De impact van COVID-19

Centrale coördinatie en regie in coronazorg

In 2021 was de impact van corona op onze organisatie en bedrijfsvoering dusdanig dat centrale coördinatie en regie nodig was. Dat kwam te liggen bij ons Centraal Coördinerend Team (CCT).​ In de maanden dat centrale coördinatie en regie minder nodig was omdat het virus minder actief rondging, zoals in de zomermaanden, schaalden de actieteams en het CCT af tot in waakstand.

Taken van het Centraal Coördinerend Team

Het Centraal Coördinerend Team (CCT) zorgde voor het organiseren, verdelen en toewijzen van opnames (klinische capaciteit) voor COVID- en non-COVID-zorg op korte en langere termijn. Daarnaast nam het CCT de centrale coördinatie op zich van Radboudumc-brede activiteiten die voortkwamen uit de COVID-maatregelen. Denk bijvoorbeeld aan de inrichting van ingangen, ontvangstruimtes en gangen, of de communicatie over onze maatregelen in huis en de uitrol van het vaccinatieprogramma. Het CCT werd ondersteund en geadviseerd door enkele 'actieteams'. 

Positieve ervaringen

Door de coronacrisis hebben we ook in 2021 positieve ervaringen opgedaan met integraal capaciteitsmanagement (ICM), waarbij centraal gecoördineerd wordt op opnamecapaciteit. Daarom hebben we in 2021 besloten dat ICM een vaste waarde moet blijven in het Radboudumc, ook als de coronapandemie voorbij is. ICM zet zich in om de beschikbare opnamecapaciteit zo persoonsgericht, veilig en efficiënt mogelijk te benutten. Een programmaleider, een medisch flowmanager en een verpleegkundig flowmanager verdelen de capaciteit optimaal op basis van:

• de planning van de afdelingen Operatiekamers, Anesthesie en Intensive Care en het beddenhuis
• het monitoren van wachttijden en wachtlijsten
• het optimaliseren van processen om uitgestelde zorg in te halen

Corona en zorg

Behalve de relatieve rust in de zomermaanden, was de druk in de rest van het jaar 2021 op de COVID-zorg groot. 

Op- en afschalen: een tijdlijn

Onder regie van het Actieteam Zorg en het Centraal Coördinerend Team schaalden we in 2021 de COVID-zorg op als dat nodig was en veilig en verantwoord af als het kon. We probeerden het zo veel mogelijk te voorkomen, maar helaas ging het opschalen van COVID-zorg vaak gepaard met het afschalen van de reguliere zorg.

Van januari tot en met mei 2021 hadden we te maken met opgeschaalde COVID-zorg. We waren zelfs voorbereid op het scenario waarin landelijk de IC-capaciteit niet meer toereikend zou zijn. Uitgestelde zorg werd in kaart gebracht en plannen om deze zorg vanaf het najaar in te halen, werden gemaakt.

In juni zagen we het aantal positieve testen en opnames dalen. We konden in het Radboudumc daardoor de COVID-zorg voorzichtig afschalen en de andere verpleegafdelingen verhuisden weer terug naar hun afdeling die tijdelijk voor COVID-zorg was ingericht. Een groot deel van de zorgprofessionals die tijdelijk hadden ingesprongen bij de COVID-zorg, konden weer terug naar hun eigen afdeling. Hoewel er daardoor ruimte ontstond om de reguliere zorg verder op te schalen, hebben we ook nadrukkelijk gezocht naar de juiste balans en medewerkers ruimte gegund voor rust en herstel in de zomermaanden.

De hoop dat vaccinatie een snelle uitweg uit de pandemie zou betekenen, bleek onwaar toen we in vanaf september opnieuw moesten opschalen en naar een piek toewerkten. In plaats van aan inhaalzorg te werken, schaalden we onze COVID-zorg weer fors op en onze reguliere zorg noodgedwongen af. Vooral de chirurgische behandelingen die na operatie IC-zorg nodig hebben, ondervonden daar verhoudingsgewijs veel last van. Net als de andere ziekenhuizen in Nederland, bereidden wij ons eind 2021 wederom voor op het scenario waarin landelijk de IC-capaciteit niet meer toereikend zou zijn. Gelukkig kwam het niet zover. 

Nazorg en uitgestelde zorg

Het blijft onzeker hoe het virus zich verder gaat ontwikkelen en wat dit betekent voor onze zorg en maatschappij. Wat voorlopig zal blijven naast de inmiddels 'reguliere' COVID-zorg, is de nazorg. Het aantal mensen dat langdurige klachten overhoudt na de infectie, nam in 2021 verder toe. Op onze Nazorgpoli konden zij terecht voor diagnostiek en behandeling. Samen met onze partners uit de eerste lijn hebben we in 2021 gewerkt aan een transmuraal zorgpad waarin we deze langdurige zorg samen goed organiseren, zodat patiënten de juiste zorg op de juiste plek krijgen. De uitgestelde zorg die we in de tweede helft van 2021 en in 2022 wilden inhalen, is in de tweede helft van 2021 alleen maar verder opgelopen. Voor het inhalen van alle uitgestelde zorg we tot en met 2023 de tijd nodig.

Aandacht voor balans

Corona bleef in 2021 zorgen voor een hoge werkdruk, met name bij de collega's in de zorg. Daarom zetten we zo veel als mogelijk in op rust en herstel van onze mensen.

Lees meer over de impact van corona in 2021

Corona en onderwijs

Ook in 2021 zijn vanwege COVID-19 zaken anders gelopen dan gepland in ons onderwijs. Docenten en Radboudumc Health Academy zijn zich gezamenlijk blijven inzetten voor onze studenten en hun welzijn, zodat zij met minimale studievertraging goed konden blijven functioneren. De voorlichting voor nieuwe studenten en sollicitatiegesprekken werden online gedaan.

Onderwijs thuis en op de campus

In april 2021 had het kabinet het voornemen om fysiek onderwijs aan Nederlandse universiteiten vanaf 26 april weer mogelijk te maken. Onze medische faculteit bood toen al veel praktijkonderwijs aan op de campus. Gezien de druk op de patiëntenzorg kozen we ervoor om dit niet uit te breiden tot aan de zomer. Dat betekende voor veel studenten dus nog steeds veel onderwijs vanuit huis. De manier waarop het onderwijs vormgegeven kon worden, bleef ook daarna onzeker vanwege de steeds veranderende werkelijkheid rondom de COVID-19 pandemie. Gezien de onvoorspelbare situatie in het najaar, bleven we in het nieuwe collegejaar per september terughoudend in het volledig loslaten van de maatregelen. Onderwijs op de campus werd toegestaan, maar we bleven 1,5 meter afstand houden en hielden maxima aantallen aan voor ruimtes. Vanaf het tweede kwartaal van het collegejaar 2021-2022 konden we gelukkig voorzichtig wat meer versoepelen en konden studenten meer naar de campus. Vanaf maandag 20 december 2021 werd door de landelijke harde lockdown echter toch weer al het onderwijs met uitzondering van practica, stages en toetsen omgezet naar een online-variant.

Workshops voor docenten

Sinds het uitbreken van de coronapandemie is ons aanbod voor docentprofessionalisering aanmerkelijk uitgebreid met versneld ontwikkeld aanbod. Vanaf het derde kwartaal in 2021 is het reguliere aanbod samengevoegd met het COVID-aanbod tot één 'menukaart' met workshops voor docentprofessionalisering. In 2021 volgden 357 deelnemers 44 workshops op het gebied van COVID.

Lees meer over de impact van corona in 2021

Corona en onderzoek

De coronacrisis en maatregelen om de verspreiding van het virus tegen te gaan hebben ook in 2021 grote invloed gehad op ons onderzoek.

• Veel onderzoeksprojecten zijn vertraagd, met als belangrijkste redenen: de werving van proefpersonen was lastig (minder bereidwilligheid en streven naar minder reisbewegingen),veel klinische onderzoekers werden tijdelijk meer ingezet in de zorg en de 1,5-meter regel zorgde voor een lagere bezetting van de labs, waardoor het onderzoek vertraging opliep. In de tweede helft van 2021 kwamen daar ook leveringsproblemen van labmaterialen bij.
• We zagen een daling van het aantal promovendi dat startte. In 2021 was dat aantal ongeveer 22% lager dan voorgaande jaren (referentie: 2016-2019).
• Vrijwel alle (grote) wetenschappelijke bijeenkomsten zijn in 2021 online georganiseerd. Een zichtbaar voordeel hiervan, is dat een groter bereik mogelijk is. Een voorbeeld hiervan is het jaarlijkse internationale symposium New Frontiers in translational glycobiology. Het symposium trok meer deelnemers dan gewoonlijk (meer dan 400 ten opzichte van het gebruikelijke aantal van 250 deelnemers).
• Conform de doelstelling zijn de NPO-gelden voor onderzoek ingezet om contracten te verlengen van onderzoekers die vertraging hadden opgelopen door de coronacrisis. Daarnaast is geld geïnvesteerd om onderzoekers te ontlasten in hun administratieve taken. 

Lees meer in het dossier

Op onze website staat uitgebreide en actuele informatie over ons wetenschappelijk onderzoek naar het coronavirus SARS-CoV-2 en de ziekte COVID-19: bekijk het dossier.

Lees meer over de impact van corona in 2021

Corona en onze mensen

Corona heeft ook in 2021 veel impact gehad op onze medewerkers. Op verschillende manieren hebben we onze collega's in 2021 gesteund en ondersteund om tijdens de coronacrisis gezond en veilig te kunnen blijven werken.

Ondersteuning en nazorg voor onze collega’s

De afdelingen Human Resources (HR), Medische Psychologie, Psychiatrie en Afdeling Zingeving en Spiritualiteit hebben samen gezorgd voor teamsupport in de zorg. In 2020 is onder de collega's geïnventariseerd waaraan behoefte was, qua ondersteuning. Dit is input geweest voor het maken van keuzes in 2021 met betrekking tot onder andere inhaalzorg, verlof, communicatie en het faciliteren van teamcontact. De afdelingen HR en Intensive Care hebben samen een nazorgtraject voor de verpleegkundigen vormgegeven, met interne collega’s van HR en een externe traumadeskundige. Ook is Peer Support ontwikkeld en opgezet, waarbij in huis circa 70 collega’s zijn opgeleid om meer structureel na ingrijpende gebeurtenissen ondersteuning aan collega's te kunnen geven. Veel collega’s vonden ook de weg naar één of meerdere ondersteunende gesprekken met Bedrijfsmaatschappelijk Werk.

Personele bezetting

2021 was qua personele bezetting enerverend. Zowel voor collega’s in teams die op andere plekken werden ingezet, als voor de ondersteuning vanuit het FLEXbureau, ons interne uitzendbureau. Voortdurend is gewerkt aan op- en afschalen van inzet van FLEXmedewerkers en het prioriteren van hun inzet op andere plekken. Dit heeft enorm bijgedragen aan het kunnen continueren van zoveel mogelijk zorg voor onze patiënten. En hierdoor werd het mogelijk dat vele collega's in de zorg hun welverdiende verlof konden opnemen.

Thuis werken en blended werken

In 2021 moesten vele collega's zo veel mogelijk thuis werken, waardoor het ook voor deze groep niet altijd makkelijk is geweest. Om hen op verschillende manieren hierbij te ondersteunen, hebben we via communicatie en in onze vitaliteitsinitiatieven de aandacht op deze collega's gericht. Ook hebben we pilots opgezet rond blended werken, en zijn diverse handvatten gegeven voor het vormgeven van een blendedmanier van werken.

Vaccinaties en testen

Het Radboudumc heeft in 2021 de eigen collega’s COVID-vaccinaties aangeboden, evenals ambulancemedewerkers, een aantal patiënten groepen en later bij de booster ook huisartsen in de regio. Op 6 januari 2021 klonk het startschot van de eerste vaccinatieronde voor de acute zorg. Inclusief de boosterronde zijn er in 2021 ruim 36.000 prikken gezet. Dit is een enorme inspanning geweest waarbij collega’s van verschillende afdelingen met vereende krachten het hele proces hebben georganiseerd en uitgevoerd, plus een enorme hoeveelheid informatie hebben verzorgd en vragen beantwoord in een steeds weer veranderend speelveld. Ook is het hele nazorgproces van QR-codes tot herstelbewijzen georganiseerd.

Naast het vaccineren hebben we het hele jaar door collega’s (en soms ook huisgenoten) getest op corona. Collega's konden hiervoor dagelijks terecht op onze testlocatie. 

Lees meer over de impact van corona in 2021