Medicijn tegen vaatafwijking werkt even goed op veel lagere dosering Lage dosis sirolimus blijkt veilig en effectief met veel minder bijwerkingen

Bij patiënten met een zeldzame aangeboren vaatafwijking werkt het medicijn sirolimus even goed bij een veel lagere dosis, met veel minder bijwerkingen. Ook blijkt dat kinderen vaker en eerder reageren op behandeling dan volwassenen. Deze conclusies zijn gebaseerd op een nationaal onderzoek onder leiding van het Radboudumc en geven inzicht in het optimale gebruik van sirolimus.

Patiënten met een zeldzame aangeboren vaatafwijking worden geboren met abnormaal ontwikkelde vaten, zoals bloed- of lymfevaten. Zij ervaren ernstige klachten, waaronder zwelling, pijn, vloeistoflekkage en trombose. De behandeling bestaat uit steunkousen, pijnstillers, een radiologische behandeling of een operatie. Als dat niet afdoende werkt, of de vaatafwijking is te uitgebreid, dan is het medicijn sirolimus een optie. Uit een Amerikaanse studie bleek eerder dat een behandeling met hoge dosering sirolimus de pijn en andere symptomen zeer effectief vermindert. Maar het geeft ook ernstige bijwerkingen.

Dagboek

Arts-onderzoeker Veroniek Harbers onderzocht samen met hoofdonderzoeker Maroeska te Loo binnen de HECOVAN-werkgroep of een lage dosering sirolimus ook voldoende werkt en minder bijwerkingen geeft. Aan de studie deden 74 patiënten mee. Zij kampten met een zeer complexe vaatafwijking en hadden geen andere behandelopties meer. Ze kregen zes maanden lang een lage dosis sirolimus. De onderzoekers hielden de effecten van het middel bij met een pijndagboek, vragenlijsten en MRI-scans, waarop de veranderingen en grootte van de vaatafwijkingen zichtbaar zijn.

Uit de studie blijkt dat behandeling met een lage dosering sirolimus verbetering gaf op de pijnklachten en kwaliteit van leven, en afname in de grootte van de vaatafwijking bij een groot deel van de patiënten. Hierbij reageerden kinderen beter op de behandeling (90.6%) dan volwassenen (65.7%). Kinderen hadden bovendien ook minder (ernstige) bijwerkingen. De effecten zijn vergelijkbaar met een hoge dosering, maar dan met veel minder bijwerkingen.

Mozaïek

Sirolimus werkt doordat het bepaalde afwijkingen in het DNA remt. De afgelopen jaren zijn de fouten in het DNA die deze vaatproblemen veroorzaken in kaart gebracht. ‘Het bijzondere is dat het gaat om DNA-afwijkingen die alleen op de plek van de vaatafwijking zitten, in een mozaïek-vorm, en niet in de rest van het lichaam’, zegt Harbers. ‘Het gaat vaak om DNA-veranderingen die de cel activeren via het zogenaamde mTOR-systeem en zo klachten en overgroei veroorzaken. Er komen steeds meer medicijnen die deze afwijkingen remmen en zo de klachten verminderen, waaronder sirolimus.’

Het onderzoek naar een lage dosis sirolimus is uitgevoerd samen met andere ziekenhuizen, waaronder het Erasmus MC, Amsterdam UMC en UMC Utrecht. Te Loo: ‘Deze eerste nationale klinische fase IIB-studie levert een belangrijke bijdrage aan kennis over het optimale gebruik van sirolimus bij behandeling van patiënten met vaatafwijkingen. Zo ontstaat door middel van een farmacologisch gerichte behandeling een nieuw tijdperk van behandelingsmogelijkheden voor deze patiënten.’

Over de promotie

Promotie van Veroniek Harbers op 3 november om 10.30. Voor het proefschrift klik hier. De resultaten van de klinische studie zijn gepubliceerd in Clinical and Translational Science: Clinical differences in sirolimus treatment with low target levels between children and adults with vascular malformations – A nationwide trial; Veroniek Harbers, Lilly Zwerink, Gerard Rongen, Willemijn Klein, Carine van der Vleuten, Ingrid van Rijnsoever, Linda Gerdsen-Drury, Uta Flucke, Bas Verhoeven, Paul de Laat, Chantal van der Horst, Leo Schultze Kool, Maroeska te Loo. Het onderzoek werd mogelijk gemaakt door ZonMW en Pfizer heeft de studie voorzien van sirolimus.

• Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.

  Nieuws homepage Patientenzorg en Nieuws en verhalen