-1.jpg.aspx?width=624&height=631&ext=.jpg&type=BlockColumn1Zoom1)
Onderzoekers van het Radboudumc, Universiteit Twente, Leiden UMC, Boehringer Ingelheim en Stichting Proefdiervrij gaan een orgaan-op-een-chip model ontwikkelen, waarmee oogziekten bij de mens zijn te onderzoeken. Het gaat om leeftijdsgebonden maculadegeneratie, waarbij netvliescellen van individuele patiënten worden opgekweekt uit stamcellen. In dit orgaan-op-een-chip model worden de onderliggende ziekteprocessen onderzocht. Daarnaast worden in dit model medicijnen op hun effectiviteit onderzocht, waardoor dierproeven niet meer nodig zijn.
het PLURIMACULA-project, wordt een orgaan-op-een-chip model ontwikkeld van de buitenste laag van het netvlies (de retina). Ingenieurs, stamcelbiologen, genetici en clinici van Nederlandse universiteiten en UMC’s werken in dit publiek-private project samen met het farmaceutisch bedrijf Boehringer Ingelheim. Samen willen ze komen tot een nieuw instrument voor medicijnonderzoek op basis van menselijk materiaal, waardoor er geen dierproeven meer nodig zijn. Stichting Proefdiervrij ondersteunt het project.
Bijna 200 miljoen
In Europa lijden achttien miljoen mensen aan een achteruitgang van het gezichtsvermogen, veroorzaakt door leeftijdsgebonden maculadegeneratie. In 2020 zal het aantal mensen wereldwijd zijn opgelopen tot 196 miljoen. Dat gaat jaarlijks gepaard met zo’n 284 miljard euro aan zorgkosten. Nieuwe middelen voor preventie en behandeling zijn daarom hoognodig. Om die te ontwikkelen zijn relevante ziektemodellen essentieel.
Anneke den Hollander, hoogleraar Moleculaire oogheelkunde in het Radboudumc: “Organen-op-een-chip zijn driedimensionale celkweekmodellen gebaseerd op microvloeistofchips waarmee de complexe structuur en werking van weefsels of zelfs organen nagebootst kunnen worden. Door cellen in te bouwen die zijn afgeleid van menselijke ‘geïnduceerde pluripotente stamcellen’, of ‘iPSC’, kunnen organs-on-chips gebruikt worden om patiënt-specifieke aspecten van ziektemechanismen te bestuderen, of om nieuwe medicijnen te testen.”
Driedimensionale kweek
Leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD) is de belangrijkste oorzaak van slechtziendheid bij ouderen. Karakteristiek voor deze aandoening is de ophoping van eiwitten en vetten (‘drusen’) onder het netvlies. De belangrijkste celtypen in dit proces zijn de gepigmenteerde epitheelcellen en de endotheelcellen in de aangrenzende laag van haarvaten. Deze twee celtypen worden gescheiden door een eiwitmembraan (‘het membraan van Bruch’) en vormen samen de buitenste bloed-retinabarrière. Huidige laboratoriummodellen van de buitenste bloed-retinabarrière zijn gebaseerd op relatief eenvoudige kweeksystemen met tweedimensionale ‘monolagen’ van cellijnen, die niet de complexe structuur en werking van het daadwerkelijke weefsel nabootsen.
Nieuwe behandelingen
De ontwikkeling van driedimensionale organs-on-chips die de buitenste bloed-retinabarrière nabootsen, is een belangrijke stap in het nabootsen van LMD in een celkweekmodel. Hierdoor is het onder andere mogelijk om bloedvaten in een driedimensionale structuur te kweken met daadwerkelijke ‘doorbloeding’ door middel van de perfusie van kweekvloeistoffen. Den Hollander: “In een unieke samenwerking tussen het Radboudumc, Universiteit Twente, het LUMC en de farmaceutische industrie zullen wij een organ-on-chip model voor de buitenste bloed-retinabarrière ontwikkelen, opgebouwd uit gepigmenteerd epitheel en haarvat-endotheel afgeleid van menselijke iPSC, gescheiden door een kunstmatig membraan van Bruch. Het primaire doel van dit project is om in kaart te brengen op welke manier zo’n model kan bijdragen aan de ontwikkeling van nieuwe behandelingen voor LMD.”
-
Meer over het project: www.health-holland.com/project/2019/organ-on-chip-model-of-the-retina-with-human-stem-cells
Overzicht van alle zeven orgaan-op-een-chip projecten: Health~Holland https://www.health-holland.com/news/2019/07/organ-on-chip-showcases
Credits foto: Paul ter Braak & Marinke van der Helm - Universiteit Twente
-
Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.
Meer informatie
Pieter Lomans
persvoorlichter
Meer nieuws
Collega's Radboudumc en hún Vierdaagse Ricardo Eeren: een jongensdroom in het teken van veiligheid
17 juli 2019We hebben 4 collega’s gevraagd om in 4 vragen aan te geven wat hun betrokkenheid is bij de Vierdaagse. Dat geeft leuke, mooie en ontroerende verhalen. Afl. 2 Beveiliger Ricardo Eeren: Veiligheid vóór alles!
lees meer
Hoge bloeddruk te behandelen bij patienten met Alzheimer
17 juli 2019Het idee dat een hoge bloeddruk bij oudere mensen met dementie beter niet kan worden behandeld, vanwege het risico van een verminderde bloedtoevoer naar de hersenen klopt niet. Dat schrijven onderzoekers van het Radboudumc in een artikel in het vakblad Hypertension.
lees meer
Variaties in hersenstructuur gelinkt aan functie en gedrag
16 juli 2019Mensen kunnen aanzienlijk verschillen in hersenstructuur, in de manier waarop hun hersenen zijn opgebouwd. Onderzoekers van het Radboudumc wisten globale variaties in de hersenstructuur te koppelen aan verschillen in bijvoorbeeld geheugenfunctie, eenzaamheid en intelligentie.
lees meer
Collega's Radboudumc en hún Vierdaagse Linda Koster loopt Vierdaagse voor overleden man Henk
16 juli 2019We hebben 4 collega’s gevraagd om in 4 vragen aan te geven wat hun betrokkenheid is bij de Vierdaagse. Dat geeft leuke, mooie en ontroerende verhalen. Aflevering 1: Nefroloog Linda Koster over 'lopen als vorm van rouwverwerking'
lees meer
Zestien Veni subsidies voor onderzoekers Radboud
16 juli 2019Zestien onderzoekers van het Radboudumc en de Radboud Universiteit krijgen een Veni-subsidie van NWO, de Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek.
lees meer
Ideeengenerator beloont onderzoek naar immuuntherapie en locked in syndroom Nationale wetenschapsagenda financiert vier Nijmeegse projecten
16 juli 2019Martin Dresler en Paul de Jonge van het Radboudumc hebben ieder 50.000 euro ontvangen van de Ideeëngenerator; het programma van de Nationale Wetenschapsagenda.
lees meer