Vijf vragen over trombose Beantwoord door internist-vasculaire geneeskunde Saskia Middeldorp

De vakanties komen er weer aan en veel mensen pakken dan het vliegtuig naar verre bestemmingen. Periodes van inactiviteit, zoals tijdens een vliegreis, kunnen de kans op trombose vergroten. Je kunt aanleg of risicofactoren hebben zonder het te weten. Wat trombose precies is, wie het kan krijgen en wanneer, en wat je eraan kan doen om het te voorkómen vragen we aan internist-vasculaire geneeskunde en hoogleraar Interne Geneeskunde, Saskia Middeldorp.

1. Wat is trombose?

'Trombose is een bloedstolsel op een plek waar het niet hoort, waardoor het een bloedvat verstopt. We spreken van diep veneuze trombose als het stolsel in een ader zit die het zuurstofarme bloed van de organen (benen) terugvoert naar het hart. Als het stolsel losschiet, loopt dit vast in de longen. Dit noemen we een longembolie. Je kunt ook een longembolie krijgen zonder dat je merkt dat je een trombose in je been hebt gehad. Trombose komt bij mensen van alle leeftijden voor.'

2. Wat veroorzaakt trombose?

'Vaak zijn er meerdere risicofactoren die bij elkaar opgeteld kunnen leiden tot trombose. De meest bekende zijn immobiliteit (lang stilliggen of -zitten o.a. ook bij gips), operaties, kanker, gebruik van de anticonceptiepil, zwangerschap en de eerste weken na de bevalling. Ook obesitas en erfelijke aanleg verhogen het risico. Minder bekend is dat lange (vlieg)reizen (al aantoonbaar bij vliegreizen vanaf vier uur of langer) het risico op trombose ongeveer drievoudig verhogen. In een groot onderzoek toonden we aan dat trombose of longembolie optreedt bij ongeveer 1 op 4500 vliegreizen. Ook wordt de bloedstolling bij sommige mensen in een vliegtuig geactiveerd, terwijl dat niet gebeurt als ze in vergelijkbare stoelen en omstandigheden een film kijken.'

3. Is trombose te voorkomen en/of te genezen?

'Je kunt proberen risicofactoren te beperken, hoewel je natuurlijk altijd moet bedenken wat de keerzijde daarvan is (zomaar stoppen met de anticonceptiepil heeft ook zijn nadelen). De studie toonde aan dat bij mensen die aan het gangpad zitten het risico op trombose minder hoog is dan bij mensen die een raamplaats kiezen. Dit komt waarschijnlijk doordat je dan minder vaak je stoel uit komt. Advies is om ruim (niet-alcoholische dranken) te drinken, geregeld op te staan en rond te lopen, en je kuitspieren te bewegen door bijvoorbeeld rondjes met je voeten te draaien. Compressiekousen helpen om dikke voeten tegen te gaan en helpen waarschijnlijk ook een beetje tegen het tromboserisico.

Als je eenmaal trombose of een longembolie hebt, word je behandeld met antistollingsmedicijnen. Hiermee zijn de meeste mensen goed te genezen, hoewel een longembolie nog steeds dodelijk kan zijn en veel mensen na een trombosebeen last houden van het been (posttrombotisch syndroom).'

4. Hoe merk je dat je trombose hebt?

'Bij een trombosebeen heb je pijn, zwelling, een zwaar gevoel of is het been rood. Bij een longembolie kun je klachten krijgen van kortademigheid, pijn bij de ademhaling, hartkloppingen en zelfs flauwvallen. Lang niet altijd zijn alle klachten tegelijk aanwezig en daarom is het niet altijd makkelijk te herkennen.

Als je dergelijke klachten hebt, neem dan meteen contact op met je huisarts of de huisartsenpost.'

5. Waarom is er relatief weinig bekend over trombose?

'Trombose in het been of in de longen (longembolie) komt vaak voor, maar is desondanks veel minder bekend bij het grote publiek dan bijvoorbeeld aandoeningen van hart en vaten.

Cijfers laten zien dat 2 op de 1000 mensen per jaartrombose of een longembolie krijgt. Dat zijn zo’n 34.000 mensen alleen al in Nederland.

We hebben in de voorlichting dus nog veel te doen. Er is een jaarlijkse publiekscampagne rond Wereld Trombose Dag (13 oktober) en ook de Trombosestichting (www.trombosestichting.nl) timmert flink aan de weg. Onlangs besteedde Max Vakantieman ook aandacht aan trombose in het kader van de lange vliegreizen die sommigen weer gaan maken tijdens de vakantieperiode. Saskia was daar te gast en gaf informatie over trombose en longembolie.'

Kijk de uitzending hier terug: MAX vakantieman aflevering over trombose

Meer informatie over trombose en longembolie vindt u op onze website: Trombose en longembolie - Radboudumc

• Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons door naar meer nieuws.

  Nieuws homepage Patientenzorg en Nieuws en verhalen