EN
DE
Ook menselijke cellen hebben hun eigen ‘installaties’ om afval te verwerken. Dit gebeurt in kleine blaasjes, die lysosomen worden genoemd. In die lysosomen knippen allerlei eiwitten dat afval in bruikbare stukjes, zodat die weer hergebruikt kunnen worden. Het gen HGSNAT codeert voor een van die knipeiwitten.
Vroeg overlijden
Als dit gen ernstige fouten (mutaties) bevat, kunnen grote suikermoleculen niet meer afgebroken worden. Door dat ‘suikerafval’ ontstaat een ernstige ziekte (MPS IIIc). Patiënten met MPS IIIc zijn doof, verliezen het gezichtsvermogen, krijgen epileptische aanvallen en kampen met snel erger wordende dementie op jeugdige leeftijd. Vaak overlijden ze al in hun tienerjaren.
Lonneke Haer-Wigman, geneticus in het Radboudumc, beschrijft met collega’s uit Nijmegen en Israël in het tijdschrift Human Molecular Genetics twee andere mutaties in dit gen. Haer-Wigman: “Bij MPS IIIc zijn de mutaties in het gen HGSNAT zo ernstig, dat er niet of nauwelijks eiwitten worden gemaakt. Wij hebben nu bij één Nederlandse en twee Israëlische families twee mutaties in dit gen gevonden die minder ernstig zijn. Er worden nog wel eiwitten gemaakt. Minder dan bij mensen zonder mutaties in dit gen, maar meer dan bij mensen met de ernstige mutatie.”
Milde mutatie
Het opmerkelijke van deze ontdekking zit hem vooral in de klinische verschijnselen. In tegenstelling tot de patiënten met ernstige mutaties die veel ziekteverschijnselen hebben, hebben patiënten met deze milde mutaties eigenlijk maar één aandoening. Haer-Wigman: “Bij hen zien we uitsluitend retinitis pigmentosa, een aandoening van het netvlies die leidt tot ernstige visuele beperkingen. Dat is vreemd. Waarom zie je bij hen alleen het visuele probleem dat ook bij de MPSIIIc-patiënten voorkomt, maar niet die andere symptomen?”
Nieuw mechanisme
De vraag stellen is hem (proberen te) beantwoorden. Haer-Wigman: “We denken dat het netvlies veel meer van dit HGSNAT eiwit nodig heeft om goed te functioneren dan bijvoorbeeld de hersencellen en gehoorcellen. Als het eiwit daar op ‘halve kracht’ functioneert gaat het in die weefsels allemaal goed, maar het netvlies heeft daar kennelijk niet genoeg aan.”
Extra bewijs komt uit ander onderzoek dat recent werd gepubliceerd. Daar werd voor twee andere lysosomale genen (CLN3 en MFSD8) precies hetzelfde gevonden. Bij ernstige mutaties in die genen ontstaat een waaier aan problemen. Bij een milde mutatie ontstaan alleen problemen in het netvlies. Haer-Wigman: “Daarmee hebben we een nieuw ziektemechanisme gevonden voor de aantasting van het netvlies.”
-
Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.
