Voedingsvezels maken muis minder vergeetachtig - Butyraat beschermt muizen tegen gevolgen slechte voeding

27 maart 2017

De voedingsstof butyraat vermindert de negatieve gezondheidseffecten van obesitas bij muizen. Darmbacteriën halen deze stof normaal gesproken uit voedingsvezels, maar bij overgewicht neemt het aantal van deze bacteriën af. Obese muizen die extra butyraat kregen, verloren overgewicht en verbeterden hun verslechterde geheugen als gevolg van een vetrijk dieet. Ook de bloeddruk verlaagde en leververvetting en ontstekingen namen af. Dit schrijven obesitasonderzoekers Ilse Arnoldussen en Amanda Kiliaan van het Radboudumc in het International Journal of Obesity.

Voedingsvezels als cellulose, inuline, psyllium en pectine zitten met name in gezonde voeding: fruit, bruin brood en groenten. Mensen en andere zoogdieren kunnen deze vezels zelf niet verteren, maar darmbacteriën kunnen dat wel. Zij zetten de onverteerbare vezels om in voedingssuikers, waaronder de stof butyraat, dat een rol speelt in de vetstofwisseling. Bij mensen met obesitas neemt de hoeveelheid van deze darmbacteriën af, waardoor de butyraatproductie daalt. Door de daling neemt daarom ook de vetverbranding af, waardoor een vicieuze cirkel ontstaat: het lichaam slaat meer vet op met verder overgewicht tot resultaat.

Fast food
Ilse Arnoldussen en Amanda Kiliaan van de afdeling Anatomie van het Radboudumc onderzochten samen met TNO Leiden of een extra inname van butyraat de gevolgen van de verminderde butyraatproductie bij obese muizen kan compenseren. Ze onderzochten dit bij muizen met een hoge gevoeligheid voor obesitasgerelateerde complicaties bij een vetrijk dieet. De muizen gingen voor het onderzoek vijftien weken op een vetrijk dieet. Een deel van de muizen kreeg daarna butyraat door hun fast food gemengd.

Gezondheid herstelt
Het bleek dat bij de inname van butyraat de variëteit aan darmbacteriën weer herstelde. Butyraat verzachtte ook de gevolgen van een vetrijk dieet bij muizen van middelbare en hoge leeftijd. Middelbare muizen hadden na twee maanden van dit dieet zestien procent minder gewicht dan de muizen die geen butyraat kregen. De hoeveelheid cholesterol in het bloed en de bloeddruk bij de obese muizen nam af. Ook de doorbloeding van de hersenen verbeterde. Bij muizen op middelbare leeftijd verbeterde daarmee ook het geheugen. Bij oudere muizen was dit minder uitgesproken, waarschijnlijk omdat zich dan al een aantal onomkeerbare verouderingsprocessen hebben voorgedaan waar het butyraat geen effect meer op heeft.

Afvallen
De vraag is of de gunstige resultaten bij de muis zich ook laten vertalen naar de mens. Want als dat zo is, zou butyraat de schadelijke effecten van overgewicht kunnen verminderen. Op langere termijn zou het bescherming kunnen bieden tegen de ontwikkeling van dementie, waarvan bekend is dat het een gevolg kan zijn van chronisch overgewicht. Ilse Arnoldussen: “Maar bij mensen moet er meer gebeuren dan alleen een butyraatsupplement. Om de gevolgen van overgewicht te herstellen, blijft ook afvallen en een levensstijlverandering nodig.”