen, genetici en clinici van Nederlandse universiteiten en UMC’s werken in dit publiek-private project samen met het farmaceutisch bedrijf Boehringer Ingelheim. Samen willen ze komen tot een nieuw instrument voor medicijnonderzoek op basis van menselijk materiaal, waardoor er geen dierproeven meer nodig zijn. Stichting Proefdiervrij ondersteunt het project.
Bijna 200 miljoen
In Europa lijden achttien miljoen mensen aan een achteruitgang van het gezichtsvermogen, veroorzaakt door leeftijdsgebonden maculadegeneratie. In 2020 zal het aantal mensen wereldwijd zijn opgelopen tot 196 miljoen. Dat gaat jaarlijks gepaard met zo’n 284 miljard euro aan zorgkosten. Nieuwe middelen voor preventie en behandeling zijn daarom hoognodig. Om die te ontwikkelen zijn relevante ziektemodellen essentieel.
Anneke den Hollander, hoogleraar Moleculaire oogheelkunde in het Radboudumc: “Organen-op-een-chip zijn driedimensionale celkweekmodellen gebaseerd op microvloeistofchips waarmee de complexe structuur en werking van weefsels of zelfs organen nagebootst kunnen worden. Door cellen in te bouwen die zijn afgeleid van menselijke ‘geïnduceerde pluripotente stamcellen’, of ‘iPSC’, kunnen organs-on-chips gebruikt worden om patiënt-specifieke aspecten van ziektemechanismen te bestuderen, of om nieuwe medicijnen te testen.”
Driedimensionale kweek
Leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD) is de belangrijkste oorzaak van slechtziendheid bij ouderen. Karakteristiek voor deze aandoening is de ophoping van eiwitten en vetten (‘drusen’) onder het netvlies. De belangrijkste celtypen in dit proces zijn de gepigmenteerde epitheelcellen en de endotheelcellen in de aangrenzende laag van haarvaten. Deze twee celtypen worden gescheiden door een eiwitmembraan (‘het membraan van Bruch’) en vormen samen de buitenste bloed-retinabarrière. Huidige laboratoriummodellen van de buitenste bloed-retinabarrière zijn gebaseerd op relatief eenvoudige kweeksystemen met tweedimensionale ‘monolagen’ van cellijnen, die niet de complexe structuur en werking van het daadwerkelijke weefsel nabootsen.
Nieuwe behandelingen
De ontwikkeling van driedimensionale organs-on-chips die de buitenste bloed-retinabarrière nabootsen, is een belangrijke stap in het nabootsen van LMD in een celkweekmodel. Hierdoor is het onder andere mogelijk om bloedvaten in een driedimensionale structuur te kweken met daadwerkelijke ‘doorbloeding’ door middel van de perfusie van kweekvloeistoffen. Den Hollander: “In een unieke samenwerking tussen het Radboudumc, Universiteit Twente, het LUMC en de farmaceutische industrie zullen wij een organ-on-chip model voor de buitenste bloed-retinabarrière ontwikkelen, opgebouwd uit gepigmenteerd epitheel en haarvat-endotheel afgeleid van menselijke iPSC, gescheiden door een kunstmatig membraan van Bruch. Het primaire doel van dit project is om in kaart te brengen op welke manier zo’n model kan bijdragen aan de ontwikkeling van nieuwe behandelingen voor LMD.”
-
Meer over het project: www.health-holland.com/project/2019/organ-on-chip-model-of-the-retina-with-human-stem-cells
Overzicht van alle zeven orgaan-op-een-chip projecten: Health~Holland https://www.health-holland.com/news/2019/07/organ-on-chip-showcases
Credits foto: Paul ter Braak & Marinke van der Helm - Universiteit Twente
-
Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.
Meer informatie
Pieter Lomans
persvoorlichter
Meer nieuws
Robert Takes benoemd tot hoogleraar in de Keel-, Neus-, Oorheelkunde
12 december 2019KNO-arts en keteneigenaar hoofd-halsoncologie Robert Takes is benoemd tot hoogleraar in de Keel-, Neus-, Oorheelkunde, in het bijzonder de Hoofd-Hals Oncologie aan de Radboud Universiteit/het Radboudumc.
lees meer
Christine Mohrmann Stipendium 2019 voor twee promovendi Radboudumc
12 december 2019Tien vrouwelijke promovendi van de Radboud Universiteit ontvingen dinsdag 10 december een Christine Mohrmann Stipendium.
lees meer
Meekijken met een hersenoperatie? Parkinsonpatiënt ondergaat deep brain stimulation
12 december 2019Neurochirurg Saman Vinke en neuroloog Rianne Esselink nemen je mee in de operatiekamer van het Radboudumc.
lees meer
Turbo grants voor onderzoekers Radboudumc en Universiteit Twente
11 december 2019Het TURBO-programma van het Radboudumc en de Universiteit Twente heeft vier subsidies toegekend voor nieuw technisch-medisch onderzoek. De onderzoeksgroepen kunnen met de subsidie een innovatief idee uitwerken dat moet leiden tot een vervolgaanvraag bij een externe subsidieverstrekker.
lees meer
Haiko Bloemendal benoemd tot hoogleraar Netwerken in Oncologie
10 december 2019Voorzitter van het Centrum voor Oncologie en medisch oncoloog Haiko Bloemendal is met ingang van 1 november benoemd tot hoogleraar Netwerken in Oncologie aan de Radboud Universiteit/Radboudumc.
lees meer
Young Stroke toolbox Kennisbron voor jonge mensen met een hersenbloeding of -infarct
10 december 2019Op 10 december is de website YoungStroketoolbox.nl live gegaan. Deze website is er speciaal voor mensen die op jonge leeftijd (onder de 50 jaar) te maken krijgen met een hersenbloeding, herseninfarct of een afwijking van de hersenvaten. Vanavond ook te zien op RTL Nieuws (19.30 uur RTL 4).
lees meer