Voorlezen

Parkinson Op Maat Laatste update: 07-2025

Parkinson Op Maat (POM) is een uitgebreid onderzoek naar het ontstaan en verloop van de ziekte van Parkinson, om een basis te leggen voor persoonsgerichte behandelingen. Klik hier voor meer informatie over het onderzoek.

Parkinsonprogressie bij jongere patiënten volgen met een brede set aan metingen (publicatie 17 juli 2019)

Dit artikel beschrijft de opzet van Parkinson Op Maat (POM), in het Engels ook wel Personalized Parkinson Project (PPP), een grootschalige studie die mensen met beginnende ziekte van Parkinson langdurig volgt. Het doel was om met behulp van een brede set van metingen (zoals een MRI-scan, genetische gegevens, bloed- en hersenvochtanalyses en digitale monitoring via een smartwatch) beter te begrijpen hoe de ziekte verloopt en hoe die per persoon verschilt. Door middel van de gegevens van een unieke en rijke databank, wordt in de toekomst meer gepersonaliseerde zorg en behandeling mogelijk.

Meer informatie (in Engelse, wetenschappelijke taal): The Personalized Parkinson Project: examining disease progression through broad biomarkers in early Parkinson’s disease | BMC Neurology | Full Text

De impact van COVID-19 op mensen met parkinson (publicatie 11 augustus 2020)

Dit artikel beschrijft hoe de COVID-19-pandemie het welzijn van mensen met de ziekte van Parkinson beïnvloedde, met speciale aandacht voor psychologische stress, lichamelijke activiteit en ernst van symptomen. De resultaten laten zien dat de pandemie een duidelijke negatieve impact had op zowel de mentale gezondheid als het lichamelijk functioneren van veel patiënten.

Meer informatie (in Engelse, wetenschappelijke taal): The Impact of the COVID-19 Pandemic on Psychological Distress, Physical Activity, and Symptom Severity in Parkinson's Disease. - Abstract - Europe PMC

Bescherming van de privacy van onderzoeksdeelnemers (publicatie 1 juni 2021)

Dit artikel beschrijft hoe in dit onderzoek de privacy van deelnemers beschermd worden. Omdat er in dit grootschalige onderzoek heel veel gevoelige data werden verzameld (zoals medische gegevens, genetische informatie en digitale metingen), was er een robuust systeem nodig om die data veilig te beheren. We hebben gebruik gemaakt van een methode van zogenaamde polymorfe pseudonimisering. Dit houdt in dat gegevens worden vervangen door pseudoniemen die regelmatig veranderen. Hierdoor wordt het moeilijker om data terug te koppelen naar een specifiek persoon, maar kunnen onderzoekers de gegevens nog wel koppelen en analyseren binnen het project. Het systeem voldoet aan strenge Europese privacyregels (GDPR).

Meer informatie (in Engelse, wetenschappelijke taal): Data Protection Using Polymorphic Pseudonymisation in a Large-Scale Parkinson's Disease Study. - Abstract - Europe PMC

De mentale gezondheid van mensen met parkinson tijdens COVID-19 (publicatie 28 oktober 2021)

Dit artikel beschrijft de invloed van de COVID-19-pandemie op de geestelijke gezondheid van mensen met de ziekte van Parkinson. Deze groep heeft namelijk al vaak te maken met psychologische klachten zoals angst en depressie. Uit vragenlijsten bleek dat een aanzienlijk deel toegenomen mentale klachten ervaarde tijdens de pandemie, vooral gevoelens van eenzaamheid en angst. De mensen met al bestaande psychische klachten of beperkte sociale steun bleken extra kwetsbaar. We benadrukken dat mentale gezondheid een belangrijk aandachtspunt moet zijn in de zorg voor parkinson, zeker in tijden van crisis. Er is behoefte aan gerichte interventies, zoals psychosociale ondersteuning en programma's om eenzaamheid te verminderen.

Meer informatie (in Engelse, wetenschappelijke taal): Mental health in people with Parkinson’s disease during the COVID-19 pandemic: potential for targeted interventions? - Erasmus University Rotterdam

Virtuele metingen van motorische symptomen met behulp van smartwatch (publicatie 23 mei 2022)

Dit artikel beschrijft hoe een virtueel onderzoek met behulp van een smartwatch betrouwbare en frequente metingen van motorische symptomen bij de ziekte van Parkinson mogelijk maakt. Het biedt een manier om patiënten thuis te volgen, waardoor artsen en onderzoekers een realistischer beeld krijgen van het dagelijks functioneren en de voortgang van de ziekte. Patiënten zouden dan niet meer telkens naar het ziekenhuis hoeven te komen.

Meer informatie (in Engelse, wetenschappelijke taal): Virtual exam for Parkinson’s disease enables frequent and reliable remote measurements of motor function

Parkinsonpatiënten betrekken bij ontwerpen en uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek (publicatie 15 maart 2022)

In dit artikel pleiten we ervoor om met de ziekte van Parkinson zelf actief te betrekken bij het ontwerpen en uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek. Patiënten hebben vaak nog te weinig invloed op hoe studies worden opgezet, terwijl hun ervaringen en perspectieven juist cruciaal zijn om onderzoek relevant en bruikbaar te maken. Hierdoor wordt onderzoek relevanter en effectiever, maar ook meer in lijn met de echte behoeften van mensen die met parkinson leven.

Meer informatie (in Engelse, wetenschappelijke taal): Including People with Parkinson's Disease in Clinical Study Design and Execution: A Call to Action.pdf

Invloed van aerobe training op de ziekte van Parkinson (publicatie 18 januari 2022)

Dit artikel beschrijft hoe aerobe training (zoals intensief fietsen) bij mensen met de ziekte van Parkinson niet alleen de motorische symptomen kan verbeteren, maar ook meetbare veranderingen in de hersenen veroorzaakt. Het gaat dus verder dan alleen 'fit blijven': regelmatige aerobe oefening lijkt daadwerkelijk de hersenfunctie en -structuur positief te beïnvloeden.

Meer informatie (in Engelse, wetenschappelijke taal): Aerobic Exercise Alters Brain Function in PD - Parkinson's Association of SWFL

Invloed van impulscontrolestoornissen op de ziekte van Parkinson (publicatie 16 mei 2023)

Dit artikel beschrijft hoe impulscontrole­stoornissen (ICS) bij mensen met de ziekte van Parkinson samenhangen met afwijkingen in de manier waarop de frontale hersengebieden waarde signaleren. Impulscontrolestoornissen zoals gokverslaving, koopdrang of eetbuien komen relatief vaak voor bij parkinson, vooral bij gebruik van dopaminerge medicatie. Patiënten met ICS verwerken beloningen en keuzes anders, wat kan verklaren waarom zij moeite hebben om impulsen te beheersen. Inzicht in deze hersenmechanismen kan helpen om gerichte behandelingen te ontwikkelen.

Meer informatie (in Engelse, wetenschappelijke taal): Enhancing reward learning in the absence of an effect on reward | Brain | Oxford Academic

De 'Pants-Sign' als mogelijke voorspeller voor vallen bij de ziekte van Parkinson (publicatie 19 december 2023)

Dit artikel introduceert de ‘Pants-Sign’ als een mogelijke voorspeller voor vallen bij mensen met de ziekte van Parkinson. Het idee is dat sommige patiënten hun broek vasthouden tijdens het lopen om hun balans te bewaren. Dit gedrag blijkt een duidelijke aanwijzing te zijn dat iemand een verhoogd risico heeft om te vallen. Dit signaal kan helpen om patiënten sneller door te verwijzen naar valpreventieprogramma's of fysiotherapie.

Meer informatie (in Engelse, wetenschappelijke taal): The ‘Pants-Sign’: A Predictor for Falling in People with Parkinson’s Disease?

Verschillen in progressie bij twee subtypes van de ziekte van Parkinson (publicatie 17 februari 2023)

Dit artikel beschrijft hoe de ziekte van Parkinson zich ontwikkelt over twee jaar bij verschillende subtypes: een focale vorm (waar klachten vooral in één lichaamsdeel beginnen) en een diffuse vorm (waar klachten vanaf het begin meer verspreid zijn). Bij het focale subtype ontwikkelt de ziekte zich vaak langzamer, met minder snelle achteruitgang. Bij het diffuse subtype is een snellere progressie zichtbaar van zowel motorische als niet-motorische klachten. Hoe de ziekte van Parkinson zich presenteert bij aanvang, is daarmee een belangrijke voorspeller voor het verdere verloop van de ziekte. Dit inzicht kan leiden tot gerichtere behandeling en monitoring.

Meer informatie (in Engelse, wetenschappelijke taal): Two-year clinical progression in focal and diffuse subtypes of Parkinson’s disease

Invloed van compensatiecapaciteit op de progressie van de ziekte van Parkinson (publicatie 27 september 2023)

Dit artikel beschrijft hoe de ernst van de ziekte van Parkinson niet alleen wordt bepaald door het verlies van dopamine in de hersenen, maar vooral door het afnemen van de compensatiecapaciteit van de hersenschors (cortex). In de vroege fase van parkinson kan de cortex nog extra inspanning leveren om motorische problemen te compenseren. Naarmate de ziekte vordert, neemt deze compensatie af, en dat verklaart waarom de klachten ernstiger worden. Dit inzicht kan helpen om nieuwe behandelingen te ontwikkelen die gericht zijn op het ondersteunen of versterken van compensatiemechanismen in de hersenen.

Meer informatie (in Engelse, wetenschappelijke taal): Clinical severity in Parkinson’s disease is determined by decline in cortical compensation | Brain | Oxford Academic

Invloed van reinforced learning op impulscontrolestoornissen (publicatie juli 2024)

Dit artikel beschrijft hoe neurale signalen die betrokken zijn bij reinforcement learning (beloningsleren) kunnen voorspellen of mensen met de ziekte van Parkinson herstellen van impulscontrole­stoornissen (ICS). Dat betekent dat de manier waarop de hersenen beloningen verwerken een belangrijke rol speelt in het herstel van deze gedragsproblemen.

Meer informatie (in Engelse, wetenschappelijke taal): Neural Reinforcement Learning Signals Predict Recovery From Impulse Control Disorder Symptoms in Parkinson’s Disease - Biological Psychiatry

Invloed van stress op verloop van de ziekte van Parkinson (publicatie 16 april 2024)

Dit artikel beschrijft de stressbestendigheid bij mensen met de ziekte van Parkinson en hoe dit samenhangt met het verloop van hun ziekte. Mensen die erg stressbehendig zijn, zien vaak een langzamere progressie van parkinsonsymptomen. Het versterken van stressbestendigheid (bijvoorbeeld via psychologische interventies of sociale ondersteuning) kan mogelijk bijdragen aan een langzamer ziekteverloop en betere kwaliteit van leven.

Meer informatie (in Engelse, wetenschappelijke taal): Predictors of stress resilience in Parkinson’s disease and associations with symptom progression

Metingen van armswing met behulp van draagbare sensoren (publicatie 26 februari 2025)

Dit artikel presenteert een nieuwe methode om armswing te meten bij mensen met de ziekte van Parkinson. Armswing betekent zwaaien met de armen, wat mensen met parkinson vaak minder goed kunnen. Met behulp van draagbare sensoren is een methode ontwikkeld waarmee armswing gemeten kan worden tijdens het gewone lopen in het dagelijks leven, in plaats van in laboratoriumsituaties. Door de nauwkeurige en betrouwbare methode krijgen we een realistischer beeld van hoe parkinson het lopen beïnvloedt. 

Meer informatie (in Engelse, wetenschappelijke taal): Quantifying arm swing in Parkinson’s disease: a method accounting for arm activities during free-living gait | Journal of NeuroEngineering and Rehabilitation | Full Text

Algoritme om ziekte van Parkinson in dagelijks leven te meten (publicatie 10 juli 2025)

Dit artikel presenteert een algoritme dat tremor bij de ziekte van Parkinson betrouwbaar kan meten in het dagelijks leven, in plaats van tijdens een ziekenhuisbezoek. Met het algoritme werd tremor gedetecteerd met behulp van draagbare sensoren. Het bijzondere is dat het algoritme generaliseerbaar is: het werkt dus niet alleen in een laboratoriumsetting, maar ook thuis, tijdens gewone activiteiten. Daarmee biedt het een praktische en schaalbare manier om tremor objectief te monitoren buiten de kliniek. Het algoritme is open-source, wat betekent dat andere clinici en onderzoekers het vrij kunnen gebruiken en verbeteren.

Meer informatie (in Engelse, wetenschappelijke taal): A generalizable and open-source algorithm for real-life monitoring of tremor in Parkinson’s disease

ga naar hoofdinhoud
Expertisecentra Parkinson en Bewegingsstoornissen Research Support Resultaten

Onderzoeksresultaten

Door mee te doen aan onze onderzoeken helpt u ons om de ziekte van Parkinson en andere bewegingsstoornissen beter te begrijpen. Dit geldt ook als de uitslag van het onderzoek laat zien dat iets niet werkt. Dankzij uw deelname kunnen we nieuwe inzichten krijgen, wat kan leiden tot betere behandelingen en misschien zelfs manieren om de ziekte te voorkomen. Op deze pagina kunt u lezen wat we tot nu toe hebben geleerd uit onze onderzoeken.

Noot: Deze pagina is recent opgezet en nog in ontwikkeling. Het overzicht van resultaten is dus (nog) niet compleet. We proberen dit zoveel mogelijk aan te vullen.

Meedoen?

Wilt u ons helpen tot meer antwoorden te komen over parkinson en bewegings­stoornissen? Hier vindt u al onze onderzoeken waarvoor wij nog op zoek zijn naar deelnemers.

naar pagina

Parkinson Op Maat Laatste update: 07-2025

Uitgebreid onderzoek naar het ontstaan en verloop van de ziekte van Parkinson, om een basis te leggen voor persoonsgerichte behandelingen.

lees meer

Creativity in Population Health Laatste update: 11-2025

Onderzoek naar hoe creativiteit verandert bij mensen met de ziekte van Parkinson.

lees meer
Voorlezen

Creativity in Population Health Laatste update: 11-2025

Als onderdeel van het grotere onderzoek PRIME-NL hebben we ook gekeken hoe creativiteit verandert bij mensen met de ziekte van Parkinson, door grote datasets te combineren met persoonlijke verhalen. We keken niet alleen naar hoe vaak creativiteit verandert, maar ook hoe mensen dit zelf ervaren en hoe dit samenhangt met stemming, medicatie, hersenprocessen en persoonlijke betekenis.

Veranderingen in creativiteit bij mensen met parkinson (publicatie april 2025)

Dit artikel beschrijft hoe creativiteit verandert na een diagnose van de ziekte van Parkinson. De meeste deelnemers aan het onderzoek ervaarden wisselingen in hun creativiteit. Deze veranderingen kwamen niet alleen voor in kunstvormen zoals schilderen of muziek, maar ook in alledaagse creativiteit — bijvoorbeeld koken, tuinieren, bewegen of interieurontwerp.

Sommige factoren bleken te zorgen voor een toename in creativiteit. Mensen die langer met parkinson leefden en degenen die dopamine-agonisten gebruikten (een specifiek soort van parkinsonmedicatie), zagen meer creatieve toename. Oudere deelnemers en mensen die vóór hun diagnose al erg creatief waren, zagen juist vaker een afname. Deze bevindingen sluiten aan bij eerdere kennis over dopamine: dit hersenstofje speelt een belangrijke rol bij motivatie, flexibiliteit en beloningsgevoel — allemaal processen die ook met creativiteit te maken hebben. Het laat zien dat creativiteit bij parkinson in verschillende richtingen kan veranderen: soms neemt het toe, soms af, en soms schommelt het. Dat onderstreept hoe persoonlijk deze ervaring is.

We pleiten voor meer aandacht voor creativiteit in de zorg voor mensen met parkinson, omdat creatieve activiteiten kunnen bijdragen aan welzijn, identiteit en cognitieve gezondheid. Verder onderzoek kan uitwijzen hoe medicatie en creatieve betrokkenheid elkaar precies beïnvloeden, en hoe creativiteit een waardevolle plek kan krijgen in het dagelijks leven met parkinson.

Het samenspel van creativiteit, persoonlijkheid en levensveranderingen bij de ziekte van Parkinson (publicatie november 2025)

Creativiteit blijkt bij mensen met de ziekte van Parkinson op heel verschillende manieren te veranderen. Deze veranderingen hangen vaak samen met persoonlijke en levensomstandigheden. Mensen die meer vrije tijd kregen omdat ze minder konden werken, of die van nature extraverter waren, zagen hun creativiteit vaker toenemen. Ook het gebruik van dopamine-agonisten bleek een rol te spelen. Voor sommigen bood creativiteit zelfs een nieuwe manier om betekenis te vinden of emoties te uiten. Anderen merkten dat hun creatieve energie juist afnam, bijvoorbeeld wanneer denken en plannen lastiger werden.

Het laat zien dat creativiteit bij parkinson geen vast gegeven is, maar een dynamisch samenspel van hersenprocessen, persoonlijkheid, medicatie en levensveranderingen. Door ruimte te geven aan creatieve activiteiten kunnen zorgverleners en mensen met parkinson samen nieuwe wegen vinden naar welzijn, zelfvertrouwen en zingeving. 

Roche Laatste update: 09-2025

Onderzoek naar het middel selnoflast bij de ziekte van Parkinson.

lees meer
Voorlezen

Roche Laatste update: 09-2025

Roche was een onderzoek om te kijken naar de veiligheid, effecten en bewegingen door het lichaam van het middel selnoflast (RO7486967) bij mensen met de ziekte van Parkinson in een vroeg stadium. Klik hier voor meer informatie over het onderzoek.

Eindanalyse

In september 2025 is een lekensamenvatting gepubliceerd met daarin een analyse van de medisch-wetenschappelijke onderzoeksresultaten.

Het onderzoek heeft aangetoond dat selnoflast het NLRP3-eiwit in de hersenen van mensen met de ziekte van  Parkinson in een vroeg stadium bereikt, zoals gezien werd door veranderingen in de markers op hersenscans. Uit het onderzoek bleek ook dat selnoflast goed werd verdragen. Er waren geen ernstige bijwerkingen en alle andere bijwerkingen zijn eerder in medisch-wetenschappenlijke onderzoeken waargenomen. Er zijn geen nieuwe veiligheidsproblemen gevonden.

Meer informatie

Klik hier om een pdf van de volledige analyse te bekijken.

Orchestra Laatste update: 07-2025

Onderzoek naar het middel minzasolmin bij de ziekte van Parkinson.

lees meer
Voorlezen

Orchestra Laatste update: 07-2025

Orchestra was een onderzoek om te kijken hoe het middel minzasolmin werkt bij mensen met de ziekte van Parkinson in een vroeg stadium. Klik hier voor meer informatie over het onderzoek.

Eindanalyse

In juli 2024 zijn de medisch-wetenschappelijke onderzoeksresultaten gepubliceerd. De publicatie is in juli 2025 geüpdatet.

Het onderzoek heeft aangetoond dat minzasolmin niet helpt bij het remmen van de progressie van de ziekte van Parkinson. 

Meer informatie

Voor uitgebreide informatie over het onderzoek kunt u terecht op de clinical trials-websites. Let op: deze informatie is alleen in het Engels en in wetenschappelijke taal.

IRLAB Laatste update: 03-2025

Onderzoek of het middel pirepemat het evenwicht kan verbeteren bij mensen met een bewegingsstoornis.

lees meer
Voorlezen

IRLAB Laatste update: 03-2025

IRLAB was een onderzoek om te kijken of het middel pirepemat het evenwicht kan verbeteren bij mensen met een bewegingsstoornis. Klik hier voor meer informatie over het onderzoek.

Publicatie 5 maart 2025

Uit het onderzoek bleek dat het het middel pirepemat niet zorgde voor een vermindering van het aantal valincidenten bij mensen met de ziekte van parkinson. Wel bleek dat het middel goed werd verdragen, zonder nieuwe veiligheidsproblemen. Hierdoor was er ruimte voor verdere ontwikkeling. Aanvullende analyses zouden kunnen onderzoeken of bepaalde doseringsniveaus of subgroepen wél baat zouden hebben bij een behandeling met pirepemat.

Publicatie 28 maart 2025

Uit een latere analyse bleek dat pirepemat wel voor een vermindering van het aantal valincidenten kon zorgen bij een medium plasmaconcentratiebereik. Pirepemat verminderde het aantal valincidenten dan meer dan 50%. Zo'n sterke vermindering van het aantal valincidenten kan een belangrijke doorbraak zijn in de behandeling van parkinson. Hierdoor is er een stevige basis om de ontwikkeling van pirepemat voort te zetten in verder onderzoek.

  • Medewerkers
  • Intranet