Afdeling Plastische Chirurgie

Dubbele hand­transplantatie patiënte en artsen kijken terug

Zelfstandigheid terug

Patiënte Maartje Bijl kreeg in juli 2019 in het Radboudumc twee nieuwe onderarmen en handen gekregen tijdens de eerste dubbele handtransplantatie in Nederland. Deze complexe operatie werd uitgevoerd door een groot multidisciplinair team onder leiding van plastisch chirurg Dietmar Ulrich en handchirurg Steven Hovius.

Kwaliteit van leven

2 jaar later heeft Maartje een groot deel van haar handfuncties weer terug. Daar ging een lange spannende tijd aan vooraf van revalideren en oefenen, oefenen, en nog eens oefenen. Na de operatie kon zij al meteen  starten met het oefenen van de onderarmspieren die voor de grove vingerfunctie zorgen. De zenuwen in beide armen hebben tijd nodig gehad om in te kunnen groeien om het gevoel in de vingers te kunnen krijgen en ook de spiertjes in haar handen te kunnen laten functioneren.

Maartje kan nu de dingen die voor anderen zo normaal zijn, ook voor een groot deel weer zelf doen. Ze kijkt terug op een heftige periode, maar is blij dat ze haar zelfstandigheid terug heeft en haar leven er weer ‘gewoon’ uitziet.

Maartje Bijl: 'Ik ben ontzettend dankbaar dat ik dit mooie geschenk heb mogen ontvangen. Als eerste natuurlijk voor de donor en ook voor professor Hovius met zijn hele team die dit voor mij mogelijk gemaakt hebben.'

Complexiteit

Een dergelijke operatie vraagt veel tijd en voorbereiding door verschillende medische teams en kan daarom niet overal uitgevoerd worden. Ook moeten donoren altijd voldoen aan specifieke criteria voor bijvoorbeeld handtransplantatie. Dat maakt deze dubbele handtransplantatie ook zo bijzonder.

Multidisciplinair team

Deze dubbele handtransplantatie is tot stand gekomen door de goede en nauwe samenwerking tussen de verschillende disciplines die voor zo’n complexe operatie nodig zijn. Vanuit heel Nederland waren specialisten die zich bezighouden met orgaandonatie in en buiten het ziekenhuis betrokken. Van medewerkers in OK en IC, plastische chirurgen, transplantatie specialisten en revalidatiespecialisten, tot verpleegkundigen op zorgafdelingen en daarbuiten.

Zo’n twee jaar oefenden bijna maandelijks vier teams met plastische chirurgen, OK-assistenten, anesthesisten en anesthesie-assistentes voordat het zover was. Daarnaast waren psychologen, medische ethica, intensivisten, nefrologen, immunologen, patholoog-anatomen, transplantatiecoördinatoren en IC-assistenten actief. Voor de nabehandeling werden ook revalidatieartsen, verpleegkundigen, handtherapeuten, ergotherapeuten en fysiotherapeuten gespecialiseerd in handtherapie betrokken bij de voorbereidingen. Ook de juristen en Raad van Bestuur waren belangrijk voor het slagen van het proces. Ambulancepersoneel en niet te vergeten ander ondersteunend personeel waren ook essentieel in de uitvoering van deze operatie.

Toen het eindelijk zover was, werkten vier teams 24 uur achter elkaar om de operatie te laten slagen.

Dietmar Ulrich, plastisch chirurg: 'Onze zorgvuldige voorbereidingen en de fantastische samenwerking van het hele team hebben bijgedragen aan het succes van de operatie. We zijn erg blij dat het goed gaat met Maartje en haar nieuwe handen.​'

Steven Hovius, handchirurg: ‘Het is heel belangrijk dat het goed gaat met deze patiënte en haar handen; en dat zij haar zelfstandigheid weer terug heeft, er is immers geen ruimte voor mislukking.'

Wij zijn als Radboudumc en het betrokken team in het bijzonder, blij dat we onze patiënte hebben kunnen helpen aan een betere kwaliteit van leven.

Partners

De medewerking van het ministerie van VWS, de Nederlandse Transplantatie Stichting (NTS) en onze zorgpartners waren ook zeer belangrijk om dit voor elkaar te krijgen.

Promotieonderzoek

Anne Sophie Kruit heeft op 24 september 2021 in haar promotie haar proefschrift 'Extracorporeal perfusion for prolonged preservation’ van spierflappen en ledematen verdedigd. Hierin besteede zij ook aandacht aan deze dubbele handtransplantatie.