Immuuntherapie werkt bij sepsis dankzij slimme selectie van patiënten Precisie-aanpak verbetert gezondheid van mensen met sepsis op de IC

Immuuntherapie bij sepsis werkt, wanneer artsen de behandeling precies afstemmen op de toestand van het afweersysteem van de patiënt. Waar eerder onderzoek weinig resultaat liet zien, toont een nieuwe studie dat zo'n gerichte aanpak de klinische uitkomsten wél verbetert. Dat schrijft een consortium met 33 ziekenhuizen in JAMA, onder leiding van Radboudumc en het Hellenic Institute for the Study of Sepsis.

Bij sepsis reageert de afweer niet op de juiste manier op een infectie, en dat kan leiden tot een levensbedreigende uitval van organen. Wereldwijd krijgen jaarlijks 49 miljoen mensen sepsis, waarvan er 11 miljoen overlijden. Bijsturen van de verstoorde afweerreactie lijkt een veelbelovende optie, maar een aanpak van one size fits all leverde tot nu toe niet veel op. Een nieuwe studie laat zien dat een precisie-aanpak afgestemd op de patiënt wel verbetering geeft qua ernst van ziekte.

Afweerverlamming

Die precisie-aanpak is gebaseerd op de verschillende vormen van sepsis. 'De afweer reageert bij sepsis verkeerd op een infectie, maar dat kan op verschillende manieren', vertelt Mihai Netea, hoogleraar Experimentele Interne Geneeskunde van het Radboudumc en leider van het consortium. 'De afweer kan veel te actief zijn, maar juist ook verlamd raken. Dat hangt af van het soort micro-organisme dat de infectie veroorzaakt, de plaats van de infectie, en de afweer en gezondheid van de patiënt.'

Het consortium ImmunoSep met 33 centra in zes landen analyseerde daarom met bloedtesten hoe de afweer van sepsispatiënten functioneerde. Alleen patiënten met een aangetoonde overactieve afweer (macrofaag activatie syndroom) of juist een afweerverlamming (systemische hyperinflammatie) deden mee aan de studie, 276 patiënten in totaal. Bij een overactieve afweer bestond de therapie uit een medicijn dat de afweer remt, anakinra. Mensen met een afweerverlamming kregen een middel dat de afweer juist stimuleert, interferon-gamma.

Slim selecteren

Beide groepen deden het beter dan hun controlegroepen die geen immuuntherapie kregen. In de eerste negen dagen verbeterde het orgaanfalen en in de eerste 15 dagen verdween de onderliggende infectie sneller. In de groep met anakinra deden patiënten het zelfs een factor drie keer beter. 'Dit is de eerste grote studie wereldwijd waarin patiënten met sepsis slim zijn geselecteerd voor immuuntherapie, en met succes', zegt Evangelos Giamarellos-Bourboulis, hoogleraar Interne Geneeskunde en Infectieziektes van de National and Kapodistrian University of Athens en coördinator van de klinische studie.

De onderzoekers verwachten dat hun studie het onderzoeksveld van immuuntherapie bij mensen met sepsis een boost zal geven. Netea: 'De groepen met een overactieve of juist verlamde afweer in deze studie vormen samen ongeveer een kwart van alle gevallen van sepsis. Voor hen proberen we met ons consortium een grote vervolgstudie te organiseren in de nabije toekomst. Daarnaast gaan we nu voor de overige sepsispatiënten ook op zoek gaan naar op maat gemaakte immuuntherapie.'

Over de publicatie

Dit onderzoek is gepubliceerd in JAMA: Precision Immunotherapy to Improve Sepsis Outcomes: The ImmunoSep Randomized Clinical Trial. Evangelos J. Giamarellos-Bourboulis, Antigone Kotsaki, ..., Eleni Mouloudi, Mihai G. Netea, ImmunoSep Study Group. DOI: 10.1001/jama.2025.2417.

In Nederland deed naast het Radboudumc ook Amsterdam UMC mee aan deze studie.

• Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.

  Nieuws homepage Patientenzorg en Nieuws en verhalen