Aangezichts­verlamming facialis­paralyse en -parese

Wat is aangezichtsverlamming?

Bij een aangezichtsverlamming werkt de zenuw die uw aangezichtsspieren aanstuurt niet goed. Deze zenuw heet de aangezichts- of facialis zenuw. Als deze beschadigd is, kunt u één helft van uw gezicht niet goed bewegen. Het kan bijvoorbeeld lastig zijn om te lachen of om uw oog dicht te doen. Een aangezichtsverlamming komt meestal plotseling en treft vaak maar één kant van uw gezicht.  

Wat is het verschil met een herseninfarct of hersenbloeding? 

Een aangezichtsverlamming kan ook door een herseninfarct of een hersenbloeding ontstaan. Dat is iets anders dan een aangezichtsverlamming door zenuwuitval. Bij een herseninfarct of -bloeding zijn er vaak ook andere klachten, zoals een arm of been dat minder goed beweegt. Ook sluit het oog aan de verlamde kant meestal wél bij een aangezichtsverlamming door een herseninfarct of -bloeding. De informatie en kennis op deze webpagina gaat specifiek over de aangezichtsverlamming door zenuwuitval en niet over aangezichtsverlamming bij een herseninfarct of hersenbloeding. 

Oorzaak en ontstaan

Ongeveer de helft van de gevallen van een aangezichtsverlamming ontstaat plotseling zonder duidelijke oorzaak. Dit wordt ook de verlamming van Bell of ‘Bellse Paralyse’ genoemd.  De precieze oorzaak van Bellse paralyse is nog onbekend, maar men denkt dat de zenuw ontstoken kan raken door het koortslip-virus. Deze ontsteking zorgt ervoor dat de zenuw opzwelt en door de druk op de zenuw uitvalt.  Naast de Bellse paralyse kunnen er veel andere mogelijke oorzaken zijn voor een aangezichtsverlamming. De meest voorkomende zijn: gordelroos (Herpes Zoster), de ziekte van Lyme, een ongeluk of operatie. In zeldzame gevallen kan het ook komen door een tumor die op de zenuw drukt. Sommige mensen worden geboren met een aangezichtsverlamming, dit heeft vaak een zeldzame oorzaak. 

Symptomen

Als de aangezichtszenuw niet goed werkt, kan het moeilijk zijn om het oog goed dicht te doen. Dit kan leiden tot uitdrogen van het oog, dus het is belangrijk om oogdruppels of oogcrème overdag te gebruiken en een pleister op het oog te doen tijdens de nacht. Ook kan het lastig zijn om te praten of te drinken, omdat de mond niet goed sluit. Een aangezichtsverlamming kan veel invloed hebben op uw dagelijks leven en hoe u zich voelt. 

Prognose

Na een aangezichtsverlamming kan de aangezichtszenuw tot meer dan een jaar na de gebeurtenis nog herstellen. Bij een Bellse paralyse herstelt 70-80% van de mensen volledig. Mensen die binnen 4 weken beginnen te herstellen, die een gedeeltelijke verlamming hebben of die jonger zijn, hebben een grotere kans op volledig herstel. Bij andere oorzaken van de aangezichtsverlamming is de prognose vaak minder goed (bijvoorbeeld bij gordelroos of de ziekte van Lyme) of hangt het af van de ernst van de zenuwbeschadiging (bijvoorbeeld na een ongeluk of door een tumor). 

Onvolledig herstel 

Helaas is er ook een groep mensen die niet volledig herstelt. Onvolledig herstel kan in twee categorieën worden verdeeld: 

1. Minder beweging of minder kracht: De glimlach of het sluiten van het oog aan de verlamde kant is niet zo goed of krachtig als voorheen. Het gezicht kan daardoor zowel in rust als bij beweging minder symmetrisch zijn. 
2. Synkinesen (onvrijwillige mee-bewegingen): Dit is het beste uit te leggen door de aangezichtszenuw te vergelijken met een stroomkabel. Een stroomkabel bestaat uit een buis (de pvc-buis) met draden erin. De aangezichtszenuw (de stroomkabels) splitst zich onder het oor in vijf aparte kabels die naar verschillende plekken in je gezicht gaan (voorhoofd/ogen, neus, mond, kin, hals). Als de zenuw beschadigd is, moeten de "draden" opnieuw worden getrokken (het natuurlijke herstel). Bij synkinesen gaan sommige draden naar de verkeerde plek. Bijvoorbeeld, een draad die naar het oog had moeten gaan, is naar de de mond gegroeid. Dit kan ervoor zorgen dat uw oog sluit tijdens het lachen of eten. Dit is vaak vervelend en kan ook spanning in het gezicht veroorzaken. 

Op het plaatsje links een schematische weergave van een intacte aangezichtszenuw. Rechts op het plaatje het verkeerd ingroeien van losse zenuwkabels van de aangezichtszenuw.  Hierdoor knijpt bijvoorbeeld het oog dicht als u eet of glimlacht. (synkinesen).