Transgenderzorg voor (jong) volwassenen

Zorgverleners met wie krijgt u te maken?

Binnen het Radboudumc Expertisecentrum Geslacht en Gender werken specialisten van verschillende afdelingen samen om de zorg op uw situatie af te stemmen. In het team zitten endocrinologen, psychologen, psychiaters, gynaecologen gespecialiseerd in voortplanting, plastisch chirurgen. Ook andere zorgverleners worden soms betrokken. Denk aan dermatologen, medisch maatschappelijk werkers, KNO-artsen en urologen.

In elke fase van uw transitie is er een hoofdbehandelaar aan u gekoppeld. In eerste instantie is dat de endocrinoloog maar in een latere fase kan dat ook de chirurg of gynaecoloog zijn. Ook is er altijd een psycholoog en verpleegkundig specialist betrokken bij uw transitie. Alle afspraken worden ingepland door een afspraakplanner.

• Verpleegkundig specialist

  De verpleegkundig specialist begeleidt u op veel manieren. Deze zorgverlener vertelt wat u kunt verwachten in het Radboudumc en praat met u over hoe het met u gaat. Ook regelt de verpleegkundig specialist dat er bloed bij u wordt afgenomen als het nodig is. Bijvoorbeeld om de hoeveelheid van een bepaald hormoon te bepalen.
  
  De verpleegkundig specialist bespreekt met u hoe u zo gezond mogelijk kunt leven. Dit is voor iedereen belangrijk, maar zeker als u start met hormoonbehandelingen. Deze hebben namelijk invloed op allerlei processen in uw lijf.

• Psycholoog

  De gezondheidszorg- of klinisch psycholoog kijkt in de intake en onderzoeksfase samen met u naar uw vragen rondom genderidentiteit. Hierbij komt uw psychologische en lichamelijke ontwikkeling tot nu toe aan bod. Ook is er ruimte voor uw vragen over de toekomst en de impact van eventuele medische ingrepen. In het behandeltraject dat volgt zult u hierover in gesprek blijven met de psycholoog. De psycholoog helpt u met het maken van keuzes en ondersteunt u als dat nodig is bij de lichamelijke en sociale veranderingen die door de behandeling komen. Voor hulpvragen die niet samenhangen met genderincongruentie zal de psycholoog u doorverwijzen.  

• Endocrinoloog

  De endocrinoloog is een arts die gespecialiseerd is in hormonen. Hormonen zijn belangrijke stofjes in het lichaam die er onder andere voor gezorgd hebben dat u in de puberteit kwam en daarbij uw lichaam veranderde. De endocrinoloog schrijft bijvoorbeeld geslachtsbevestigende hormonen (vrouwelijke of mannelijke hormonen) voor. Deze noemen we ook wel cross-sekse hormonen.
   

• Psychiater

  De psychiater wordt alleen betrokken als de psycholoog dit nodig vindt. Een psychiater kan eventuele psychiatrische aandoeningen vaststellen die van belang zijn bij uw transitie. Denk hierbij aan stemming- of ontwikkelingsstoornissen.

• Gynaecoloog

  De behandeling met hormonen en eventuele chirurgische ingrepen hebben invloed op uw vruchtbaarheid. Met de gynaecoloog die gespecialiseerd is in voorplanting kunt u de mogelijkheden bespreken om uw vruchtbaarheid te behouden. Ook zijn er gynaecologen die gespecialiseerd zijn in operaties zoals het verwijderen van de baarmoeder en/of eierstokken. Als dit voor u gewenst is, betrekken we deze gynaecoloog bij uw traject.

• Plastisch chirurg

  De plastisch chirurg is betrokken bij eventuele genderbevestigende operaties. Dit zijn medische ingrepen waarbij we uw lichamelijke kenmerken zoveel mogelijk in lijn kunnen brengen met uw wensgeslacht. Dit kan gaan om:

  • operaties aan uw gelaat of borstkas
  • operaties aan uw geslachtsdelen (geslachtsbevestigende operaties.

  Wanneer u een (of meerdere) genderbevestigende operatie(s) overweegt, krijgt u een afspraak bij de plastisch chirurg. Deze geeft u uitleg over de mogelijkheden en eventuele risico's.

• Geestelijk verzorger

  Tijdens het gehele genderbevestigende traject kunt u met een geestelijk verzorger in gesprek. Met een geestelijk verzorger kunt u praten over de impact die het genderbevestigende traject op uw leven heeft. Het traject kan allerlei vragen bij u oproepen. Vragen over uzelf, over uw omgeving of over de toekomst. Het kan fijn zijn om uw gedachten hierover uit te spreken, of om gewoon even uw hart te luchten. Om weer de kracht, moed en inspiratie te vinden die u nodig heeft.  

  Een geestelijk verzorger luistert naar u en kan helpen bij het ordenen van uw gedachten en stilstaan bij wat voor u waardevol en belangrijk is. Alles wat u met de geestelijk verzorger bespreekt, blijft tussen u en de geestelijk verzorger.

  Onderwerpen kunnen onder andere zijn:

  • Wat is voor mij waardevol en belangrijk;
  • Mijn leven lijkt op pauze te staan;
  • Ik moet aan andere uitleggen wie ik ben;
  • Mijn omgeving begrijpt mij niet;
  • Wie ik ben botst met mijn cultuur en/of religie.

  Geestelijke verzorging is ook beschikbaar voor naasten.

  Contact met de geestelijk verzorger:
  Afdeling Zingeving en Spiritualiteit
  T  (024) 361 33 20 (secretariaat)
  E  geestelijkeverzorging.regg@radboudumc.nl

Wachttijd transgenderzorg voor (jong)volwassenen

In het Radboudumc is er een wachtlijst voor transgenderzorg voor volwassenen. Iedereen die verwezen wordt, komt in volgorde van aanmelding op onze wachtlijst te staan. Door de vele aanmeldingen is de wachttijd voor een intake inmiddels ongeveer 150 weken.

Gedurende de wachttijd

Gedurende de wachttijd kunt u zich al voorbereiden op een traject bij het Radboudumc door psychische hulp te zoeken bij u in de buurt. Met een psycholoog kunt u bijvoorbeeld uw vragen rondom genderidentiteit bespreken (wat voelt u, wat wilt u), leren praten over transgendergevoelens (ook binnen het gezin) of hulp krijgen bij psychische problemen zoals depressie of angstklachten. Dit kan helpen om het traject bij het Radboudumc te versnellen zodra u aan de beurt bent, maar u krijgt hiermee geen voorrang op de wachtlijst. De indicatiestelling voor het medische behandeltraject vindt in het Radboudumc plaats. Uw psycholoog kan bij vragen contact met ons opnemen.

Wachttijd operaties

Indien u voldoet aan alle voorwaarden die gesteld zijn voor het ondergaan van een operatie, komt u op de wachtlijst voor operaties. Momenteel duurt het ongeveer 6 maanden totdat u een intakegesprek hebt met de plastisch chirurg. Hiermee bespreekt u uw wensen en de mogelijkheden. Als u hier afspraken over heeft gemaakt, meldt de plastisch chirurg u aan voor een operatie. De wachttijd voor de operatie is momenteel 4 tot 6 maanden. 

Wachttijd tussen 2 operaties

In sommige gevallen is het mogelijk operaties te combineren, bijvoorbeeld een vaginaplastiek in combinatie met een feminisatie. Dit kunt u bespreken met de chirurg. Wanneer er geen combinatie mogelijk is, zit er tussen 2 ingrepen een periode van 6 tot 12 maanden. In die periode kunt u herstellen van de eerdere operatie en heeft u afspraken op de polikliniek zodat we uw herstel kunnen volgen. Pas als alles goed genezen is plannen we een volgende ingreep. 

Afsluitende bespreking na de intake

Nadat u alle gesprekken uit de intake heeft gehad, bespreken we uw situatie in een multidisciplinair overleg (MDO). Dat is een overleg met alle betrokken zorgverleners vanuit de verschillende specialismen (disciplines). We bespreken uw hulpvraag zoals die uit de intakegesprekken naar voren is gekomen en overwegen welke vervolgstappen mogelijk zijn in uw behandeltraject. Op basis van dit overleg adviseren we u over de volgende stap.

Gesprekken met de psycholoog en andere zorgverleners

• Gesprekken met de psycholoog

  In de onderzoeksfase gaat u met de psycholoog verder in op uw hulpvraag. Aan de hand van een aantal gesprekken en aanvullende vragenlijsten maakt de psycholoog een compleet beeld van wie u was, wie u bent en wie u wilt worden. Hierbij vraagt de psycholoog u om uw levensverhaal op te schrijven. Daarmee kunt u laten zien hoe uw ervaring is.

  De gesprekken vinden meestal binnen een periode van 3 maanden plaats, in het ziekenhuis of online. Na het 2^e gesprek overlegt de psycholoog met de psychiater of het zinvol is als deze betrokken wordt bij uw traject. Als dat zo is, ontvangt u een uitnodiging voor een gesprek met de psychiater.

• Gesprek met de psycho­loog en belang­rijke mensen in uw leven

  Het kan nuttig zijn als u bij minimaal 1 van de gesprekken met de psycholoog een naaste meeneemt. Iemand die voor u belangrijk is als steun tijdens uw transitie. In dat gesprek wordt gekeken hoe deze persoon tegen uw transitie aankijkt en of er vragen zijn. Wij spreken nooit met anderen over uw behandeling zonder uw toestemming.

• Gesprekken met de psychiater

  Als tijdens de gesprekken met de psycholoog blijkft dat het zinvol is om een gesprek met een psychiater te voeren, maakt u ook kennis met een van onze psychiaters. Deze kan eventuele psychiatrische aandoeningen vaststellen die van belang zijn bij uw transitie. Denk hierbij aan stemmings- of ontwikkelingsstoornissen die meegenomen moet worden in het behandelplan van uw transitietraject.
  
  Bent u al eerder onderzocht of behandeld door een psychiater? Dan gebruikt de psycholoog meestal de beoordeling van die arts en wordt vanuit de afdeling Psychiatrie niemand betrokken bij uw behandeling. Maar als de beoordeling van deze andere psychiater al enkele jaren oud is kan het nodig zijn dat u een afspraak heeft met een van onze psychiaters.
  
  Om te onderzoeken hoe het met u gaat en wat u nodig heeft, doen we in sommige situaties neuropsychologisch onderzoek. Denk daarbij aan het invullen van vragenlijsten of het uitvoeren van tests.

• Gesprekken met de gynaecoloog of seksuoloog

  De stappen binnen het transitieproces kunnen vragen oproepen over uw vruchtbaarheid, een eventuele kinderwens en seksualiteit. De psycholoog en verpleegkundig specialist vragen of u daarvoor doorverwezen wilt worden naar een gynaecoloog die gespecialiseerd is in voortplanting of een seksuoloog. Zij kunnen u uitleg geven of een medische behandeling geven. Zo heeft de behandeling met hormonen bijvoorbeeld invloed op uw vruchtbaarheid. De gynaecoloog kan u vertellen welke mogelijkheden er zijn om (op latere leeftijd) toch eigen kinderen te kunnen krijgen. Denk aan: 

  • het invriezen van eicellen invriezen of het behouden van de eierstokken
  • het invriezen van zaadcellen (sperma).

Start behandelfase hormoonbehandeling, transitieproces en operaties

Tijdens de behandelfase staan de volgende onderdelen centraal:

• begeleiding bij uw transitieproces
• hormoonbehandeling 
• operaties en andere medische ingrepen  

Misschien leeft u al een tijdje in de rol van uw gewenste geslacht of genderidentiteit. Als u ook kiest voor een hormoonbehandeling, kan er lichamelijk en psychisch veel veranderen. We houden het effect van de hormonen in de gaten en spreken regelmatig met u over hoe u verder kunt en wilt. We kijken daarbij niet alleen naar de medische veranderingen, maar ook naar hoe het met u gaat op psychisch en maatschappelijk vlak. Daarnaast bespreken we uw vragen en wensen rondom medische ingrepen zoals ontharing en operaties.

Geslachtsbevesti­gende hormonen cross-sekse hormonen

Als u wilt kunt u na de onderzoeksfase starten met een hormoonbehandeling. U kunt vrouwelijke hormonen (oestrogenen) gebruiken als u wilt vervrouwelijken en mannelijke hormonen (testosteron) als u wilt vermannelijken.

De hormonen zorgen ervoor dat u de lichamelijke kenmerken krijgt van uw gewenste geslacht of genderidentiteit. U kunt ook geestelijke veranderingen ervaren door deze hormonen. Deze hormonen worden ook wel cross-sekse hormonen genoemd.

We stemmen de behandeling af op uw wensen. U kunt dus kiezen voor een hormoonbehandeling zonder daarna een geslachtsbevestigende operatie te ondergaan.

Botdichtheidsmeting voordat u start

Voordat u start met geslachtsbevestigende hormonen beoordeelt de endocrinoloog of u een botdichtheidsmeting (dexascan) krijgt. Op deze scan kunnen we zien hoe het met uw botdichtheid is gesteld. Door de hormoonbehandeling kunen uw botten namelijk minder stevig worden. U kunt zelf iets doen om uw botten steviger te maken door voldoende te bewegen en producten te eten en drinken die calcium bevatten, zoals zuivelproducten. Daarnaast adviseren we om dagelijks vitamine D in tabletvorm te nemen. 

• informatie over de botdichtheidsmeting 

De endocrinoloog beoordeelt of u een botdichtheidsmeting krijgt en zo ja wanneer. De meting vindt plaats bij de afdeling Radiologie en Nucleaire geneeskunde.