Nieuws Radboud leidt nieuwe Afrikaans-Europese onderzoekssamenwerking naar infectie, immuniteit en ontsteking

6 oktober 2023

De universiteiten verenigd in de African Research Universities Alliance (ARUA) en in The Guild of European Research-Intensive Universities (The Guild) starten zeventien onderzoeksclusters die de aard van de Afrikaans-Europese onderzoekssamenwerking moeten veranderen. In deze clusters wordt de nadruk gelegd op gelijkwaardigheid als voorwaarde voor excellent en impactvol onderzoek. Een van die onderzoeksclusters, op het terrein van infectieziekten, immuniteit en ontsteking, wordt aan Europese zijde geleid door Radboudumc. Andere dan medische disciplines van de Radboud Universiteit gaan een bijdrage leveren.

De Africa-Europe Clusters of Research Excellence (CoRE) brengen vooraanstaande onderzoekers van universiteiten en onderzoeksinstituten uit beide continenten samen: zowel leden van ARUA en The Guild als deelnemers buiten de twee netwerken. Elk cluster richt zich op een belangrijke maatschappelijke uitdaging en heeft als inzet om een maximale wetenschappelijke en maatschappelijke impact te garanderen.

Een van de onderzoeksclusters die van start gaan, onder het thema Public Health (volksgezondheid), heet Translational Research in Infection, Immunity, and Inflammation en wordt aan de Europese kant van de samenwerking geleid door het Radboudumc. De Afrikaanse leiding is in handen van Makerere University in Kampala, Oeganda.

Global health (weer) sterk in de aandacht

Coördinator is Quirijn de Mast, internist-infectioloog bij Radboudumc. Hij is expert op het gebied van tropische infectieziekten. De Mast is blij met het nieuwe onderzoeksinitiatief, dat volgens hem mooi aansluit op een geschiedenis die Radboudumc al decennialang heeft met Afrika. ‘We werken bijvoorbeeld al sinds midden jaren zestig intensief samen met Tanzania. Gemeenschappelijk onderzoek naar infectieziekten zoals tbc, malaria en hiv heeft hierin een belangrijke rol gehad. En toch ben ik blij met een extra impuls, want global health staat – zeker sinds COVID-19 - weer sterk in de aandacht. COVID heeft duidelijk gemaakt dat de wereld een global village is en ziektes zich, ondanks draconische maatregelen, met groot gemak en snelheid over de wereld kunnen verspreiden. En er komt meer op ons af: resistentie tegen antibiotica is wereldwijd een probleem, en de klimaatcrisis heeft ook gevolgen voor gezondheid – bijvoorbeeld door de verdere verspreiding van muggen-overdraagbare infectieziekten en door toenemende onzekerheid over water en voedsel. Afrika krijgt bovendien in hoog tempo te maken met welvaartsziekten zoals overgewicht, diabetes, hart- en vaatziekten. Het is dan ook geen wonder dat de Nederlandse overheid recent met een Global Health strategie is gekomen en dat ook andere landen dat doen.’

Meer dan een intentieverklaring

De samenwerking binnen de Africa-Europe Clusters of Research Excellence (CoRE) ziet De Mast als meer dan een intentieverklaring. ‘Er is echt commitment om gezamenlijk op te trekken, en ook voor langere tijd. Een van de afspraken is bijvoorbeeld om jonge onderzoekers op te leiden en ervoor te zorgen dat zij worden ingebed in wereldwijde wetenschappelijke netwerken. Belangrijk is daarbij ook de uitwisseling van kennis en expertise tussen de deelnemende Afrikaanse partners.’

Concrete financiering hebben de nieuwe onderzoeksclusters nog niet, maar daar wordt uiteraard wel in gezamenlijkheid aan gewerkt. En verder zal worden gewerkt aan bijvoorbeeld uitwisseling van technologie.

Capaciteitsuitwisseling

‘Voor de duidelijkheid: het is geen eenrichtingsverkeer van Europese kennis naar Afrika. Op het gebied van global health hebben we veel te leren van Afrika. Het gaat dan ook niet om capacititeitsopbouw, wat mij betreft, maar om capaciteitsuitwisseling. Zelf doe ik bijvoorbeeld met Mihai Netea en andere collega’s onderzoek naar de invloed van wat mensen eten op hun immuunsysteem. De traditionele Afrikaanse diëten verdwijnen snel, maar daar zitten producten in die heel interessant zijn en waar we veel van kunnen leren over de invloed op het immuunsysteem.’

Behalve naar immunologie en ontsteking zal in het onderzoekscluster Translational Research in Infection, Immunity, and Inflammation gewerkt worden aan de onderwerpen antibioticaresistentie en hiv. ‘En altijd translationeel, dus met een directe vertaling naar de mens.’

Samenwerking met andere disciplines staat ook hoog op de agenda. ‘We betrekken graag andere onderzoekers en andere faculteiten van de Radboud Universiteit bij dit onderzoekscluster. Gezien de complexiteit van global health problematiek lijkt een interdisciplinaire aanpak een must.’

De Radboud Universiteit / Radboudumc is Europese lead voor het onderzoekscluster Translational Research in Infection, Immunity, and Inflammation en is daarnaast als kernpartner betrokken bij drie andere onderzoeksclusters: Advanced Infectious Diseases Research and Training; Genomics for Health in Africa; Water Resources Management for a Sustainable and Just Future.

Wie zitten er in het onderzoekscluster?

Bij het onderzoekscluster Translational Research in Infection, Immunity, and Inflammation zijn naast de ‘leads’, Radboudumc en Makerere University, als kernpartners betrokken: Universiteit van Gent, België; University of Ghana; University of Rwanda; Addis Ababa University, Ethiopië; Muhimbili University, Tanzania. Overige partners zijn Erasmus University Medical Centre, Nederland; Kwame Nkrumah University of Science and Technology, Ghana; Kilimanjaro Christian Medical University College, Tanzania.

Meer nieuws

  • Medewerkers
  • Intranet