Behandeling Bestraling endeldarm vóór een operatie

Voor de behandeling

Vóór de behandeling bepalen we met een CT-scan de juiste plaats van de bestraling. Hiervoor is een nieuwe CT-scan nodig, omdat u bij deze scan in dezelfde houding moet liggen als waarin u bestraald gaat worden. De CT-scan vindt plaats op de afdeling Radiotherapie. U krijgt een markeringsdraadje op de anus geplakt, zodat deze goed in beeld is. Na de scan zetten we kleine tattoo puntjes op uw huid. Deze gebruiken we bij de bestralingen om u weer in dezelfde houding neer te leggen. Meer informatie over de tattoo puntjes vindt u hier.

Volle blaas

Het is belangrijk dat uw blaas en dunne darm tijdens de behandeling buiten het bestralingsgebied liggen. Daarom ligt u tijdens de bestralingen op uw buik op een speciaal tafelblad (bellyboard). Dit tafelblad drukt uw dunne darm uit het bestralingsgebied. Ook mag u voor de scan en de bestraling niet plassen. Een volle blaas helpt uw dunne darm uit het bestralingsgebied te drukken. Ook de blaas zelf komt zo voor een groter deel buiten het bestralingsgebied te liggen. Zo heeft u minder kans op bijwerkingen voor uw blaas. Wij adviseren dat u 1 uur voor de behandeling voor het laatst naar het toilet gaat en daarna nog 2 glazen water drinkt.


Klik voor een grotere weergave.

Bestraling op de MR-linac

De behandelend radiotherapeut vertelt u of u in aanmerking komt voor bestraling op de MR-linac (MRI-gestuurde bestraling). Bij bestraling op de MR-linac geldt de informatie in bovenstaande paragrafen niet voor u. Alleen patienten die in aanmerking komen voor het korte bestralingsschema (5 bestralingen) kunnen bestraald worden op de MR-linac. De bestralingen op de MR-linac vinden plaats op de locatie Radiotherapie in het Radboudumc.

De voorbereiding bestaat uit een CT-scan en een MRI-scan. De CT-scan vindt plaats op de afdeling Radiotherapie, de MRI scan wordt gemaakt op de afdeling Radiologie.

De behandeling bestaat uit 5 bestralingen en duurt 1 week. Tijdens de bestralingsbehandeling maken we meerdere MRI’s op het bestralingsapparaat. De behandeling duurt 45 minuten per keer. Het bestralen zelf duurt 7-8 minuten. Het is belangrijk dat u tijdens de behandeling zo stil mogelijk ligt.

Voor optimale bestralingen vragen wij van u het volgende:

• Zorg dat u 30 minuten voor de MRI en voor de behandelingen op de MR-linac volledig uitplast (en zo nodig ontlasting hebt).
• Drink bij voorkeur niet in de 30 minuten voordat u op de MRI of MR-linac komt. Hiermee voorkomen we dat u tijdens de behandeling naar het toilet moet.

Bijwerkingen van de bestraling

Tijdens de bestralingen doen zich nauwelijks bijwerkingen voor. Sommige mensen krijgen wat last van diarree. Bij een klein aantal patiënten vertraagt het wondherstel na de operatie. Na de bestraling kunt u tijdelijk last hebben van haarverlies in de schaamstreek. Als ook uw sluitspier bestraald wordt, kan deze minder goed werken na de behandeling.

Bijwerkingen bij uitgestelde operatie

Krijgt u de behandeling waarbij we na de bestraling nog enkele weken wachten met opereren, dan kunt u ook de volgende klachten krijgen:

• loze aandrang, krampen en winderigheid
• een branderig gevoel bij het plassen of vaker aandrang
• vermoeidheid en meer behoefte aan slaap
• tijdelijke erectiestoornissen bij de man en droogheid van de vagina bij de vrouw
• jonge vrouwen kunnen eerder in de overgang raken 

Huidverzorging tijdens de bestralings­periode

Door de bestraling kan uw huid geïrriteerd raken. Of u wel of geen huidreactie krijgt is van veel verschillende factoren afhankelijk. Huidreactie is een vaak voorkomende bijwerking op de behandeling. Huidreacties kunt u niet voorkomen met voorzorgsmaatregelen.
Hieronder vindt u de belangrijkste adviezen. Indien u vragen heeft kunt u altijd terecht bij uw verpleegkundig consulent op de radiotherapie.

• Draag makkelijk zittende kleding. Voorkom schurende randen/naden.
• Het gebruik van milde zeep is toegestaan.
• U mag normaal douchen en baden.
• Zwemmen (buiten, chloor) en sauna mag indien de huid geen reactie vertoont.
• Eigen huidverzorgingsproducten mag u blijven gebruiken, tenzij u irritatie bemerkt.
• Deodorant (liefst zonder alcohol) is toegestaan.
• Scheer bij voorkeur elektrisch in het gezicht. Indien nooit wondjes, dan mag het ook met het mes.
• Lichaamsbeharing in bestraald gebied bij voorkeur niet ontharen.
• Bij het ontharen niet harsen en geen ontharingscrème gebruiken.
• Gebruik alleen aftershave voor een gevoelige huid in bestraald gebied.
• Zorg dat uw huid zo min mogelijk in de zon komt in verband met het risico op hypo- of hyperpigmentatie (huidverkleuringen). Zorg dat u niet verbrandt.
• Voor advies over zonnebrandcremes zie de adviezen op KWF.nl.
• Plak geen pleisters in het gebied dat bestraald wordt.
• Gebruk bij voorkeur geen sterk geparfumeerde producten/haarverf.

Indien een reactie ontstaat van de bestraalde huid, hoeft dit niet altijd pijnlijk te zijn. De huid droog houden is in dat geval een goede optie.

In geval van pijn, jeuk of andere klachten kunt u in overleg met uw verpleegkundig consulent of arts een recept krijgen voor verzachtende crème. Ook kunnen zij u mogelijk andere praktische adviezen geven.

De acute huidreactie ontstaan door bestraling, kan na de behandeling nog toenemen. Zeg het de verpleegkundige als uw huid open gaat na de bestraling.

Gemiddeld duurt het 2-4 weken voordat de huidreactie weer genezen is.

Wondverzorging bekkengebied

Als uw huid is stuk gegaan bij de bestraling, kunt u uw huid verzorgen door:

• Uw huid dagelijks af te spoelen met lauw water.
• Verzorg uw huid 2 tot 3 keer per dag met crème. Dit doet u door de voorgeschreven crème met een mes op het verband te smeren. Leg dit verband vervolgens op uw kapotte huid. De keuze van het verband is afhankelijk van wat de verpleegkundige met u afspreekt.
• U mag geen pleister op uw bestraalde huid plakken. Daarom houdt u zoals besproken het verband op zijn plaats met een onderbroek met pijpjes. Spoel het mes na gebruik af onder heet water en droog het af met een tissue. Het is normaal dat in het verband groengelig vocht komt. Dit zijn huidresten vermengd met crème.
• Bij vragen kunt u bellen met de verpleegkundige van de afdeling Radiotherapie.