Schimmeldeskundige Radboudumc behandelt dolfijn Patient weer helemaal beter

6 april 2017

Arts-microbioloog en schimmeldeskundige Paul Verweij behandelde onlangs een wel heel bijzondere patiënt: een tuimelaar (dolfijn) uit het Dolfinarium die al ruim een jaar met een longontsteking kampte en daarbij een infectie met een resistente schimmel had opgelopen. Dankzij Verweij en collega’s is de dolfijn nu weer helemaal beter.

Ruim drie jaar geleden kreeg de tien jaar oude Harderwijkse dolfijn een bacteriële longontsteking waarvoor ze antibiotica kreeg. Na zes maanden ontstonden er witte afwijkingen in de luchtpijp en bronchiën. De dierenarts vermoedde dat het om een Candida-infectie ging. Ze werd er voor behandeld, maar er trad geen verbetering op. Negen maanden na de start van de longontsteking ontdekten de dierenartsen dat het dier besmet was met een resistente Aspergillus fumigatus schimmel.

Resistentieprobleem
Jaarlijks sterven wereldwijd 1,5 miljoen mensen aan een schimmelinfectie. Een van de boosdoeners is de schimmel Aspergillus fumigatus die resistent raakt tegen de beschikbare medicatie: de azolen. Hierdoor worden mensen met een zwakke gezondheid ernstig ziek of sterven. Bestrijdingsmiddelen die in het milieu worden gebruikt, maken de schimmel waarschijnlijk resistent tegen antischimmel -geneesmiddelen. Bij gezonde mensen verwijdert het immuunsysteem de sporen maar bij patiënten met een verzwakte afweer kunnen ze in de longen ontkiemen en ernstige infecties veroorzaken: invasieve aspergillose genoemd. Dit kan ook andere dieren, zoals dolfijnen, treffen. In Nederland krijgen zo’n tweehonderd tot vierhonderd patiënten per jaar een invasieve aspergillose.  Bij een aspergillose met een niet-resistente schimmel, is de kans dat een patiënt overlijdt 35%. Bij een resistente variant, stijgt dit naar 85%. 30% van de schimmelstammen die de ziekte veroorzaken, zijn nu al resistent. Dat maakt schimmelresistentie een groot probleem in Nederland.
 
Genezen
De dierenartsen probeerden in eerste instantie de dolfijn te behandelen met een van de bestaande azolen. Verweij: “Dat leek aanvankelijk te werken, maar na bijna tien maanden behandeling met azolen, kreeg de dolfijn een terugval.” Daarom schakelden de dierenartsen de hulp in van het Schimmelexpertise Centrum van het Radboudumc/CWZ. Verweij was weleens om advies gevraagd voor de behandeling van vogels en een hond, maar een dolfijn had hij nog niet eerder behandeld. “Ik wist ook niet dat aspergillose bij dolfijnen voor kwam.” Verweij en collega’s besloten de dosis te verhogen en dat had het gewenste effect. Na twintig maanden azolenbehandeling, bijna drie jaar na de start van de longontsteking, werd de dolfijn genezen verklaard.
 
Mens
Is een dosisverhoging ook de oplossing bij de mens? “Met de huidige beschikbare middelen helaas niet”,  zegt Verweij. De beschikbare medicatievorm is een drankje dat je in moet nemen. Een hogere dosis geven, heeft geen zin. Dat levert bij de mens geen hogere bloedspiegels op. “Mogelijk verandert dat binnenkort. Sindskort is de azool die we aan de dolfijn gaven ook in tablet en infuusvorm beschikbaar. Fase I en II studies laten zien dat die medicatievormen wel in hogere doses gegeven kunnen worden en dat dan ook bij de mens hogere bloedspiegels bereikt kunnen worden.”


v.l.n.r.: Paul Verweij, dierenarts Paulien Bunskoek en dolfijn Liya

• Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.

  Nieuws homepage Patientenzorg en Nieuws en verhalen