Vijf vragen over de huidige uitbraak van monkeypox Beantwoord door Chantal Bleeker-Rovers (update)

De afgelopen weken zijn er in meerdere Westerse landen opvallend veel besmettingen met zogenaamde monkeypox. Inmiddels is ook in Nederland de eerste besmetting gesignaleerd. Wat is dat voor ziekte en moeten we ons zorgen maken over een grote uitbraak? Internist-infectioloog Chantal Bleeker-Rovers geeft uitleg.

Wat is er aan de hand?

‘Er is momenteel een uitbraak van monkeypox. Ik gebruik de Engelse naam, om verwarring te voorkomen. In Suriname gebruiken ze het woord apenpokken namelijk voor de aandoening die wij in Nederland krentenbaard noemen.’
‘De eerste gevallen van de huidige uitbraak zijn beschreven in Engeland. Deze ziekte wordt veroorzaakt door het monkeypox virus. Dat komt voor in Afrika en een enkele keer buiten Afrika als importinfectie. Het gaat in deze uitbraak niet om één geval met verspreiding naar enkele nauwe contacten, maar meerdere gevallen tegelijk in verschillende landen. Dat is opvallend, want dat is niet wat we normaalgesproken bij dit virus zien.’
‘Voor zover we nu weten zijn er geen gevallen in Nederland gevonden, maar we houden er rekening mee dat dit snel kan veranderen.’

Hoe verloopt de ziekte monkeypox?

‘Nadat mensen besmet zijn geraakt duurt het 5 tot 21 dagen voordat klinische verschijnselen ontstaan. Dat begint vaak met koorts, hoofdpijn, algehele malaise, spierpijn en vergrote lymfeklieren, dus algemene klachten. Een paar dagen later ontstaan huidafwijkingen. Die beginnen vaak in het gezicht en spreiden zich uit over de rest van het lichaam, waaronder de handen en voeten. Dat kunnen vlekjes zijn, die veranderen in bultjes, daarna in blaasjes, vervolgens in pusblaasjes en uiteindelijk in korstjes. Meestal verdwijnen die huidafwijkingen weer na twee tot vijf weken. De meeste mensen herstellen daar gewoon van. Maar een deel krijgt complicaties, zoals een longontsteking of een hersenontsteking, en kan daar aan overlijden. Bij de uitbraak nu is opvallend dat de huiduitslag meer lokaal aanwezig is.’

‘Er zijn twee soorten van het virus, het West-Afrikaanse monkeypox virus en de Centraal-Afrikaanse variant. In Engeland is de West-Afrikaanse variant gevonden. Daarvan ligt het overlijdenspercentage op 1%. Bij de variant uit Centraal Afrika is dat 10%.’

Hoe loopt de verspreiding van het virus?

‘Dit virus verspreidt zich door direct contact met een persoon die besmet is, vooral als er contact is met de huidblaasjes. Maar ook via druppels, wat we kennen van corona. In deze uitbraak lijkt ook seksueel contact bij een deel van de besmettingen mogelijk een rol te spelen. Dat is nauw contact en valt daarmee onder het directe contact waarmee je het virus over kunt dragen.’

Heeft monkeypox een link met gewone pokken?

‘Het virus lijkt op het gewone pokkenvirus en gelukkig beschermt het ouderwetse pokkenvaccin ook voor een heel groot deel tegen een infectie met het monkey pox virus. Maar het is niet hetzelfde virus, ze behoren alleen tot dezelfde groep. Het pokkenvirus is in principe helemaal uitgeroeid en wordt alleen op enkele plaatsen ter wereld nog in het laboratorium bewaard. Sinds de jaren ’70 krijgen mensen daarom geen vaccin meer tegen pokken, omdat het sindsdien niet meer voorkwam. Daarom zijn heel veel mensen niet meer beschermd tegen dit virus.’

Moeten we ons zorgen maken over een grote verspreiding van het virus?

‘Mensen moeten weten dat deze uitbraak nu gaande is en hoe die blaasjes er uit zien, zodat je ze snel kunt herkennen. Dan kun je de juiste isolatiemaatregelen nemen. We denken niet dat dit een grote uitbraak zoals met corona of griep zal geven, maar we zien wel dat het zich vrij snel verspreidt. Overdracht naar zorgpersoneel is vaak beschreven, dus daarom moeten we het ziektebeeld zo snel mogelijk herkennen. Dan kunnen we op tijd de juiste maatregelen nemen. Dat betekent bij ziekenhuisopname strikte isolatie, zoals we dat kennen bij MRSA, met daarbij een FFP2-masker en een faceshield. Zo kunnen we ons beschermen en zorgen dat de patiënt de juiste behandeling krijgt.’

Meer vragen en antwoorden over de monkeypox vindt u op de website van het RIVM.

Foto: Centres for Disease Control and Prevention

• Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.

  Nieuws homepage Patientenzorg en Nieuws en verhalen