Vijf vragen over de Nijmeegse 4Daagse Maria Hopman: 'Ook als je stil staat, blijf marcheren'

De Nijmeegse 4Daagse gaat op woensdag 20 juli van start en duurt dit jaar vanwege de extreme hitte drie dagen. Inspanningsfysioloog Maria Hopman leidt het Vierdaagse-onderzoek dat het Radboudumc al veertien jaar uitvoert. Ook is ze lid van het Weeradviesteam dat de organisatie van de 4Daagse adviseert over de loopomstandigheden. We stellen haar vijf vragen. 

Je bent lid van het Weeradviesteam van de 4Daagse. Wat is jullie rol?

Het hoofd medische dienst bespreekt samen met een weerman, psycholoog, Rode Kruis, GHOR en militairen dagelijks de voorspelde weersomstandigheden. Het gaat dan niet alleen om de temperatuur, maar ook om de windkracht, luchtvochtigheid en zonkracht. We bespreken alle mogelijke scenario’s. Als inspanningsfysioloog put ik voor mijn inbreng uit alle kennis die we in het Vierdaagse-onderzoek hebben opgedaan.

In dit geval is het niet verantwoord om de eerste dag te lopen. Het wordt vandaag, dinsdag, zo warm, dat de kans dat een langdurige wandelprestatie door zo’n grote groep mensen goed gaat, te klein is. Problemen onderweg leggen een te grote druk op de medische zorg, zowel van de medische dienst van de 4Daagse als van het Rode Kruis, ambulances en de ziekenhuizen in de regio. De temperatuur loopt naar verwachting op tot bijna 40 graden, dan is wandelen niet verantwoord. De risico’s zijn te groot. 

Ook woensdag wordt het warm. Hoe kunnen de lopers zich hierop voorbereiden? 

• Woensdag ligt uitdroging op de loer, want de lopers starten om 4 uur 's nachts en dan is het al 24 graden. Morgen is voldoende drinken echt het belangrijkste. Vul je bidon bij elk watertappunt. Bouw het drinken van tevoren op, anders sta je bij de start al op op achterstand.
• Check je urine. Die moet helder en doorzichtig zijn. Is je urine donker van kleur? Dan drink je te weinig. 
• Eet ook genoeg, want door al het vocht in je maag kan je vergeten dat je moet eten. Een soepje of iets anders hartigs is goed om je zouten aan te vullen, maar pas dat je niet teveel zout binnenkrijgt. En eet geen winegums. Dat zien we lopers nog wel eens doen, maar die zetten enorm uit in je maag. 
• Bedek je hoofd met een petje of hoed. En maak je hoofddeksel regelmatig nat, of leg een natte handdoek in je nek. Draag lichte, luchtige kleding, zodat je lichaam de warmte goed kwijt kan. 
• Pauzeer niet te lang, want hoe later je binnenkomt, hoe langer je in de warmte moet lopen. Alles wat je voor elf uur in de ochtend hebt gehad, is mooi meegenomen. Tien minuten pauzeren is voldoende, en het liefst in de schaduw.
• Tot slot: vergeet ’s avonds het herstel niet. Dat is echt het venijn van de 4Daagse, dat het een aantal dagen achter elkaar een grote inspanning vraagt. Eet en drink ook dan voldoende voor goed herstel. 

Wat als mensen toch last krijgen van de hitte? 

• Moet je even wachten of stoppen op drukke plekken? Ga niet stilstaan. Blijf dan op de plek marcheren, zodat je niet je licht in het hoofd wordt. Je beenspieren zijn als het ware een tweede hart, ze pompen het bloed terug naar het hart. Ze bezorgen je hersenen voldoende zuurstof en zo voorkom je flauwvallen. 
• Zie je iemand die flauwgevallen is, breng de benen omhoog zodat het bloed uit de benen naar het hart terugloopt. Dan komt de wandelaar meestal snel weer bij. 
• Breng wandelaars die bleek ogen, enigszins zwalken of slecht aanspreekbaar zijn, naar de schaduw. Ga rigoureus koelen (bijvoorbeeld met een tuinslang) en waarschuw de hulpdiensten. Dit zijn namelijk verschijnselen die wijzen op een hitteberoerte.

Wat onderzoeken jullie dit jaar tijdens het Vierdaagse-onderzoek?

Al veertien jaar lang doen wij onderzoek tijdens de 4Daagse, op de Wedren. Meer dan 12.000 wandelaars beantwoorden jaarlijks vragen over bewegen, ziekte en gezondheid. Dit jaar stellen we ook vragen over klimaatverandering en de maatregelen die mensen nemen om hittestress te verminderen.

Daarnaast onderzoeken we of wandelaars baat hebben bij het slikken van gemalen eiwitrijke insecten. Bekend is dat dierlijke eiwitten bijdragen aan spierherstel na een inspanning, en wij willen achterhalen of eiwitten uit insecten dit net zo goed kunnen. Bij positieve resultaten, kunnen insecten-eiwitten op termijn een duurzame vorm van voeding zijn voor sporters en actieve ouderen.

Ook willen we weten hoe we bij sportevenementen gezonde voeding kunnen introduceren. Met behulp van een speciaal ontwikkelde Vierdaagse Smoothie met veel eiwitten willen we achterhalen wie zo’n smoothie wel en niet koopt en waarom. Dit doen we met behulp van een vragenlijst. Deze mag door alle wandelaars ingevuld worden, of ze nou wel of geen smoothie hebben gekocht. We willen weten hoe we de komende jaren meer mensen bewust kunnen maken van het belang van gezonde voeding bij herstel na een fysieke inspanning. Want dat helpt wandelaars echt bij het uitlopen van de 4Daagse. 

Heb je nog een laatste tip voor de deelnemers? 

Luister naar je lichaam, pauzeer tenminste elke twee uur, eet voldoende, drink veel en let op elkaar. Maar bovenal: het is een geweldig evenement. Ook al is het dit jaar maar drie dagen, ga vooral genieten!

• Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.

  Nieuws homepage Patientenzorg en Nieuws en verhalenVierdaagse