Samenwerking in 2019

'Samenwerking krijgt steeds meer vorm'

1 Waar ben je trots op, als je terugkijkt naar 2019?

'Natuurlijk op de stappen die we zetten met de Academische Alliantie, zoals we onze samenwerking met Maastricht UMC+ noemen. Er zit een positieve beweging in. De professionals vinden elkaar goed en op inhoud vanuit het principe dat we iets voor elkaar kunnen betekenen. En dat kan ook echt: we vullen elkaar aan en versterken elkaar in onze zorg, onderzoek, onderwijs en opleiding. Die samenwerking is uniek én nodig. Als umc wordt er een bepaalde rol van ons verwacht, een rol die de minister in 2019 expliciet maakte in de zogenoemde 8 punten brief, In de samenwerking met het Maastricht UMC+ kunnen we op onderdelen concrete invulling geven aan die verwachte rol; zo versterken we elkaar als centrum voor zeer complexe zorg in de ontwikkeling van kennis en expertise. Dit zie je bijvoorbeeld in de samenwerking binnen de kindermetabole ziekten en myotone dystrofie. Het aantal samenwerkinginitiatieven groeit, en we blijven zoeken naar nieuwe intiatieven en thema's. Ik ben trots als ik zie dat we met de Academische Alliantie écht impact hebben voor patiënten, onderzoekers en studenten. Een prachtig voorbeeld hiervan is dat parkisonpatiënten ook in het Radboudumc een Deep Brain Stimulatie-operatie kunnen ondergaan door samenwerking binnen het Bewegingsstoornissen-team van Radboudumc en Maastricht UMC+. Samen zijn we door kennis het innovatieve zorghart van Zuid- en Oost-Nederland.'

2 Wat waren mijlpalen op het gebied van samenwerking in 2019?

'Samen met Maastricht UMC+ organiseerden we twee zogenoemde Exploration Meetings. Dat zijn dagen waarop grote groepen professionals uit beide 'huizen' bijeenkomen rondom een thema. In 2019 waren dat: 'infectieziekten en wereldgezondheidszorg' en 'kanker'. Het waren zeer zinvolle, interactieve dagen waar kruisbestuiving plaatsvond en die een mooie lijst aan plannen hebben opgeleverd. Het concept werkt en de professionals hebben het heel positief ontvangen, dus er zullen meer meetings volgen. Een andere mijlpaal in de Academische Alliantie is het gezamenlijke beleid dat we hebben ontwikkeld. Hierin staan bijvoorbeeld afspraken over merken en communicatie. Maar bijvoorbeeld ook een raamovereenkomst voor detacheringen, waar alle samenwerkingsinitiatieven gebruik van kunnen maken. Dat scheelt veel tijd en energie als we over en weer professionals aan elkaar 'uitlenen'. 
 
Maar natuurlijk werken we niet alleen met Maastricht UMC+ samen. Radboudumc gelooft in de kracht van samenwerken in netwerken en dat kreeg in 2019 steeds verder vorm. In de regio bouwen we aan het zogenoemde 'academisch medisch netwerk'. Alle ziekenhuizen binnen dat netwerk hebben sinds 2019 een coördinator, waardoor we makkelijk en snel verbindingen leggen tussen de 'huizen' en professionals. En we hebben bijvoorbeeld overleggen met elkaar gaat om gezamenlijk digitalisering op te pakken. Ook met onze transmurale partners verstevigden we de samenwerking. Zo tekenden we voor een nauwere samenwerking met ZZG Zorggroep.'

Naar het overzicht van mijlpalen in samenwerking

3 Wat zijn belangrijke aandachtspunten bij samenwerking?

'Het belangrijkste bij een samenwerking, is dat je elkaar aanvult en versterkt en dezelfde stip op de horizon hebt in je samenwerkingsplannen. Dan kun je samen een sterke positie creëren in het Nederlandse zorglandschap. Dat komt alleen van de grond als er wederzijds vertrouwen en een persoonlijke klik is, op bestuurlijk niveau en tussen de professionals onderling. Is die klik er niet, dan gaat het niet werken. Openheid, eerlijkheid en verbindingen op alle niveaus helpen bij het tot een succes maken van een samenwerking. Dat zie ik heel mooi gebeuren bij de samenwerking met Maastricht UMC+. Alles valt hier op zijn plek.'

4 Wat verwacht je van het jaar 2020?

'Binnen de Academische Alliantie verwachting ik verbreding (meer thema's) en verdieping (intensiever binnen bestaande thema's) van ons samenwerkingsportfolio. Dat moet ook; we blijven vooruit blijven denken over volgende stappen om met de Academische Alliantie een belangrijke bijdrage leveren aan een toekomstbestendige gezondheidszorg in de regio Zuid-Oost Nederland en daarbuiten. Ook verwacht ik in 2020 een actieve uitbouw en invulling van het regionale netwerk, met het academisch medisch netwerk (horizontaal, zoals we dat noemen) en in de transmurale samenwerking (verticaal). Alle afdelingen zijn ook nadrukkelijk bezig met samenwerking. Zij krijgen voor samenwerkingen binnen het academisch medisch netwerk sinds 2019 hulp van het X-team, dat bestaat uit collega’s met verschillende expertise zoals financiën, Human Resources en ICT. Zij beoordelen bijvoorbeeld mee of een samenwerking kan werken, en helpen om initiatieven verder vorm te geven. Samenwerking in de zorg blijft in ieder geval ook in 2020 in heel Nederland hoog op de agenda staan. Het is niet meer weg te denken. En de reden waarom zag je duidelijk naar boven komen tijdens de coronacrisis. Samen staan we sterk.'

NB. In dit interview is niet de verwachte impact van de coronacrisis in 2020 meegenomen.

Samenwerken in netwerken

Onze samenwerkingen met Maastricht UMC+, zorginstellingen, huisartsen en andere partners in de regio kregen in 2019 verder vorm. In Nederland, maar ook bijvoorbeeld met zorginstellingen in Duitsland. In 2019 ging het X-team van start in het Radboudumc. Dit team van ervaren adviseurs ondersteunt en ontlast (zorg)professionals bij het realiseren van samenwerkingsinitiatieven binnen het academisch medisch netwerk waaraan het Radboudumc bouwt.

Academisch Medisch Netwerk: samenwerking in de regio

Het Academisch Medisch Netwerk is een samenwerkingsverband van ziekenhuizen in Oost- en Midden-Nederland. Wij hebben elkaar gevonden in een gedeelde ambitie: samen bouwen aan de gezondheidszorg van de toekomst, voor alle patiënten in onze regio. Daar gaan we vol voor, onder meer via het delen van kennis, het stroomlijnen van zorgprocessen en gezamenlijke initiatieven op het gebied van onderzoek en innovatie. Het AMN bestaat momenteel uit het Radboudumc, Bernhoven, CWZ, Elkerliek, JBZ, Maasziekenhuis Pantein, Radboudumc, Rijnstate en de Sint Maartenskliniek.

In 2019 gaven we het Academisch Medisch Netwerk verder vorm met deze ziekenhuizen. Het Radboudumc neemt het voortouw in dit netwerk, dat altijd start met een gezamenlijke visie en gedeelde waarden, en met respect voor ieders kracht, profiel en identiteit. In 2019 werd bij alle ziekenhuizen een AMN-coördinator aangesteld. Via hen kunnen we makkelijk en snel verbindingen leggen tussen de ziekenhuizen en professionals. Ook pakten we samen enkele randvoorwaarden op om onze samenwerking succesvol te maken. Zo zijn alle ICT-managers van het netwerk bij elkaar gekomen rondom de digitalisering van het AMN. Samen pakken we thema’s op als uitwisseling van gegevens, multidisciplinaire overleggen op afstand, et cetera.
Ook is in 2019 het X-team van start gegaan binnen het Radboudumc. Dat bestaat uit collega’s met verschillende expertise zoals financiën, Human Resources en ICT. Zij beoordelen bijvoorbeeld mee of een samenwerking kan werken, en helpen om initiatieven verder vorm te geven.

Academische Alliantie met Maastricht UMC+

We hebben een strategische samenwerking met Maastricht UMC+, die noemen we: de Academische Alliantie. Samen nemen we het voortouw in het vormgeven van de duurzame gezondheidszorg van de toekomst.
We vullen elkaar aan en versterken elkaar op zorg, onderwijs en onderzoek. In deze intensieve, organisatiebrede samenwerking gaat het om:

• krachten op gezamenlijke focusgebieden bundelen;
• het aanvullen en versterken van elkaars zorg, onderzoek en onderwijs;
• samenwerking binnen een groter netwerk van regionale partners e ondersteunen. 

Samen streven we ernaar gezamenlijk innovaties voor hoogstaande kwaliteit en duurzaamheid van zorg te realiseren en als aanjager, ontwikkelaar en kenniscentrum in onze (gezamenlijke) netwerken te fungeren. We maken verbindingen waar dat kan, met elkaar en met onze achterliggende regionale netwerken. Door expertise, kennis en kunde te delen met onze partners zijn we de academische motor in de regio die ons verbindt en ook daarbuiten. Hierbij zijn we aanjager en initiatiefnemer in het tot stand brengen van deze regionale verbindingen. Dat is ook precies de rol die het Ministerie van VWS van een umc verwacht: het aanjagen van netwerkvorming en samenwerking. Dit zorgt er bijvoorbeeld voor dat onderzoeksvragen (van bijvoorbeeld regiopartners) leiden tot kennis en nieuwe inzichten, die we (versneld) inzetten bij onze regionalen samenwerkingspartners. Zo krijgen patiënten kwalititatief hoogstaande, innovatieve zorg, die beter toegankelijk is.

Onze samenwerking met Maastricht UMC+ kreeg steeds verder vorm in 2019. Zo sloten we nieuwe samenwerkingsovereenkomsten op het gebied van klinische genetica en myotone dystofie (een zeldzame, erfelijke spierziekte). Eind 2019 waren er 13 samenwerkingsovereenkomsten, waren er voor ongeveer vijf samenwerkingsinitiatieven overeenkomsten in voorbereiding en verkenden we 11 nieuwe samenwerkingen.

Transmurale samenwerking

In 2019 was ons beleid klaar over onze transmurale samenwerking. 'Transmuraal' betekent 'over de muren heen'. Daarmee bedoelen we dus de samenwerking met bijvoorbeeld huisartsen, verloskundigen, specialisten ouderengeneeskunde, wijkverpleegkundigen en de GGD. In ons beleid hebben we vastgelegd wat onze ambities zijn op het gebied van transmurale samenwerking. Bijvoorbeeld over het transmuraal perspectief in onze zorg (aandacht voor de context), innovatie, een transmuraal patiëntendossier en ‘lijnoverstijgend’ perspectief in opleiding, onderwijs en onderzoek.

In 2019 bracht onze regiegroep Transmurale Samenwerking alle samenwerkingsinitiatieven in kaart. Wat doen we al? Zijn we geen wielen opnieuw aan het uitvinden? Zo'n overzicht is nodig, want we willen betere verbindingen leggen. Zodat patiënten de juiste zorg, op de beste plek krijgen. De regieroep richtte daarom ook een overleg in met onder andere medisch specialisten, een specialist Ouderengeneeskunde, fysiotherapeut, verpleegkundigen en een huisarts.

In 2019 gaven we samen met onze partners verder invulling aan onze transmurale samenwerking. Zo ondertekenden we een intentieverklaring om nauwer te gaan samenwerken met ZZG Zorggroep. Voor huisartsen richtten we teleconsultatie in op het gebied van klinische genetica: dankzij online contact via onze specialisten kan de huisarts voortaan zelf de patiënten goed informeren over risico's op een erfelijke ziekte én beter inschatten of verwijzing naar het ziekenhuis voor de patiënt zinvol is. In 2020 komt deze functionaliteit voor alle specialismen beschikbaar. Een ander voorbeeld: oudere patiënten met lichte beperkingen na een beroerte, gaan sinds 2019 binnen 24 uur naar het ZZG Herstelcentrum, zodat ze zo snel mogelijk aan hun herstel kunnen werken en weer naar huis kunnen. Voorheen lagen zij gemiddeld zes dagen in het Radboudumc voordat zij naar huis konden. Andere mijlpalen uit 2019:

• De ziekenhuisverplaatste zorg kwam voor steeds meer patiënten beschikbaar; dit is zorg thuis door de thuiszorg, onder verantwoordelijkheid van de medisch specialist.
• Er startte een gezamenlijke opleiding voor huisartsen en kinderartsen; dit helpt om van elkaar te leren.
• Er werden regionale afspraken gemaakt voor kwetsbare ouderen in de spoedzorg.
• We ondertekenden met vele andere partners in de regio een regionaal preventieakkoord.

Samenwerking op het gebied van onderzoek

De complexiteit van wetenschappelijk onderzoek neemt steeds verder toe, wat meer en meer samenwerking vereist. Dat gebeurt met andere umc's, andere zorginstellingen, maar ook met bedrijven om ons heen. Hieronder leest u enkele mijlpalen in 2019 op het gebied van samenwerking in onderzoek.

Samen met de andere umc's

In april 2019 boodt de NFU (Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra) aan minister Bruins het NFU-plan ‘Onderzoek & Innovatie met en voor de gezonde regio’ aan. Uitdagingen op het gebied van gezondheidszorg en preventie vragen om een gezamenlijke inspanning van direct betrokkenen in de regio. Het NFU-plan beschrijft hoe de umc’s in de regio hun kennis en expertise kunnen inzetten, samen met collega-ziekenhuizen, burgers, patiënten, zorgverleners, onderwijsinstituten, bedrijfsleven en zorgverzekeraars. Gezamenlijk met de GGD’s in de regio is in 2019 een start gemaakt met de uitvoering van het plan, in nauwe afstemming met de programma’s Topfit en OnePlanet.

Regionale onderzoeksstrategie

Samen met het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis, Jeroen Bosch Ziekenhuis, Rijnstate en Sint Maartenskliniek heeft het Radboudumc in 2019 een gezamenlijke ambitie voorbereid op het gebied van onderzoek, gericht op innovatieve persoonsgerichte netwerkzorg. De ziekenhuizen werkten al nauw samen, onder andere door gezamenlijk promotietrajecten in te stellen. En jaarlijks worden er junior onderzoeker plaatsen toegekend, één per samenwerkingspartner.

Universiteit Twente

Het TURBO-programma van Radboudumc en Universiteit Twente kent jaarlijks vier gezamenlijk gefinancierde TURBO-grants toe van elk 80.000 euro. Per grant kunnen twee onderzoekers uit beide instellingen samen onderzoek doen dat bijdraagt aan de succeskans voor een gezamenlijke externe subsidieaanvraag. Ook in 2019 zijn veel interessante aanvragen ingediend, van combinaties van onderzoekers die elkaar voorheen niet kenden. Vier innovatieve projecten zijn toegekend. Begin 2020 wordt geëvalueerd of het programma wordt voortgezet.

TopFit

Het Radboudumc is een van de initiatiefnemers van TopFit, een open innovatieprogramma dat in maart 2019 werd gelanceerd. Het programma wordt gedaan samen met Universiteit Twente, Wageningen Universiteit & Research Radboud Universiteit, andere kennisinstituten, maatschappelijke organisaties en het bedrijfsleven. TopFit brengt medische, technologische en voedingsexpertise bijeen met als doel: burgers twee jaar langer gezond laten deelnemen in de maatschappij door preventie van ziekte en ziektelast. In 2019 is Topfit goed gepositioneerd, is het Citizenlab TopFit Oost vanuit de regiodeal Twente van de grond gekomen en zijn voor vier missieprogramma’s meerdere grote consortiumaanvragen ingediend.

OnePlanet

De Provinciale Staten hebben in 2019 gestemd voor de opening van het nieuwe technologie- en innovatiecentrum OnePlanet in Gelderland. De provincie investeert een bedrag van 65 miljoen euro voor een periode van acht jaar om innovaties voor voeding, landbouw en gezondheid te ontwikkelen en versnellen. De oprichters zijn de Wageningen University & Research, Radboud Universiteit en Radboudumc en imec Nederland. Binnen het onderzoekscentrum wordt onder andere gewerkt aan nieuwe technologieën voor de vroegtijdige signalering van ziektes bij mensen.

Maastricht UMC+

Samen met Maastricht UMC+ vormt het Radboudumc de 'academische alliantie', waarbinnen we samenwerken op het gebied van zorg, onderzoek en onderwijs. In 2019 waren er succesvolle 'exploration meetings' op het gebied van infectieziekten en oncologie. Onderzoekers uit beide instellingen kwamen bijeen en vertaalden ideeën naar concrete plannen. Denk aan bijvoorbeeld een gezamenlijke (klinische) onderzoekslijn, het schrijven van een review of gebruik van elkaars technologie. Voor 2020 staat een exploration meeting op het gebied cardiovasculaire aandoeningen op de planning.

Healthy Brain

Het Radboudumc, de Radboud Universiteit en het Max Planck Institute for Psycholinguistic hebben ‘Healthy Brain’ als gezamenlijk onderzoeksthema. De Nijmeegse onderzoekers geven samen antwoord op de vraag wat nu een ‘gezond brein’ maakt. De Healthy Brain studie ging in september 2019 officiëel van start. In november 2019 waren al de eerste 75 vrijwilligers (gezonde dertigers) geïncludeerd. Meerdere onderzoekers van het Radboudumc hebben hun onderzoeksvragen ingebracht en daarmee invloed gehad op data die de studie gaat opleveren.

Europa

Op 1 januari 2021 gaat het volgende Horizon Europe van start: het Europese kaderprogramma voor onderzoek en innovatie. In 2019 heeft de Europese Commissie veel activiteiten georganiseerd in het kader daarvan. Het Radboudumc heeft in 2019 actief deelgenomen aan consultaties en bijeenkomsten. Onze bijdragen zijn ook verwerkt in onder meer position papers en andere (in)formele reacties via verschillende koepels als de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra en via Horizon 2020 klankbordgroepen. Daarnaast zette het Radboudumc de ‘Health Deans working group’ op van The Guild. Het werk van deze werkgroep leidde tot diverse contacten met hoge functionarissen en commissarissen van de Europese Commissie. 

Samenwerking tussen verschillende faculteiten

Na de positieve reacties op de eerste call in 2018 voor interfacultaire samenwerkingsvoorstellen, is er in 2019 een nieuwe oproep daartoe uitgezet door het College van Bestuur van de Radboud Universiteit. Binnen het Radboudumc is dit proactief opgepakt. In overleg met de samenwerkende faculteiten zijn 14 voorstellen ingediend met Radboudumc als hoofdaanvrager en 13 waarbij Radboudumc mede aanvrager is. Begin 2020 waren de meeste aangepaste voorstellen al toegekend.

Nucleair instituut NRG in Petten

Het Radboudumc gaat samenwerken met het nucleaire instituut NRG in Petten. In het nieuwe testlab (Field-lab) gaan onderzoekers en artsen van verschillende ziekenhuizen samenwerken. Hierdoor kan de ontwikkeling van nieuwe nucleaire geneesmiddelen flink versnellen. Het testlab is een initiatief van het concortium Advancing Nuclear Medicine. Dit bestaat uit het Radboudumc, het Antoni van Leeuwenhoek, Stichting Voorbereiding Pallas-reactor, Erasmus MC, Amsterdam UMC, NucMed en het Nijmeegse bedrijf FutureChemistry. Aan dit initiatief is in 2019 een Europese subsidie van 6,8 miljoen euro toegekend.

Janssen

Radboudumc en Radboud Universiteit hebben op 12 maart 2019 een intentieverklaring getekend voor intensievere samenwerking getekend met Janssen (Janssen Pharmaceutica NV, Janssen-Cilag B.V. en Janssen Vaccines & Prevention B.V.). De samenwerking moet onderzoekers in staat stellen om hoogstaand academisch innovatief onderzoek nog beter te koppelen aan de vertaalcapaciteiten van de industrie. Biomedisch, farmaceutisch en klinisch onderzoek komt zo sneller beschikbaar voor de patiënt.

Top Sector Life Sciences & Health

In 2019 is besloten dat onderzoekers van het Radboudumc, Universiteit Twente, Leids UMC, Boehringer Ingelheim en Stichting Proefdiervrij een orgaan-op-een-chip model gaan ontwikkelen. Hiermee zijn oogziekten bij de mens te onderzoeken. Het gaat om leeftijdsgebonden maculadegeneratie, waarbij netvliescellen van individuele patiënten worden opgekweekt uit stamcellen. De Top Sector Life Sciences & Health ondersteunt zeven orgaan-op-een-chip projecten.

Quirem Medical 

Het Radboudumc en Quirem Medical hebben in oktober 2019 een overeenkomst ondertekend voor gezamenlijk onderzoek. De overeenkomst omvat verschillende bestaande en toekomstige projecten op basis van kleine radioactieve bolletjes (holmium-166 microsferen). De intensievere samenwerking moet de behandeling van patiënten met kanker verbeteren en het onderzoek naar nieuwe toepassingen stimuleren.