Transgenderzorg voor kinderen/jongeren

Zorgverleners met wie krijg je te maken?

Bij je eerste afspraak (de intake) maak je kennis met de psycholoog. Later kun je ook begeleid worden door andere zorgverleners.

• Deze zorgverleners zie je altijd

  Psycholoog

  Als je niet tevreden bent met het geslacht waarmee je geboren bent, komt er veel op je af. De psycholoog onderzoekt samen met jou en je ouders of een medische behandeling past bij jouw wensen rondom je genderidentiteit.
   
  Als je in overleg met onze zorgverleners besluit tot een geslachtsbevestigende behandeling, krijg je met nieuwe dingen te maken waar je mee om moet leren gaan. Denk aan medicatie of lichamelijke veranderingen. De psycholoog begeleidt je hierbij en is er ook voor je ouders/verzorgers. De psycholoog praat ook met je ouders/verzorgers. Met hen praat de psycholoog niet alleen over de vragen die zij hebben maar ook om van hen te horen hoe zij vinden dat het met jou gaat.  

  Kinderarts, kinderendocrinoloog of physician assistant

  Met een kinderarts, kinderendocrinoloog of physician assistant ga je in gesprek over:

  • Welke behandelingsmogelijkheden er voor jou zijn
  • Wat je verwachtingen zijn
  • Hoe de medicijnen werken en welke bijwerkingen ze kunnen hebben
  • Wat jouw wensen en doelen zijn

  Dit gesprek heb je met een van de volgende zorgverleners:

  • Kinderarts: Dit is een arts die gespecialiseerd is in de gezondheid van kinderen en jongeren. Als je nog in de groei bent, heeft de kinderarts veel ervaring met jouw leeftijdsfase.
  • Kinderendocrinoloog: Dit is een arts die gespecialiseerd is in hormonen. Hormonen zijn stoffen in je lichaam die veel invloed hebben op je ontwikkeling, zoals tijdens de puberteit. De endocrinoloog kan je helpen met medicijnen die de puberteit tijdelijk stoppen (puberteitsremmers) of met geslachtsbevestigende hormonen, zoals vrouwelijke of mannelijke hormonen.
  • Physician assistant (PA): Dit is een medisch specialist die samenwerkt met een arts en zelf ook behandelingen mag uitvoeren. Bijvoorbeeld medicatie voorschrijven.

  Gynaecoloog

  De behandeling met hormonen en eventuele chirurgische ingrepen hebben invloed op je vruchtbaarheid. Met de gynaecoloog die gespecialiseerd is in voorplanting kun je de mogelijkheden bespreken om je vruchtbaarheid te behouden. Ook zijn er gynaecologen die gespecialiseerd zijn in operaties zoals het verwijderen van de baarmoeder en/of eierstokken. Als dit voor jou gewenst is, betrekken we deze gynaecoloog bij je traject. Deze operaties worden pas uitgevoerd als je 18 jaar of ouder bent, maar je kunt wel alvast in gesprek met de gynaecoloog voor uitleg.

• Deze zorgverleners betrekken we als dat nodig is of als jij dat wil

  Kinder- en jeugdpsychiater

  De kinder- en jeugdpsychiater wordt alleen betrokken als de psycholoog daar aanleiding voor ziet. Een kinder- en jeugdpsychiater kan eventuele psychiatrische aandoeningen in kaart brengen die van belang zijn bij je transitie. Denk hierbij aan autisme, stemmingstoornissen, ontwikkelingsstoornissen of het gebruik van medicatie.

  Plastisch chirurg

  De plastisch chirurg is betrokken bij eventuele genderbevestigende operaties. Dit zijn medische ingrepen waarbij we je lichamelijke kenmerken zoveel mogelijk in lijn kunnen brengen met je wensgeslacht. Geslachtsbevestigende operaties kunnen hier deel van uitmaken. Daarbij gaat het om operaties aan je geslachtsdelen. Er zijn ook mogelijkheden om genderbevestigende operaties aan je gelaat of borstkas te doen.

  Wanneer je een (of meerdere) genderbevestigende operatie(s) overweegt, krijg je een afspraak bij de plastisch chirurg. Deze geeft je uitleg over de mogelijkheden en eventuele risico's. Geslachtsbevestigende operaties worden pas uitgevoerd als je 18 jaar of ouder bent, maar je kunt wel alvast in gesprek met de plastisch chirurg voor uitleg. Alleen de borstverwijderende operatie (mastectomie) kan soms al vanaf je 16e jaar plaatsvinden.

  Afspraakplanner

  De afspraakplanner helpt met het inplannen van al je afspraken tijdens je traject.

  Geestelijk verzorgers

  Tijdens het gehele genderbevestigende traject kun je met een geestelijk verzorger in gesprek. Met een geestelijk verzorger kun je praten over de impact die het genderbevestigende traject op je leven heeft. Het traject kan allerlei vragen bij je oproepen. Vragen over jezelf, over je omgeving of over de toekomst. Het kan fijn zijn om je gedachten hierover uit te spreken, of om gewoon even je hart te luchten. Om weer de kracht, moed en inspiratie te vinden die je nodig hebt.  

  Een geestelijk verzorger luistert naar je en kan helpen bij het ordenen van je gedachten en stilstaan bij wat voor jou waardevol en belangrijk is. Alles wat je met de geestelijk verzorger bespreekt, blijft tussen jou en de geestelijk verzorger.

  • Onderwerpen kunnen onder andere zijn:
    • Wat is voor mij waardevol en belangrijk;
    • Mijn leven lijkt op pauze te staan;
    • Ik moet aan andere uitleggen wie ik ben;
    • Mijn omgeving begrijpt mij niet;
    • Wie ik ben botst met mijn cultuur en/of religie.
      
      Geestelijke verzorging is ook beschikbaar voor naasten.
       
  • Contact met de geestelijk verzorger:
    Afdeling Zingeving en Spiritualiteit
    T  (024) 361 33 20 (secretariaat)
    E  geestelijkeverzorging.regg@radboudumc.nl

Wachttijd transgenderzorg voor kinderen/jongeren

In het Radboudumc is er een wachtlijst voor transgenderzorg. Dit betekent dat je na verwijzing moet wachten voordat je de eerste afspraak hebt. Dit komt omdat er veel kinderen en jongeren zijn die zich afvragen of hun geslacht past bij hoe ze zich voelen.

Wachttijd neemt toe

Het aantal kinderen en jongeren dat vragen heeft over de genderidentiteit neemt toe. Daardoor groeit ook het aantal aanmeldingen voor onze zorg en wordt de wachttijd langer. We doen ons best om de wachttijd zo kort mogelijk te houden, maar willen wel ieder kind de aandacht geven die het nodig heeft. Dit kost tijd én de inzet van de juiste zorgverleners.

Verwezen door je (huis)arts.

Wanneer je doorverwezen bent door je huisarts (of een andere arts) nodigen we je uit op volgorde van doorverwijzing. De wachttijd is zo afhankelijk van het moment waarop je doorverwezen bent en hoeveel aanmeldingen we krijgen. Iedere maand maken we een nieuwe inschatting van de wachttijd. De wachttijd die je op onze website vindt, is dus de actuele wachttijd.

Bekijk de actuele wachttijden

Kennismaking met de psycholoog

Bij de intake maken jij en je ouders/verzorgers kennis met de psycholoog. Die wil weten hoe het met je gaat. Ook heeft de psycholoog de antwoorden bekeken die je hebt ingevuld in de online vragenlijst en zal op sommige onderwerpen doorvragen. Verder wil de psycholoog weten of je al eens een psychologische of psychiatrische behandeling hebt gehad. Als dat zo is vragen we de gegevens over deze behandeling op. Aan het eind van het gesprek krijg je nog een aantal vragenlijsten mee om thuis in te vullen.

Gesprekken met de psycholoog

De psycholoog voert gesprekken met jou alleen, maar ook samen met je ouders/verzorgers. In die gesprekken gaan we samen onderzoeken hoe we je zo goed mogelijk kunnen helpen met jouw vraag. Daar gebruiken we de gegevens bij die we van andere behandelaren hebben gekregen. Vervolgens maken we samen met jou en je ouders een plan. De gesprekken met de psycholoog zijn nodig om samen zorgvuldig te bekijken of een medische behandeling het beste aansluit bij jouw vraag en welk moment daarvoor het beste is.

Gesprekken tussen de psycholoog en je ouders/verzorgers

De psycholoog praat ook met je ouders/verzorgers over hoe zij vinden dat het met je gaat. Je ouders/verzorgers kunnen tijdens zo’n gesprek ook vragen stellen.

Gesprek met de kinderarts, kinderendocrinoloog of physician assistant

Je hebt een afspraak met de kinderarts, kinderendocrinoloog of physician assistant. Deze zorgverlener:

• bespreekt met jou en je ouders/verzorgers wat jullie de komende tijd kunnen verwachten in het ziekenhuis. Bovendien wil deze zorgverlener van alles van je weten: wat verwacht jij van het ziekenhuis? Waar heb je behoefte aan? Wat weet je al en wat wil je graag?
• stelt vragen over je gezondheid: over jouw lichamelijke ontwikkeling, of je ziek bent geweest in het verleden en of je medicijnen gebruikt;
• wil weten of de puberteit begonnen is;
• stelt jou en je ouders een aantal vragen om te beoordelen of er ziektes voorkomen in de familie;

Misschien heb je zelf ook veel vragen. Deze kunnen jij en je ouders stellen tijdens het gesprek.

Lichamelijk onderzoek

Bij de eerste kennismaking wordt niet altijd lichamelijk onderzoek gedaan. Als lichamelijk onderzoek wel nodig is, bespreekt de zorgverlener dit eerst met jou. Soms is het bijvoorbeeld belangrijk om te beoordelen of de puberteit al op gang gekomen is. Dan kijkt de zorgverlener of er sprake is van borstontwikkeling (bij geboren meisjes) of dat de testes (teelballen) aan het groeien zijn (bij geboren jongens). Ook kan de zorgverlener naar je hart en longen luisteren.

Adviesgesprek

Nadat de gesprekken met jou en je ouders/verzorgers zijn afgerond, maken we een afspraak met jullie. Tijdens die afspraak bespreken we welke vervolgstap het beste bij je past. Dit verschilt per persoon:

• Je wordt verder lichamelijk onderzocht om te kijken óf en wanneer je kunt starten met hormonen (puberteitsremmers of geslachtsbevestigende hormonen).
• Je besluit om (nog) niet te starten met een behandeling, omdat eerst behandeling van een psycholoog of psychiater nodig is. We overleggen met jou en je ouders welke instelling bij jou in de buurt je het beste kan helpen. 
• Je komt erachter dat je geen medische behandeling wil. Als dit het geval is, ben je daar meestal samen met de psycholoog al achter gekomen tijdens jullie gesprekken.

Afspraken met andere zorgverleners

• Voordat je start met hormonen (puberteitsremmers of geslachtsbevestigende hormonen)

  Voordat je kunt starten met hormonen, krijg je een afspraak bij de gynaecoloog of seksuoloog.

• Gynaecoloog

  Wanneer je puberteitsremmers gebruikt, maken je zaadballen geen zaadcellen aan of rijpen er geen eicellen in je eierstokken. Zo heeft deze behandeling invloed op je vruchtbaarheid. Met de gynaecoloog kun je de mogelijkheden bespreken om op latere leeftijd toch eigen kinderen te kunnen krijgen.

  • Je kunt eicellen invriezen of je eierstokken behouden.
  • Je kunt zaadcellen (sperma) invriezen.

• Seksuoloog

  Als je vragen hebt over puberteit, seks en seksualiteit kun je doorgestuurd worden naar een seksuoloog. Die kan jou helpen bij het beantwoorden van je vragen.

Hormoon­behandeling met puberteits­remmers

Puberteitsremmers zijn medicijnen die ervoor zorgen dat bepaalde hormonen (FSH en LH) niet aangemaakt worden in de hypofyse in je hersenen. Doordat deze hormonen niet vrijkomen, maken je zaadballen geen mannelijk hormoon (testosteron) aan of je eierstokken geen vrouwelijk hormoon (oestrogeen). Zo zorgen we ervoor dat je puberteit niet verder doorzet.
 
We schrijven puberteitsremmers (werkzame stof: triptoreline) voor zodat je lichaam zich niet verder ontwikkelt naar het vrouwelijke/mannelijke geslacht. Het effect van deze behandeling is grotendeels omkeerbaar. Als je besluit te stoppen met de hormoonbehandeling gaat je eigen puberteitsontwikkeling verder.

Uitleg

Je krijgt uitleg over de behandeling met puberteitsremmers, wat deze medicijnen precies doen, wat je daarvan kunt merken en waar je op moet letten. Tijdens de behandeling met puberteitsremmers kom je regelmatig op controle.  

• informatie over puberteitsremmers voor transjongens
• informatie over puberteitsremmers voor transmeisjes

Leefstijl

Puberteitsremming is een relatief nieuwe behandeling voor gezonde jongeren met genderincongruentie. De effecten en mogelijke risico’s op lange termijn zijn nog niet uitgebreid onderzocht. Om het risico op complicaties zoals hart- en vaatziekten en suikerziekte zo laag mogelijk te houden, adviseren we je gezond te leven: gezonde voeding, een gezond gewicht, voldoende lichaamsbeweging, niet roken en geen of weinig alcohol.  

Botdichtheids­meting

De behandeling met puberteitsremmers heeft invloed op de stevigheid van je botten. Daarom krijg je aan het begin van de behandeling met puberteitsremmers een botdichtheidsmeting (dexascan). Op deze scan kunnen we zien hoe stevig je botten zijn. De botdichtheidsmeting voeren we uit tijdens de eerste controleafspraak nadat je met puberteitsremmers bent begonnen. 

Door de puberteitsremmers vinden bepaalde lichamelijke veranderingen van de puberteit niet plaats. Zo worden bijvoorbeeld je botten niet steviger. Je kunt zelf iets doen om je botten steviger te maken: door voldoende te bewegen en voedingsmiddelen te eten die calcium bevatten, zoals zuivelproducten.  

• informatie over de botdichtheidsmeting 

De zorgverlener geeft je uitleg over de botdichtheidsmeting. De meting vindt plaats bij de afdeling Radiologie en Nucleaire geneeskunde.

Geslachtsbevestigende operaties

In overleg met je behandelteam kun je kiezen voor geslachtsbevestigende operaties. De meeste operaties zijn pas mogelijk als je een jaar of langer geslachtsbevestigende hormonen gebruikt én ouder bent dan 18. Alleen een borstverwijderende operatie (mastectomie) kan soms al als je 16 bent. 

Geslachtsbevestigende operaties zijn een ingrijpende stap in de behandeling. De meeste operaties kunnen niet teruggedraaid worden. Niet iedereen kiest voor deze stap. Bij de meeste operaties zijn er ook nog verschillende mogelijkheden.

• bekijk welke geslachtsbevestigende operaties mogelijk zijn