Over het meten van somberheidsklachten

Somberheid en depressie komen erg vaak voor. Het heeft vaak een grote invloed op het leven van de patiënt en hun omgeving. Maar, bij de behandeling wordt er vaak nog niet gekeken of deze wel goed aanslaat, terwijl dat bij veel andere ziektes wel wordt gedaan.

Zo wordt bij suikerziekte regelmatig de bloedsuiker gecontroleerd, bij hoge bloeddruk de bloeddruk, en bij COPD de longfunctie. Ook als u met depressieve klachten bij de psychiater of psycholoog komt, zullen ze soms kiezen om uw klachten met vragenlijsten regelmatig in kaart te brengen. Zo kunnen de patiënt en de behandelaar samen beslissen of de behandeling goed aanslaat, of dat het bijvoorbeeld beter zou zijn om van medicijn te wisselen.

In de huisartsenpraktijk gebeurt dat meestal nog niet. Er is wel bewijs voor het effect van het meten van klachten in gespecialiseerde zorg, maar dat betekent niet dat het in de huisartsenpraktijk ook zo werkt. Daarom is dit onderzoek opgezet. We denken dat de behandeling effectiever verloopt door de klachten regelmatig te meten. We denken bijvoorbeeld dat patiënten meer betrokken worden bij de behandeling, en zelf beter inzicht kunnen krijgen in hun klachten. Ook zou het bijvoorbeeld eerder op kunnen vallen als de behandeling niet zo goed gaat als verwacht, of als het juist slechter gaat. Afhankelijk van wat er uit dit onderzoek komt, kunnen we adviezen geven aan de huisartsen en praktijkondersteuners om deze methode meer in te zetten.

Lopende onderzoeken Adapter: beter zicht op somberheid bij patiënten in de huisartsenpraktijk

Wat is Adapter?

Met Adapter ontwikkelen we een app die patiënt en behandelaar samen inzicht geeft in het beloop van somberheidsklachten. Hiermee willen we bijdragen aan betere gezamenlijke keuzes en een behandeling die effectiever en persoonlijker is.

lees meer

Wat is Adapter?

Somberheid en depressie komen erg vaak voor. Het heeft vaak een grote invloed op het leven van de patiënt en diens omgeving. Maar, bij de behandeling wordt er vaak nog niet gekeken of deze wel goed aanslaat, terwijl dat bij veel andere ziektes wel wordt gedaan.

Door de klachten te meten met vragenlijsten is het mogelijk om het beloop in kaart te brengen. Dit wordt op dit moment weinig gedaan in de huisartsenpraktijk, ook omdat er nog niet veel onderzoek naar is gedaan. Daarom doen wij het Adapter-onderzoek: we denken dat het meten van klachten een goede toevoeging aan de behandeling kan zijn, waardoor patiënten beter herstellen van hun somberheid of depressie.

Om dit makkelijk en laagdrempelig mogelijk te maken, ontwikkelen we de Adapter-app. Hierin krijgen patiënten bijvoorbeeld regelmatig vragen over hun klachten, en kunnen de patiënt en hun behandelaar in één oogopslag zien hoe het gaat. We besteden ook aandacht aan angstklachten, omdat dit vaak samengaat met somberheid. Ook kunnen persoonlijke behandeldoelen bijgehouden worden. We kijken of het geven van de app, als aanvulling op de normale behandeling, helpt om beter te herstellen van somberheid of depressie.


Het onderzoek

In dit onderzoek kijken we of het regelmatig meten van klachten, als aanvulling op de behandeling, helpt om beter te herstellen van somberheid of depressie. We vergelijken dit met de zorg zoals die nu gegeven wordt door de huisarts of praktijkondersteuner (POH-GGZ).

lees meer

Het onderzoek

Hoe weet u of een behandeling voor somberheid echt werkt? Om die vraag beter te beantwoorden, ontwikkelen we een app die het herstel van patiënten nauwkeurig volgt. Via de app nemen we regelmatig vragenlijsten af, om onder andere somberheidsklachten goed in kaart te brengen. De resultaten van deze vragenlijsten zijn zichtbaar voor de patiënt én diens behandelaar. Bij de ontwikkeling van de app zijn huisartsen, POH-GGZ, ervaringsdeskundigen, psychiaters en psychologen betrokken.

We testen de app eerst in een kleinere studie (pilotstudie). Tijdens de pilotstudie verzamelen we uitgebreid feedback, die we gebruiken om een definitieve versie van de app te maken. Deze versie testen we in het hoofdonderzoek bij 222 patiënten in huisartsenpraktijken in de regio’s Nijmegen, Groningen en Amsterdam.

Het onderzoek start eind 2025 en loopt tot begin 2029.


Deelname en contact

  • Bent u een huisarts of POH-GGZ en heeft u interesse om met uw praktijk deel te nemen aan dit onderzoek naar een innovatieve aanpak voor depressiezorg?

    lees meer


    Voor behandelaars:

    Bent u een huisarts of POH-GGZ en heeft u interesse om met uw praktijk deel te nemen aan dit onderzoek naar een innovatieve aanpak voor depressiezorg? We zoeken ongeveer 30 praktijken die via loting worden toegewezen aan de groep mét of zonder monitoring in de app. Deelnemende zorgverleners ontvangen training passend bij de groep waaraan ze zijn toegewezen en een inclusievergoeding. Voor meer informatie over deelname en wat dit inhoudt voor uw praktijk, kunt u contact opnemen met het onderzoeksteam.


  • Voor patiënten:

    Heeft u last van depressieve klachten en bent u hiervoor onder behandeling (of start u behandeling) bij uw huisarts of POH-GGZ? Dan kunt u mogelijk meedoen aan dit onderzoek. We zoeken volwassenen (18+) die recent (korter dan 3 maanden) met hun behandeling zijn gestart of nu starten. Verder is het belangrijk dat u de Nederlandse taal beheerst en beschikt over een smartphone, tablet of computer met internet.

    Voor deelname dient de praktijk van uw behandelaar aangemeld te zijn voor dit onderzoek. U kunt dit aan uw behandelaar vragen, of contact met ons opnemen.

Projectonderdelen


Pilotstudie voorafgaand aan het hoofdonderzoek

Voordat het hoofdonderzoek start, testen we de app in een kleine groep patiënten en zorgverleners.

lees meer

Pilotstudie voorafgaand aan het hoofdonderzoek

In november 2025 begint de pilotstudie, en deze duurt ongeveer 9 maanden. In de pilotstudie onderzoeken we de haalbaarheid en gebruiksvriendelijkheid van de app voor het meten van depressieve klachten. We verzamelen feedback van ongeveer 18 patiënten en hun zorgverleners om de app waar nodig te verbeteren. Deze fase is belangrijk om te zorgen dat de app goed werkt en aansluit bij de behoeften in de praktijk voordat we met de hoofdstudie starten.


Hoofdonderzoek (cluster RCT)

In het hoofdonderzoek vergelijken we de nieuwe aanpak met de gebruikelijke zorg in ongeveer 30 huisartspraktijken.

lees meer

Hoofdonderzoek (cluster RCT)

Het hoofdonderzoek is een zogenaamde cluster-gerandomiseerde trial. Dit betekent dat elke deelnemende huisartspraktijk via loting wordt ingedeeld in één van de volgende twee groepen.

1. Groep met monitoring-app

In deze groep krijgt de patiënt naast de gebruikelijke behandeling ook een smartphone-app. Via de app wordt regelmatig gevraagd een vragenlijst in te vullen over de klachten. De uitkomsten zijn makkelijk toegankelijk voor de patiënt zelf en diens behandelaar, in een duidelijk overzicht. Daarnaast kunnen mensen in deze groep persoonlijke hersteldoelen bijhouden in de app, en informatie over somberheid/depressie lezen.

2. Groep met informatie-app

In deze groep krijgt de patiënt naast de gebruikelijke behandeling ook een smartphone-app. In de app kunnen mensen persoonlijke hersteldoelen bijhouden en informatie over somberheid/depressie lezen. Er worden op een aantal momenten vragenlijsten afgenomen voor het onderzoek.

In 2026 begint het hoofdonderzoek, en het duurt ongeveer 18 maanden. We volgen ongeveer 222 patiënten voor minimaal 6 maanden. In 2030 worden de resultaten verwacht.

Aanvullende informatie


Over het meten van somberheidsklachten

Somberheid en depressie komen erg vaak voor. Het heeft vaak een grote invloed op het leven van de patiënt en hun omgeving. Maar, bij de behandeling wordt er vaak nog niet gekeken of deze wel goed aanslaat, terwijl dat bij veel andere ziektes wel wordt gedaan.

lees meer

Over het onderzoeksteam en onze partners

Het Adapter-onderzoek wordt opgezet door de afdeling huisartsgeneeskunde, onderdeel van de afdeling eerstelijnsgeneeskunde van het Radboudumc. We werken voor dit onderzoek nauw samen met andere organisaties.

lees meer

Over het onderzoeksteam en onze partners

Het Adapter-onderzoek wordt opgezet door de afdeling huisartsgeneeskunde, onderdeel van de afdeling eerstelijnsgeneeskunde van het Radboudumc. We werken voor dit onderzoek nauw samen met andere organisaties.

Bij de uitvoering van het onderzoek zijn verder betrokken:

  • Amsterdam UMC
  • UMC Groningen
  • Radboudumc, afdeling Psychiatrie
  • Pro Persona GGZ
  • Nivel
  • Patiëntenorganisatie Ixta Noa
  • Depressievereniging
  • Interactive Studios

Dit onderzoek wordt gefinancierd door ZonMw.

Adapter team

  • Medewerkers
  • Intranet