Welke rol speelt getrainde immuniteit bij afstoting getransplanteerde organen? Amerikaanse NIAID stelt ruim 15 miljoen dollar beschikbaar

Een consortium van Mount Sinai, Massachusetts General Hospital en Radboudumc heeft ruim 15 miljoen dollar ontvangen om de rol van getrainde immuniteit bij orgaanafstoting na transplantatie te onderzoeken. Getrainde immuniteit - het vermogen van het aangeboren immuunsysteem om infecties te onthouden – kan een nieuw aanknopingspunt zijn om het afstotingsproces tegen te gaan.

In de Verenigde Staten worden jaarlijks meer dan 40.000 orgaantransplantaties uitgevoerd. Naar schatting 30 procent van de organen gaat binnen de eerste vijf jaar verloren door afstoting. Hoe komt dat? Als verklaring wordt vrijwel altijd naar de aangeleerde (adaptieve) afweer gekeken. Dit onderdeel van het afweersysteem (immuunsysteem) gebruikt T-cellen - een type witte bloedcel - om bedreigingen op te ruimen. Een getransplanteerd orgaan is zo’n bedreiging, want het is niet van het eigen lichaam. Om die afweerreactie af te remmen worden daarom afweer onderdrukkende middelen (immuunsuppressiva) gebruikt. Dat zorgt inderdaad voor een betere overleving van de getransplanteerde organen, maar kan afstoting van veel van de organen uiteindelijk niet voorkomen. Bovendien leidt de demping van het afweersysteem onder andere ook tot een verhoogde kans op infecties en kanker.

Getrainde afweer
De afgelopen jaren is duidelijk geworden dat het aangeboren immuunsysteem - dat een snelle maar niet-specifieke verdediging opzet tegen bedreigingen - óók een cruciale rol speelt bij orgaantransplantatie. Transplantatie brengt een reactie op gang waarbij cellen van het aangeboren immuunsysteem ontstekingsgevoeliger worden. Zo kunnen ze de adaptieve immuunrespons gaan ondersteunen (zie artikel in Immunity). Het ‘trainen’ van aangeboren immuuncellen wordt ‘getrainde immuniteit’ genoemd en speelt een rol bij verschillende aandoeningen. Naar de rol van die getrainde immuniteit bij het afstoten van organen is echter nog niet goed gekeken (zie artikel in Nature Reviews Immunology). Onderzoekers veronderstellen nu dat getrainde immuniteit de afstoting van transplantaten bevordert door de aangeboren en adaptieve afstotingsreactie te versterken. Dat betekent dat getrainde immuniteit dus een aantrekkelijk therapeutisch doelwit vormt voor een betere overleving van transplantaten.

Veelbelovende strategie
"Het is een veelbelovende strategie om afstoting van transplantaten te voorkomen, en die strategie kunnen we nu met deze subsidie gaan onderzoeken”, zegt Willem Mulder, verbonden aan het Radboudumc en de TU/e en mede-aanvrager van de National Institute of Allergy and Infectious Diseases (NIAID) grant. Het onderzoek wordt uitgevoerd door wetenschappers van Mount Sinai, het Massachusetts General Hospital en het Radboudumc. Het doel is om te analyseren hoe getrainde immuniteit de afstoting van transplantaten aanstuurt en instrumenten te ontwikkelen voor het diagnosticeren en reguleren van getrainde immuniteit bij transplantatie. Mulder gaat, samen met nefroloog Raphael Duivenvoorden en andere collega’s in het Radboudumc, specifiek de rol van getrainde immuniteit bij niertransplantatiepatiënten proberen op te helderen. Daarnaast wordt ook het reguleren van getrainde immuniteit in muizentransplantatiemodellen bestudeerd en onderzocht of met getrainde immuniteitsremmende nanobiologica de overleving van harttransplantaties bij niet-menselijke primaten is te bereiken.

• Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.

  Nieuws homepage Patientenzorg en Nieuws en verhalen