Behandeling Vruchtbaarheid behouden voor transmeisjes en transvrouwen

Zaadcellen invriezen

Door het invriezen en opslaan van je eigen zaadcellen kun je op een later tijdstip proberen een kinderwens te vervullen. We weten helaas niet zeker dat er met de ingevroren zaadcellen ook echt een zwangerschap ontstaat. Het moment waarop je zaadcellen kunt invriezen verschilt: 

• Als je puberteit al op gang gekomen is en je een spontane zaadlozing hebt, kun je vóór het starten met puberteitsremmers en/of vrouwelijke hormonen al zaadcellen opvangen en invriezen.
• Als je al gestart bent met puberteitsremmers en/of vrouwelijke hormonen (oestrogenen) vóórdat je puberteit goed op gang is gekomen, worden er geen zaadcellen aangemaakt in je lichaam. Maar zolang je nog geen geslachtsbevestigende operatie hebt gehad, kun je tijdelijk stoppen met deze hormonen en gaat je lichaam waarschijnlijk alsnog zaadcellen aanmaken. Als je zaadcellen in wilt vriezen, moet je minstens 3 maanden stoppen met alle hormonen, omdat het zeker 3 maanden duurt voordat je lichaam weer zaadcellen aanmaakt. En het kan ook veel langer duren. Tijdens de maanden dat je stopt met de hormoonbehandeling kun je kenmerken van de mannelijke puberteit krijgen, zoals baardgroei, het lager worden van de stem en het groeien van de penis. 

Voorbereiding invriezen zaadcellen

Als je zaadcellen wilt invriezen, heb je eerst een gesprek met de uroloog of verpleegkundig specialist. Van deze zorgverlener krijg je uitleg over het proces. 

Bloedonderzoek

Voordat je zaadcellen kunt inleveren, onderzoeken we je bloed om na te gaan of je bepaalde infecties hebt (hiv en hepatitis B/C). Door deze infecties kunnen toekomstige embryo’s namelijk besmet raken. Om de kans op besmetting te voorkomen, werken we volgens een protocol en vriezen we alleen zaadcellen in die niet besmet zijn. 

Kwaliteit van de zaadcellen

De kwaliteit van zaadcellen kan slechter worden door roken, alcohol- en drugsgebruik, hormoongebruik en tucken (het in de liezen masseren van de zaadballen). We adviseren dit zo min mogelijk te doen in de maanden voor het invriezen.

Zaadcellen inleveren

Als je spontane zaadlozingen hebt

Als je spontane zaadlozingen hebt, kun je zelf zaad produceren (d.m.v. masturbatie). Je kunt het zaad thuis produceren of in een speciale ruimte bij de polikliniek Voortplantingsgeneeskunde. 

• Het zaad moet binnen 1 uur na productie op het Fertiliteitslaboratorium worden afgegeven.
• Het potje waarin je het zaad moet opvangen, is verkrijgbaar op de polikliniek Voortplantingsgeneeskunde. Als je het zaad thuis wil produceren, kun je van tevoren een potje halen bij de balie van de polikliniek. Van je behandelend arts krijg je instructies over hygiëne- en productievoorschriften.

Als je geen spontane zaadlozingen hebt

Als je geen spontane zaadlozing hebt, maar je puberteit is wel gestart (je maakt testosteron aan en hebt uiterlijke kenmerken van de puberteit), kunnen we het zaad met een operatie uit je zaadbal halen. Deze behandeling heet TESE (TEsticulaire Sperma Extractie). Bij deze operatie opent de uroloog je balzak en zaadbal om een stukje weefsel (biopt) uit de zaadbal te halen. In het Fertiliteitslaboratorium wordt het weefsel onderzocht op de aanwezigheid van zaadcellen. De behandeling duurt ongeveer 1 uur.

Aantal keren zaadcellen invriezen

Hoe vaak er zaadcellen moeten worden ingevroren, is afhankelijk van de kwaliteit van het zaad. Meestal vriezen we bij masturbatie 3 keer zaadcellen in. Daarbij proberen we tussenpozen van 2 tot 3 dagen te plannen tussen de dagen waarop je zaad moet inleveren. Door de tussenpozen wordt de kwaliteit van het zaad beter. 

Nadat je het zaad hebt ingeleverd, wordt het in het laboratorium onder de microscoop onderzocht. We kijken daarbij naar de beweeglijkheid en de concentratie van de zaadcellen. Als je nog jong bent, zijn er soms onvoldoende beweeglijke zaadcellen om in te vriezen. Er wordt dan niets ingevroren.

Zaadcellen invriezen na een TESE-behandeling

Een TESE-behandeling voeren we meestal 1 keer uit. We hebben dan bijna altijd voldoende zaadcellen om in te vriezen.

Kosten zaadcellen invriezen

Het invriezen en opslaan van zaadcellen zijn kost geld:

• voor het onderzoeken van de zaadcellen in het laboratorium
• een jaarlijks bedrag voor het bewaren van de zaadcellen.

Meestal worden de onderzoekskosten vergoed door de zorgverzekeraar, maar worden ze wel verrekend met je eigen risico. Het bedrag voor de opslag van zaadcellen moet je meestal zelf betalen.   

Bewaarovereenkomst

Voor het invriezen van zaadcellen teken je een bewaarovereenkomst. Dit is een contract tussen jou en ons centrum om de zaadcellen te mogen bewaren. Als je jonger bent dan 16 zullen je ouders de bewaarovereenkomst mede ondertekenen. 

• voorbeeld van een bewaarovereenkomst

Je zaadcellen gebruiken in de toekomst

De ingevroren zaadcellen kunnen in de toekomst gebruikt worden voor een behandeling om zwanger te worden.

• Als je een partner hebt met eicellen en een baarmoeder kan het zaad na ontdooien ingebracht worden in de vagina (inseminatie) van je partner om een eicel te bevruchten. Als de kwaliteit van het zaad minder goed is, is een IVF- of ICSI-behandeling soms mogelijk. Hierbij vindt de bevruchting in het laboratorium plaats en als daarbij een embryo ontstaat wordt deze teruggeplaatst in de baarmoeder van je partner.
• Heeft je partner geen eicellen en baarmoeder, dan zijn eiceldonatie en draagmoederschap mogelijkheden om tot een zwangerschap te komen. Bij eiceldonatie geeft iemand eicellen af die in het laboratorium bevrucht kunnen worden met jouw zaadcellen. Als hierbij een embryo ontstaat, kan dit teruggeplaatst worden in de baarmoeder van een draagmoeder. De draagmoeder draagt jullie kind in de baarmoeder en na de bevalling gaat de baby naar jullie. Aan draagmoederschap zijn veel wetten en regels verbonden. Dit maakt het niet eenvoudig om via draagmoederschap een kind te krijgen.