Wat zijn hersentumoren?

Gezwellen (tumoren) in de hersenen kunnen ontstaan in het hersenweefsel zelf (primaire hersentumoren) of vanuit de hersenvliezen. Hersentumoren kunnen goedaardig of kwaadaardig zijn. Ook uitzaaiingen van kanker naar de hersenen (hersenmetastasen) behoren tot de hersentumoren. lees meer

Wat zijn hersentumoren?

Gezwellen (tumoren) in de hersenen kunnen ontstaan in het hersenweefsel zelf (primaire hersentumoren) of vanuit de hersenvliezen. Hersentumoren kunnen goedaardig of kwaadaardig zijn. Ook uitzaaiingen van kanker naar de hersenen (hersenmetastasen) behoren tot de hersentumoren.

Goedaardige hersentumoren

Een goedaardige tumor is meestal goed afgegrensd, groeit langzaam en dringt niet door in het omliggende weefsel. Maar een goedaardige tumor kan wel grote gevolgen hebben doordat deze het omringende hersenweefsel kan verdringen. De meest voorkomende goedaardige hersentumor is het meningeoom, dat ontstaat vanuit de hersenvliezen. Een ander goedaardig gezwel is de hypofysetumor. De hypofysetumor ontstaat in de hypofyse; een klein, hormonenproducerende klier achter de ogen. Deze tumoren zijn over het algemeen goed operatief te verwijderen.
 

Kwaadaardige hersentumoren

Primaire, kwaadaardige hersentumoren worden gliomen genoemd. Ze ontstaan vanuit de steuncellen (=gliacellen) van het hersenweefsel. Zij worden genoemd naar het type cel waaruit ze ontstaan. De belangrijkste soorten zijn astrocytomen, oligodendrogliomen en mengvormen hiervan. 

De mate van kwaadaardigheid of agressiviteit van een glioom wordt uitgedrukt in verschillende gradaties. De meest gebruikte indeling is die in laaggradige (graad 1 en 2) en hooggradige (graad 3 en 4) gliomen. Het hooggradige glioom (graad 4) komt het meeste voor en heet ook wel glioblastoom. Hooggradige gliomen groeien snel en ongeremd, laaggradige gliomen groeien langzaam. Een glioom is niet goed afgegrensd en ziet er grillig uit. De tumor verdringt niet alleen het omringende weefsel, maar kan er ook binnendringen (infiltratieve groei). Hierdoor is de tumor vrijwel nooit in zijn geheel met een operatie te verwijderen. Ondanks aanvullende behandeling zal de tumor in de loop van de tijd weer aangroeien. In tegenstelling tot kwaadaardige tumoren elders in het lichaam zaait een glioom zelden uit naar andere organen in het lichaam.

Hersenmetastasen

Naast de hersentumoren die vanuit de hersenen groeien (de primaire tumoren) bestaan er ook secundaire hersentumoren. Secundaire hersentumoren zijn uitzaaiingen (metastasen) naar de hersenen die vanuit kanker elders in het lichaam ontstaan. Meestal ontstaan ze laat in het beloop van de ziekte. Longkanker, borstkanker en huidkanker zijn de meest voorkomende oorzaken, maar ook andere kankersoorten kunnen uitzaaiingen in de hersenen veroorzaken. De behandelingsmogelijkheden van hersenmetastasen hangen onder andere af van de aard van de oorspronkelijke tumor, de fase van de ziekte en de locatie van de tumor.

Contact

Neuro-oncologie

(024) 361 66 00

Radboudumc Expertise­centrum Neuro-oncologie

Het Radboudumc Expertisecentrum voor Neuro-oncologie biedt specialistische zorg voor patiënten met goed- of kwaadaardige hersentumoren.

lees meer

Symptomen

De symptomen die u ervaart zijn sterk afhankelijk van het gebied in de hersenen waar de tumor is ontstaan en de groeisnelheid ervan. lees meer

Symptomen

De symptomen die u kunt ervaren bij een hersenmetastase, glioom of menigneoom zijn sterk afhankelijk van het gebied in de hersenen waar de tumor is ontstaan en de groeisnelheid van de tumor. De symptomen variëren van vage klachten tot uitgebreide lichamelijke uitvalsverschijnselen. Er zijn grofweg vier soorten symptomen:

1. Uitvalsverschijnselen

De hersenen regelen het functioneren van ons lichaam. Als een tumor het omringende hersenweefsel beschadigt of verdringt, kan de functie van dit hersengebied uitvallen. Hierdoor kunnen er uitvalsverschijnselen optreden. Afhankelijk van de plaats van de tumor in de hersenen kunnen er verschillende problemen ontstaan, zoals verlies van kracht in één of meer lichaamsdelen, problemen met het spreken of begrijpen van taal, vergeetachtigheid of problemen met horen of zien.

2. Epilepsie

Een ander verschijnsel dat kan optreden is een ‘toeval’. Dit noemen ook wel ‘epilepsie’. Hierdoor kunt u tijdelijk buiten bewustzijn zijn en/of kunnen uw spieren samentrekken. Deze aanvallen worden veroorzaakt door irritatie van de zenuwcellen in het hersenweefsel, waardoor de zenuwen te veel activiteit produceren. 

3. Druktoename in de schedel

Een toename van druk binnen de schedel zorgt voor andere symptomen. Binnen de schedel is er een beperkte ruimte voor hersenen, hersenvocht (liquor) en bloed. De druk in de schedel kan toenemen door:
  • de aanwezigheid en groei van de tumor
  • vochtophoping rond de tumor
  • blokkade van de circulatie van het hersenvocht door de tumor
  • een bloeding in of rond de tumor
Omdat de ruimte in de  schedel niet groter kan worden, wordt de druk binnen de schedel hoger. Daardoor kunt u last hebben van aanhoudende hoofdpijn, braken en sufheid. Hoofdpijn ontstaat vooral bij activiteiten die de druk nog meer verhogen, zoals bukken, niezen of persen. 

4. Psychische veranderingen

De tumor kan groeien in een gebied in de hersenen waar de uitval minder snel opvalt. De verschijnselen bestaan dan vaak uit psychische veranderingen, zoals trager worden of minder geremd zijn.

Epilepsie bij een hersentumor

Epilepsie uit zich in de vorm van aanvallen. Niet iedereen met een hersentumor krijgt epileptische aanvallen. lees meer

Nieuws

  • Zaterdag 4 mei a.s. organiseren we weer een landelijke bijeenkomst voor lotgenoten met een hersentumor, hun naasten en andere belangstellenden in Maarn. Voor informatievoorziening en lotgenotencontact.

    lees meer


  • Subsidie voor onderzoek naar uitzaaiingen in de hersenen

    22 juli 2021

    Uitzaaiingen (metastasen) zijn de meest voorkomende oorzaak van kanker-gerelateerde sterfte. Er is nog weinig bekend over hoe en waarom uitzaaiingen naar de hersenen plaatsvinden. Meer kennis over de mechanismes die bij dit proces betrokken zijn, kan helpen om de prognose en kwaliteit van leven van kankerpatiënten te verbeteren. Stichting STOP hersentumoren heeft hiervoor €35.000 subsidie beschikbaar gesteld.

    Uitzaaiingen naar de hersenen komen het meest voor bij patiënten met gevorderde longkanker, borstkanker en melanoom. De uitzaaiingen hebben grote impact op de kwaliteit van leven. Met dit onderzoek willen we te weten komen of we kunnen voorspellen of een tumor gaat uitzaaien, en ook hoe de groei van een uitgezaaide tumor voorkomen kan worden.

    De onderzoekers gebruiken hiervoor een nieuwe manier van moleculaire profilering. Bij moleculaire profilering gaan ze op zoek naar bepaalde veranderingen in DNA/RNA of eiwitniveau die een aanknopingspunt kunnen zijn voor bepaalde medicijnen. Hiervoor gebruiken de onderzoekers RNA van eerder afgenomen restweefsels van hersentumoren.

    Binnen een jaar worden de eerste resultaten van het onderzoek verwacht.


Voor verwijzers

Huisartsen en medisch specialisten kunnen patiënten met een verdenking op een hersentumor verwijzen naar ons expertisecentrum. Verwijzen kan schriftelijk of via het digitale aanmeldformulier
  • Een schriftelijke verwijzing kan gestuurd worden naar de Polikliniek Neurologie.

    lees meer


    Schriftelijke verwijzing

    Radboudumc
    Polikliniek Neurologie
    T.a.v. planningsbureau, huispost 943
    Postbus 9101
    6500 HB Nijmegen
    Telefoon: 024-3616600

Rijvaardigheid

Een aandoening aan de hersenen kan gevolgen hebben voor uw rijvaardigheid. Er zijn een aantal voorwaarden als u een hersentumor heeft, of heeft gehad, en u weer per auto of motor aan het verkeer wilt deelnemen. lees meer

Ondersteunende zorg Leven met kanker

We bieden leeftijdsspecifieke ondersteuning en werken met een vragenlijst om u op het juiste moment ondersteuning te bieden van de juiste zorgverlener.

lees meer

Radboud Oncologie Fonds

Het Radboud Oncologie Fonds is opgericht om Oost-Nederland meer te betrekken in de strijd tegen kanker. lees meer

Uw privacy

Op het moment dat u in het ziekenhuis de diagnose kanker krijgt, leggen artsen en verpleegkundigen in het ziekenhuis uw gegevens vast in een medisch dossier. Dit moet volgens de wet. lees meer

Uw privacy

Op het moment dat u in het ziekenhuis de diagnose kanker krijgt, leggen artsen en verpleegkundigen in het ziekenhuis uw gegevens vast in een medisch dossier. Dit moet volgens de wet. Sommige van uw gegevens in het medisch dossier worden opgenomen in een onafhankelijke databank: de Nederlandse Kankerregistratie (NKR).

Dit verzamelen van gegevens in de NKR gebeurt omdat artsen en onderzoekers betrouwbare en relevante gegevens nodig hebben van patiënten met kanker. Hiermee kunnen zij onderzoek doen om meer over kanker te weten te komen. Door dit onderzoek ontstaan betere inzichten, effectievere behandelingen en uiteindelijk een beter resultaat in de zorg voor patiënten met kanker.

Meer informatie over de Nederlandse Kankerregistratie en wat deze voor u betekent: Registratie van kanker.

Onze mensen

  • Medewerkers
  • Intranet