Verlies van je kind in het Amalia kinderziekenhuis

Broers en zussen betrekken bij het overlijden

Bij het verlies van je kind ben je niet alleen als ouders direct betrokken, er kunnen ook broers en zussen bij betrokken zijn. Afhankelijk van de leeftijd van de broers en zussen van je overleden kind komen er mogelijk vragen bij je op over wat je hen moet vertellen, zoals: Moeten ze het weten dat hun broertje of zusje gaat overlijden? Hoe vertel je het? Hoe wil je het overlijden en de dood weergeven voor het kind of de kinderen? 

Om je kind(eren) goed op te kunnen vangen, is het belangrijk dat je bij deze gedachten stil blijft staan. Ook al zijn de kinderen in het gezin nog jong, vertel hen op eenvoudige wijze wat er is gebeurd. Vertel ze wat jij voelt en laat ze vertellen wat zij voelen. Het is beter vragen te beantwoorden dan ze in onzekerheid te laten. Ook kleine kinderen begrijpen dan wat er met hun broertje of zusje aan de hand is. Zo kunnen ze jouw en hun eigen gevoelens van verlies beter plaatsen. Kinderen hebben daar vaak hun eigen uitingswijzen voor, bijvoorbeeld via spel, verhaaltjes, tekeningen of gesprekjes onder elkaar of met jou. 

Welke voorstelling kinderen zich er ook bij maken, geef ze de kans op hun eigen manier het overlijden van een broertje of zusje te beleven. Als je de kinderen laat delen in wat jullie als gezin is overkomen, houd je mogelijkheden open om later steeds vrij over je overleden kind te kunnen praten. 

Soms is het voor ouders lastig om de aandacht voor het overleden kind en het verlies te combineren met de aanwezigheid van de andere kinderen. Dat is niet vreemd. Een mogelijkheid is om je kind tijdelijk aan een vertrouwd persoon over te laten zodat je zelf de ruimte hebt om je aan je gevoelens over te geven. 

Taakje geven

Om hen te ondersteunen bij de verwerking van hun verlies, kun je overwegen de broertjes en zusjes een eigen taak te geven, aansluitend op het niveau van het kind en de situatie. 

Deze taken kunnen bestaan uit het (voor)lezen van boekjes die te maken hebben met de dood, het maken van een afscheidsboekje, tekening of het versieren van een (haarlok)doosje. De dingen die gemaakt zijn, kunnen meegegeven worden aan het overleden broertje en/of zusje. Het kan ook mooi zijn om hetzelfde voorwerp te delen, bijvoorbeeld een knuffel, zodat er een verbintenis blijft want ze hebben allebei hetzelfde voorwerp of knuffeltje. Het maken van foto’s en het bijhouden van een dagboekje kan kinderen ook helpen met hun verwerking. Ook zouden zij een herinneringsdoos kunnen maken of helpen met het beschilderen van de kist. Dit zijn enkele voorbeelden, kijk wat er in jouw geval (gevoelsmatig) het beste aansluit op de situatie. 

Bij vragen of verduidelijking kun je terecht bij de Medisch Pedagogisch Zorgverlener en eventueel de verpleegkundige van de afdeling.

​​​​​​​Onderzoek naar overlijden

Als er nog vragen zijn over waarom jullie kind is overleden, dan is het soms mogelijk om extra onderzoek te laten doen. De arts kan bijvoorbeeld de mogelijkheid met jullie bespreken om een obductie te laten doen bij je overleden kind. Een obductie is een gedetailleerd onderzoek na de dood, om meer duidelijkheid te krijgen over de doodsoorzaak. De bevindingen van zo’n onderzoek kunnen je als ouders verder helpen bij het begrijpen en aanvaarden van het overlijden van jullie kind. Soms is het onderzoek ook belangrijk om vast te stellen of een bepaalde aandoening erfelijk is. 

Daarnaast kan het onderzoek van jullie kind bijdragen aan een beter inzicht in ziekten van kinderen, zodat de zorg in de toekomst verder kan verbeteren. Als je bezwaren hebt tegen een dergelijk onderzoek, dan kun je dit weigeren. 

Aangifte bij de Burgerlijke Stand

• Aangifte doen

  De aangifte van overlijden mogen jullie zelf doen. Je krijgt hiervoor een overlijdensverklaring mee. Je kunt het ook laten doen door de uitvaartbegeleider of iemand die de dood heeft geconstateerd bij jullie kind. Zij moeten dan wel de overlijdensverklaring meenemen. 

• Informatie gemeente Nijmegen

  Kijk voor meer informatie op de website van de gemeente Nijmegen.

Begraven of cremeren

Jullie kunnen kiezen voor een begrafenis of crematie in je eigen omgeving. Een uitvaartbegeleider kan dit voor je regelen, maar je kunt ook zonder een uitvaartondernemer, direct contact opnemen met de beheerder van een begraafplaats of crematorium. Het is belangrijk om goed na te denken over de manier waarop je de uitvaart wil houden. 

Kosten

De kosten voor een crematie of begrafenis via een uitvaartondernemer kunnen verschillen. Je kunt een offerte laten maken zodat jullie niet voor onverwachte kosten komen te staan. Je kunt hiervoor contact opnemen met de uitvaartverzekeraar. Als je zelf alles regelt, kunnen de kosten lager zijn.

Opbaren

Het is belangrijk om samen te beslissen waar jullie kind verblijft in de dagen tot de uitvaart.Jullie mogen je kind mee naar huis nemen, naar een rouwcentrum bij je in de buurt en uiteraard mag je kind ook bij ons in het mortuarium blijven. De beslissing waar jullie je kind opbaren, kun je ieder moment wijzigen. Je kunt zelf de begrafenis of crematie voor je kind regelen. Hiervoor mag je ook een uitvaartbegeleider van je voorkeur inschakelen. Deze regelt meestal alle praktische zaken.

• Naar het mortuarium

  Wij adviseren om het lichaam van jullie kind 24 uur te koelen in het mortuarium. Dit is niet verplicht. Je kunt dit overleggen met de uitvaartbegeleider. Als jullie kiezen om je kind op te baren in een mortuarium, dan is het belangrijk om goed op de hoogte te zijn van de regels, prijzen en afspraken van het desbetreffende mortuarium. Een mogelijkheid die sommige mortuaria bieden is de familiekamer. Dit is een kamer waarvan je de sleutel krijgt waarmee je 24 uur per dag naar binnen kunt.

  Als je meer informatie wil over de mogelijkheden in het mortuarium van het Radboudumc, vraag hier dan naar bij de verpleegkundige. De medewerkers van ons mortuarium en de verpleegkundige denken graag met je mee en nemen de verschillende keuzemogelijkheden met je door, bijvoorbeeld rituele wassing. 

• Balsemen

  Het is ook mogelijk om jullie kind te laten balsemen. Het voordeel hiervan is dat je kind niet gekoeld hoeft te worden en je daardoor je kind bij je kunt houden. Ook blijft het lichaam langer mooi. Het nadeel is dat je kind daarvoor eerst naar een thanatopracteur moet om gebalsemd te worden en daardoor even weg moet bij de ouders. 

• Jullie kind mee naar huis

  Als jullie je kind thuis willen opbaren, dan kun je zelf bepalen wanneer je bij je kind wilt zijn. Je kunt je kind mee naar huis nemen tot de dag van de begrafenis of crematie. Je krijgt dan een verklaring van overlijden uit het ziekenhuis mee. 

Nagesprek met de arts

In het Radboudumc worden ouders van een overleden kind enkele maanden na het overlijden uitgenodigd voor een gesprek. Dit is een gesprek tussen ouders en de (kinder)arts en eventuele andere zorgmedewerkers van het ziekenhuis. In dit gesprek krijgen jullie nogmaals de gelegenheid om vragen te stellen die je bezighouden. Naast medische vragen is er ook ruimte te vertellen hoe op emotioneel met jullie gaat en hoe je naar de komende tijd kijkt. Het is handig vragen die je hebt alvast op te schrijven en mee te nemen.

Als er obductie is gedaan, dan krijg je tijdens dit gesprek hier de uitslag van. 

Naar huis

• Thuis zonder kind

  Soms is het lege huis een beangstigend vooruitzicht. Thuiskomen betekent vaak ook dat je te maken krijgt met de kinderkamer en spullen die je aan je kind herinneren. Het opruimen van de kinderspuellen (na verloop van tijd), kan een van de stappen in het rouwproces zijn.

  Vaak komt de moeilijkste periode na de begrafenis of crematie als je omgeving weer doorgaat met de gewone bezigheden. Als je weer thuis bent, zoek je mogelijk steun en troost. Probeer het zelf ter sprake te brengen bij familie, vrienden en kennissen. Vaak blijkt dan ook dat anderen daar behoefte aan hebben, maar er zelf niet over durven te beginnen.

  Emoties

  Als je probeert de draad weer op te pakken ervaar je mogelijk steeds wisselende emoties. Veel vrouwen hebben het gevoel te falen als vrouw, partner of moeder. Ook mannen voelen zich vaak machteloos en kunnen zich afvragen of ze het wel goed gedaan hebben. Het is ook mogelijk dat u anderen de schuld geeft. Misschien heb je het gevoel dat er niet zorgvuldig naar je geluisterd is. Het is belangrijk deze emoties met anderen te delen. Neem zo nodig contact op met je huisarts, maatschappelijk werker, psycholoog of (kinder)arts.
  
  Je kunt ook een brief schrijven om je gevoelens en vragen alvast duidelijk te maken. Het is dan gemakkelijker om er later in een gesprek op door te gaan.

  Als je het gevoel hebt dat er fouten zijn gemaakt in het ziekenhuis, kun je een klacht indienen. Het Radboudumc heeft een onafhankelijke klachtencommissie die jouw klacht serieus beoordeelt.

• Rouwverwerking

  Na de geboorte van een overleden kind gaat vaak de meeste aandacht naar de moeder. Partners lijden meestal net zo onder het verlies als moeders, maar op een andere manier. Soms uiten zij hun gevoelens bijvoorbeeld minder of pas later. 

  Mensen verwerken het verlies vaak in een verschillend tempo en op verschillende manieren. Wees hierover open tegenover elkaar en probeer begrip voor de ander te tonen en contact met elkaar te blijven zoeken. Probeer te vertellen wat je voelt en bespreek hoe je elkaars gedrag beleeft. Dat helpt om het verlies, het verdriet en de leegte samen te dragen.

  Als je denkt er samen niet uit te komen, neem dan contact op met bijvoorbeeld de huisarts, een maatschappelijk werker of een psycholoog. 

• Lichamelijke en psychische klachten

  Lichamelijke en psychische klachten zijn normale uitingen van rouw. Die klachten verschillen van persoon tot persoon. Vaak voorkomende klachten zijn:

  • slecht slapen
  • geen eetlust hebben of juist overmatig eten
  • hoofdpijn of buikpijn
  • onrust (het niet stil kunnen zitten en steeds met iets nieuws bezig willen zijn)
  • voortdurende vermoeidheid en steeds terugkerende somberheid en huilbuien

  Als je het gevoel hebt dat klachten te lang aanhouden, bespreek dit dan met de huisarts. 

• Familie, vrienden, kennissen en lotgenoten

  Ouders van overleden kinderen hebben vaak behoefte aan steun van mensen uit hun omgeving. Reacties zijn erg verschillend: lieve en troostende woorden van mensen, soms uit onverwachte hoek.
  Het is belangrijk om familie en vrienden bij het afscheid te betrekken. Aanvaard ook de praktische hulp die zij aanbieden. Dit blijk je vaak harder nodig te hebben dan je had verwacht. 

  Lotgenoten

  Je kunt in contact komen met andere gezinnen die iets dergelijks hebben meegemaakt. Deze lotgenoten kunnen een grote steun zijn en zij begrijpen vaak beter wat je doormaakt. Eenmaal per jaar vindt een herdenking plaats voor alle kinderen die in het Radboudumc zijn overleden. Het biedt een moment om je kind te herdenken en je kunt ook andere ouders spreken.

• Weer aan het werk

  Ga zorgvuldig om met de beslissing weer aan het werk te gaan. Bespreek dit met de bedrijfsarts, het UWV of rechtstreeks met je werkgever. Schakel bij problemen de huisarts of een hulpverlener van het ziekenhuis in. Je kunt overwegen de eerste periode weer op therapeutische basis te beginnen: je bepaalt dan zelf wanneer en hoeveel uur je werkt, afhankelijk van hoe jij je lichamelijk en geestelijk voelt. 

Ondersteuning Medisch maatschappelijk werk en Medisch Pedagogische Zorg

Het verlies van jullie kind is een zeer ingrijpende en verdrietige gebeurtenis. Voor jullie zelf, maar ook voor je directe omgeving. Om jullie te ondersteunen bij het verwerken van dit verlies, is het mogelijk om hierover te praten met een maatschappelijk werker van het Radboudumc. 

Wil je een afspraak maken voor een gesprek met de maatschappelijk werker, dan kun je bellen met het secretariaat van de afdeling waar je kind is overleden.