Veel troponine bij sporters komt niet door vernauwde kransslagaders Oorzaak van verhoogde kans op hartproblemen ligt elders in het hart

Sporten is gezond, maar belast tegelijkertijd het hart. Daarbij komt het eiwit troponine vrij, een voorspellende factor voor hartproblemen. Nieuw onderzoek van het Radboudumc onder duizend sporters laat zien dat een hoog troponinegehalte na inspanning niet samenhangt met vernauwde of verkalkte kransslagaders. De oorzaak van verhoogde waarden na inspanning ligt dus ergens anders.   

Het is een paradox: regelmatig sporten is gezond en verlaagt het risico op hart- en vaatziekten, maar tegelijkertijd wordt het hart ook flink belast door inspanning. Zowel bij inspanning als bij hartschade komen signaalstoffen vrij, waaronder het eiwit troponine. Daarom wordt bij verdenking op een hartinfarct naar onder meer het troponinegehalte in het bloed gekeken.   

Ook bij flinke inspanning neemt het troponinegehalte in het bloed toe, maar hoeveel, verschilt per persoon. Het Radboudumc deed eerder onderzoek onder deelnemers aan de Nijmeegse 4Daagse. Daaruit bleek dat wandelaars met hoge troponinewaarden na de eerste wandeldag een verhoogd risico liepen. In de jaren daarna kregen zij vaker te maken met een hartinfarct, beroerte of vroegtijdige sterfte dan wandelaars met lage waarden.

Duizend sporters  

In een nieuwe studie wilden onderzoekers achterhalen wat de oorzaak van een verhoogde troponinewaarde bij sporters is. Daarom keken zij in een groep van ruim duizend wielrenners, wandelaars en hardlopers of deelnemers met zeer hoge troponinewaarden vaker een verkalking of vernauwing van de kransslagaders van het hart hadden. Promovendus Sylvan Janssen: ‘We hebben het troponinegehalte van alle sporters gemeten, zowel voor als na het sportevenement. Vervolgens vergeleken we de hartgezondheid van sporters met de hoogste waarden met de sporters met de laagste waarden. Daarvoor brachten we in beide groepen de kransslagaders in beeld met een CT-scan.’  

Er bleek geen verschil tussen beide groepen: in de groep met de hoogste troponinewaarden kwamen evenveel problemen met de kransslagaders naar voren als in de groep met de laagste waarden. ‘Een opvallend resultaat', aldus hoofdonderzoeker Thijs Eijsvogels. ‘Een vernauwing of verkalking van de kransslagaders leidt dus niet tot een verhoogd troponinegehalte in het bloed.’

Oorzaak in de hartspier?

Met dit omvangrijke onderzoek, de TREAT-studie, is één van de hypotheses voor een hoge troponinewaarde uitgesloten. ‘We weten nu in ieder geval waardoor die hoge waarden niet komen’, aldus Eijsvogels. Nu de bloedvaten als oorzaak zijn weggevallen, wil Eijsvogels kijken naar de hartspier zelf. ‘Een zware inspanning geeft schade aan de hartspier, dat is bekend. Misschien moeten we de oorzaak dan ook dáár zoeken.’ 

Ander onderzoek van het Radboudumc liet namelijk zien dat hartspiercellen van marathonlopers kunnen lekken, waardoor stoffen naar de bloedsomloop ontsnappen. Sporters met een beginnende hartziekte kunnen mogelijk minder goed de belasting van intensieve inspanning opvangen, wat resulteert in meer lekkage en dus een verhoging van de troponinewaarden in het bloed.’ De duizend deelnemers aan het onderzoek worden nog jaren gevolgd om het verband tussen het hoge troponinegehalte na inspanning en het risico op hartproblemen beter in beeld te brengen en vroege opsporing mogelijk te maken.

Over de publicatie

Dit onderzoek is gepubliceerd in de Journal of the American College of Cardiology: Relationship between exercise-induced cardiac troponin elevations and occult coronary atherosclerosis in middle-aged recreational athletes. Sylvan L.J.E. Janssen, Wouter M. van Everdingen, Wouter B.J. Saalmink, Sacha K. Lamers, Wim H.M. Vroemen, Ellen J.S. Denessen, Kristian Berge, Otto Bekers, Maria T.E. Hopman, Monique Brink, Jesse Habets, Vincent L. Aengevaeren, Alma M.A. Mingels, Robin Nijveldt, Thijs M.H. Eijsvogels. DOI: 10.1016/j.jacc.2025.04.047.

Aan het onderzoek deden wandelaars, hardlopers en wielrenners van de volgende evenementen mee: 4Daagse, Zevenheuvelentrail, Zevenheuvelenhike, Zevenheuvelenloop, Stevensloop, Ronde van Nijmegen, KlimClassic. Dit multidisciplinaire onderzoek is mogelijk gemaakt door het fonds van de Academische Alliantie, een samenwerking tussen Radboudumc en Maastricht UMC+. 

• Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.

  Nieuws homepage Patientenzorg en Nieuws en verhalen