Onze impact voor patiënten in 2021

'Blijf patiënten betrekken'

Rianne Ekkelboom is de voorzitter van onze Patiëntenadviesraad (PAR). De PAR adviseert de Raad van Bestuur van het Radboudumc over de kwaliteit en veiligheid van de patiëntenzorg. Wat hebben zij zoal besproken in 2021? Rianne vertelt erover.

1 Hoe kijk je terug op 2021?

'Ook in 2021 heeft corona grote impact gehad op de ziekenhuiszorg. De PAR heeft groot respect en bewondering voor alle medewerkers van het Radboudumc die met vereende krachten, tomeloze energie en veerkracht ervoor hebben gezorgd dat de patiëntenzorg zoveel als mogelijk en op een goede en veilige manier doorgang kon vinden. De PAR was vertegenwoordigd bij de wekelijkse COVID-bijpraatsessies. Daardoor bleven we op de hoogte van de actuele situatie in het Radboudumc en konden we vragen stellen en adviezen geven. We hebben onder andere aandacht gevraagd voor de communicatie richting patiënten, we bleven de plannen rondom de inhaalzorg kritisch volgen en we hebben gepleit voor oplossingen voor patiënten op de wachtlijst, de zogenoemde 'wachtverzachters'. We gunnen het de medewerkers en patiënten dat de samenleving snel weer terug kan naar ‘normaal’ en dat er ruimte komt voor het oppakken van de reguliere zorg die door de pandemie noodgedwongen is uitgesteld.'

2 Waar hebben jullie het in 2021 over gehad in de PAR?

'Het programma Fit for the Future heeft van de hele organisatie veel tijd en energie gevergd. De PAR heeft waardering voor het vele werk dat hierin in gezamenlijkheid is verzet. Vanuit patiëntperspectief hebben wij onder andere meegedacht en geadviseerd over de contourennota, waarin in grote lijnen de verandering in organisatie en besturing staat, over de selectie van de kwartiermakers, het topkaderbeleid en over de inrichtingsplannen van de nieuw te vormen organisatieonderdelen. Met de leden van de 20 lokale afdelingsadviesraden is tijdens themabijeenkomsten gesproken over het contact met de achterban en over patiëntparticipatie in de nieuwe organisatie. Hierbij spraken we onder andere over: weet je als afdelingsadviesraad wat er leeft bij je achterban en hoe haal je deze informatie op? Wat kan Patiëntencommunicatie hierin voor de raden betekenen? Hoe kan patiëntparticipatie op een goede manier in de nieuwe organisatie worden ingericht zodat de unieke patiëntervaring het beste van meerwaarde kan zijn?'

3 Op welk onderwerp hebben jullie de meeste impact gehad?

'In alle adviezen die wij uitbrachten in relatie tot Fit for the Future, hebben we aandacht gevraagd voor de cultuurverandering die volgens de PAR nodig is om te komen van een aanbodgerichte naar een vraag- en waardengestuurde organisatie. Wij denken dat daar een omslag in denken en gedrag voor nodig is. Aanbodgericht werken zit namelijk nog teveel in het DNA van de medewerkers. Aan dit belangrijke aspect kan volgens ons nog meer aandacht worden besteed in bijvoorbeeld het leiderschapsprogramma. Ook missen wij een concrete uitwerking van het ophalen van de patiëntvragen en -waarden. Wij vinden het belangrijk dat uitgewerkt wordt hóe vraag- en waardengericht werken wordt uitgevoerd, geborgd en geëvalueerd in de nieuwe organisatie. Belangrijk onderdeel van de nieuwe organisatie zijn de zorgpaden. Voor de PAR is het een voorwaarde dat patiënten betrokken worden bij de ontwikkeling, uitvoering én evaluatie van die zorgpaden.  Patiënten hebben unieke ervaringsdeskundigheid. Dat is niet alleen bij zorgpaden van meerwaarde, maar ook aan de beleidstafels van de nieuw te vormen organisatieonderdelen.'

4 Wat verwacht je van 2022 voor de PAR?

'Ook in 2022 zal de PAR vanuit patiëntperspectief positief kritisch blijven toezien op de ingezette weg naar een Radboudumc dat klaar is voor de toekomst. Onze focus blijft daarbij gericht op de vraag: wat betekent dit voor patiënten? Een PatiëntEffectParagraaf (PEP) toevoegen aan beleidstukken is helpend om de effecten van beleid voor patiënten duidelijk te maken. Zo wordt duidelijk wat plannen concreet betekenen voor patiënten. In een PEP kun je bijvoorbeeld reflecteren op thema's als persoonsgerichtheid, kwaliteit, inhoud, patiëntparticipatie, uitvoering en continuïteit van zorg (ook buiten de ziekenhuismuren). De Raad van Bestuur erkent het belang van een PEP en de PAR verwacht dan ook dat hierdoor het beleid van het Radboudumc in de toekomst nóg persoons- en patiëntgerichter zal worden!'

• Meer informatie over de PAR

Kerncijfers patiëntenzorg

NB. Per abuis zijn in het jaarverslag 2020 foutief de begrote in plaats van de gerealiseerde verpleegdagen gepubliceerd. Dit aantal is hier aangepast.

Woonplaats patiënten

In de afbeelding hieronder ziet u waar de patiënten wonen die het Radboudumc in 2021 bezochten. Het merendeel woont in de buurt: ongeveer de helft van de patiënten woont binnen een straal van 25 kilometer van het Radboudumc. Zo'n 75% van de patiënten woont binnen een straal van 50 kilometer van het Radboudumc.

Bekijk alle kerncijfers 2021 van het Radboudumc

Duurzame zorg

We creëren toegevoegde waarde door actief in te zetten op het stimuleren van een gezondheidsbevorderende omgeving. Dat betekent: een omgeving die bijdraagt aan het voorkomen van ziektes, aan sneller herstel van patiënten en aan het met plezier en vitaal kunnen werken en studeren. We richten ons hierbij niet alleen op de fysieke omgeving. Ook onze zorgprocessen willen we zo duurzaam mogelijk inrichten: gezondheidsbevorderend met minimale negatieve impact op het milieu. Verschillende initiatieven hebben hieraan in 2021 bijgedragen. Hieronder vindt u enkele voorbeelden. De meest duurzame zorg is preventie; het voorkomen van ziektes en het leveren van zingevende zinnige zorg.

Netwerk Duurzame Zorgprofessionals

Om de duurzame ontwikkeling in het Radboudumc aan te jagen en te ondersteunen is in 2021 het Netwerk Duurzame Zorgprofessionals opgericht. Het Netwerk organiseert webinars, stelt periodiek een nieuwsbrief duurzaamheid op en zorgt voor kennisdeling tussen de Green Teams van het Radboudumc. In 2021 waren negen Green Teams actief, onder andere op de afdelingen Operatiekamers, Intensive Care, Amalia kinderziekenhuis, Dermatologie en Maag-Darm-Leverziekten.

De Groene OK

Het Green Team De Groene OK van het Radboudumc zet zich al een aantal jaren in voor het verduurzamen van de Operatiekamers (OK) om de ambitie ‘de meest groene OK van Europa’ te realiseren. Op weg naar circulariteit zijn mooie resultaten geboekt.

• Op de OK vindt een vergevorderde gescheiden inzameling van afvalstoffen plaats: plastic, papier, glas, batterijen, OK staplers, aluminium.
• De OK gebruikt steeds meer herbruikbare producten in plaats van wegwerpproducten. Enkele voorbeelden zijn: laryngoscoopbladen, thermometers en saturatiemeters.

Een van de meest impactvolle maatregelen die vanuit de Groene OK in 2021 is geïnitieerd, is de omzetting van wegwerp bloeddrukbanden naar herbruikbare bloeddrukbanden umc-breed. Naast het verminderen van het afval heeft dit geleid tot een besparing in kosten.

Corona en zorg

Behalve de relatieve rust in de zomermaanden, was de druk in de rest van het jaar 2021 op de COVID-zorg groot. 

Op- en afschalen: een tijdlijn

Onder regie van het Actieteam Zorg en het Centraal Coördinerend Team schaalden we in 2021 de COVID-zorg op als dat nodig was en veilig en verantwoord af als het kon. We probeerden het zo veel mogelijk te voorkomen, maar helaas ging het opschalen van COVID-zorg vaak gepaard met het afschalen van de reguliere zorg.

Van januari tot en met mei 2021 hadden we te maken met opgeschaalde COVID-zorg. We waren zelfs voorbereid op het scenario waarin landelijk de IC-capaciteit niet meer toereikend zou zijn. Uitgestelde zorg werd in kaart gebracht en plannen om deze zorg vanaf het najaar in te halen, werden gemaakt.

In juni zagen we het aantal positieve testen en opnames dalen. We konden in het Radboudumc daardoor de COVID-zorg voorzichtig afschalen en de andere verpleegafdelingen verhuisden weer terug naar hun afdeling die tijdelijk voor COVID-zorg was ingericht. Een groot deel van de zorgprofessionals die tijdelijk hadden ingesprongen bij de COVID-zorg, konden weer terug naar hun eigen afdeling. Hoewel er daardoor ruimte ontstond om de reguliere zorg verder op te schalen, hebben we ook nadrukkelijk gezocht naar de juiste balans en medewerkers ruimte gegund voor rust en herstel in de zomermaanden.

De hoop dat vaccinatie een snelle uitweg uit de pandemie zou betekenen, bleek onwaar toen we in vanaf september opnieuw moesten opschalen en naar een piek toewerkten. In plaats van aan inhaalzorg te werken, schaalden we onze COVID-zorg weer fors op en onze reguliere zorg noodgedwongen af. Vooral de chirurgische behandelingen die na operatie IC-zorg nodig hebben, ondervonden daar verhoudingsgewijs veel last van. Net als de andere ziekenhuizen in Nederland, bereidden wij ons eind 2021 wederom voor op het scenario waarin landelijk de IC-capaciteit niet meer toereikend zou zijn. Gelukkig kwam het niet zover. 

Nazorg en uitgestelde zorg

Het blijft onzeker hoe het virus zich verder gaat ontwikkelen en wat dit betekent voor onze zorg en maatschappij. Wat voorlopig zal blijven naast de inmiddels 'reguliere' COVID-zorg, is de nazorg. Het aantal mensen dat langdurige klachten overhoudt na de infectie, nam in 2021 verder toe. Op onze Nazorgpoli konden zij terecht voor diagnostiek en behandeling. Samen met onze partners uit de eerste lijn hebben we in 2021 gewerkt aan een transmuraal zorgpad waarin we deze langdurige zorg samen goed organiseren, zodat patiënten de juiste zorg op de juiste plek krijgen. De uitgestelde zorg die we in de tweede helft van 2021 en in 2022 wilden inhalen, is in de tweede helft van 2021 alleen maar verder opgelopen. Voor het inhalen van alle uitgestelde zorg we tot en met 2023 de tijd nodig.

Aandacht voor balans

Corona bleef in 2021 zorgen voor een hoge werkdruk, met name bij de collega's in de zorg. Daarom zetten we zo veel als mogelijk in op rust en herstel van onze mensen.

Lees meer over de impact van corona in 2021