EN
DE
Mensen met hiv kampen vaak ook met andere aandoeningen. Een internationale groep onderzoekers bracht uitgebreid de gezondheidstoestand van 1300 mensen met hiv in kaart, en vond moleculen en mechanismen die deze bijkomende aandoeningen kunnen verklaren. De resultaten zijn gepubliceerd in Nature Medicine en vrij beschikbaar gemaakt, in de hoop dat die bijdragen aan nieuwe therapieën.
Het was al bekend dat mensen met hiv die behandeld worden met hiv-remmers vaak aandoeningen hebben zoals hart- en vaatziekten, leverziekten of kanker. ‘Ze hebben vaker te maken met chronische ontstekingen in het lichaam, verouderen daardoor sneller en kunnen een lagere levensverwachting hebben dan anderen’, zegt Yang Li van het Duitse Centrum voor Gepersonaliseerde Infectiegeneeskunde (CiiM). Onderzoekers van onder andere het CiiM en het Radboudumc wilden met een big-data-studie achterhalen welke factoren hiervoor verantwoordelijk zijn.
De basis van de studie was een grote Nederlandse dataset van 1300 mensen met hiv, verzameld binnen de 2000HIV Study. 'Deze grote dataschat, die bestaat uit onder andere genetische data, eiwitdata en metabolietendata, bood ons unieke inzichten in verschillende moleculair biologische niveaus', zegt Javier Botey-Bataller van het CiiM en het Radboudumc. Daarnaast analyseerde het team ook nog een ander belangrijk moleculair niveau – de manier waarop het immuunsysteem reageert op verschillende prikkels. Dat weerspiegelt hoe goed het immuunsysteem in staat is zich te verzetten tegen bepaalde ziekteverwekkers.
Ontstekingen
De onderzoekers brachten de data in verband met aanwezige aandoeningen van de deelnemers, waaronder hart- en vaatziekten, aderverkalking van de halsslagader, en de chronische longziekte COPD. Vervolgens zochten ze moleculaire afwijkingen, bijvoorbeeld in genen of biologische signaalroutes. 'We konden daadwerkelijk een hele reeks tot nu toe verborgen moleculaire patronen en spelers blootleggen die met deze aandoeningen in verband staan', aldus Botey-Bataller.
Daarnaast identificeerden de onderzoekers moleculen die kunnen voorspellen hoe sterk een immuunreactie is. 'Een overmatige immuunreactie kan leiden tot ontstekingen, wat de belangrijkste oorzaak is van aandoeningen bij mensen met hiv. De ernst van ontsteking is daarom heel belangrijk', vertelt Andre van der Ven, hoogleraar International Health aan het Radboudumc . 'Met onze studie konden we een moleculaire landkaart tekenen waarop vervolgonderzoek zich kan baseren, bijvoorbeeld om de rol van bepaalde genen of eiwitten verder te bestuderen.'
Gevoeliger
Tijdens hun onderzoek deden de wetenschappers nog een interessante ontdekking: ze vonden dat een bepaalde variant van het gen NLRP12, dat ontstekingsprocessen in cellen regelt, verantwoordelijk is voor bijzonder hoge ontstekingswaarden. Dat geldt voor de mensen met hiv, maar ook voor een controlegroep zonder hiv. Mensen met deze genetische variant lijken dus gevoeliger voor hoge ontstekingswaarden en de daarmee samenhangende ziekten.
Deze studie is een samenwerking tussen het Ciim, Radboudumc, OLVG, Erasmus MC en ETZ. Het CiiM is een gezamenlijke instelling van het Helmholtz Centrum voor Infectieonderzoek en de Medische Hogeschool van Hannover. De gegevens en analyseresultaten van het onderzoek zijn online beschikbaar en kunnen worden gebruikt voor vervolgstudies. De onderzoekers hopen dat hun bevindingen aangrijpingspunten kunnen bieden voor de ontwikkeling van nieuwe therapie.
Over de publicatie
Dit onderzoek is gepubliceerd in Nature Medicine: Genetic and molecular landscape of comorbidities in people living with HIV. Javier Botey-Bataller, Nienke van Unen, Marc Blaauw, Willem A.J.W. Vos, Louise van Eekeren, Nadira Vadaq, Vasiliki Matzaraki, Annelies Verbon, Albert L. Groenendijk, Jéssica C. dos Santos, Maartje C. P. Cleophas, Janneke E. Stalenhoef, Marvin A.H. Berrevoets, Xun Jiang, Manoj K. Gupta, Nhan Nguyen, Cheng-Jian Xu, Leo A.B. Joosten, Mihai G. Netea, André J.A.M. van der Ven, Yang Li. DOI: 10.1038/s41591-025-03887-1.
-
Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.
