Algemeen
Algemene informatie
Wat is het syndroom van Cushing?
Het syndroom van Cushing is een verzamelnaam voor de klachten die ontstaan als u langere tijd te veel cortisol in uw bloed heeft. Cortisol heeft invloed op de werking van al uw lichaamscellen. Het is belangrijk voor uw stofwisseling en in stresssituaties.
lees meerWat is het syndroom van Cushing?
Het syndroom van Cushing is een verzamelnaam voor de klachten die ontstaan als u langere tijd te veel cortisol in uw bloed heeft. Cortisol heeft invloed op de werking van al uw lichaamscellen. Het is belangrijk voor uw stofwisseling en in stresssituaties.
Oorzaak
Cushing kan veroorzaakt worden door het gebruik van glucocorticoïden. Dit zit bijvoorbeeld in dexamethason en prednison. Ook kan het syndroom veroorzaakt worden door een hypofyse- of bijniergezwel.
Cushing door medicijngebruik
Het gebruik van glucocorticoïden (zoals dexamethason en prednison) komt het meest voor als oorzaak van Cushing. Deze medicijnen krijgt u soms om een andere ziekte te behandelen, zoals reuma, chronisch astma, COPD-, of na een transplantatie. Het is dan een bijwerking van het medicijn.
Cushing door een hypofyse- of bijniergezwel
Uw klachten kunnen ook komen door een hypofyse- of bijniergezwel. Dat komt in Nederland ongeveer bij 50 mensen per jaar voor. Het komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Meestal geeft een goedaardig gezwel in uw hypofyse dan te veel ACTH af. Dit zorgt ervoor dat de bijnieren te veel cortisol aanmaken. In dat geval is het de ziekte van Cushing.
Andere oorzaak
Soms ligt de oorzaak in uw bijnier. Er zit dan een goed- of kwaadaardig gezwel in uw bijnier dat te veel cortisol aanmaakt. In zeldzame gevallen is er buiten de hypofyse een gezwel dat ACTH aanmaakt.
Symptomen
U kunt onder andere last krijgen van de volgende klachten:
- gewichtstoename, vooral uw buik, gezicht en nek worden dikker
- zwakke spieren en uw benen worden dunner
- blauwe plekken
- gemakkelijker bloeden
- paarsrode huidstriemen
- spierzwakte
- overbeharing
- psychische klachten
- vocht vasthouden
U kunt ook hoge bloeddruk, hoog cholesterol en suikerziekte krijgen. Daarnaast is er meer kans op ziekten van het hart en de bloedvaten, botten die zwakker worden, een bloedprop in het been, een bloedprop in de longen en infecties.
Diagnosefase
Diagnostische onderzoeken
Onderzoeken
Het kan lastig zijn om het syndroom van Cushing aan te tonen. We kunnen op verschillende momenten bloed-, urine-, en/of speekselonderzoek doen.
lees meerOverzicht diagnostische onderzoeken
Uw behandelend arts bepaalt welke onderzoeken er voor u nodig zijn.
Multidisciplinair overleg (MDO)
In ons centrum bespreken we patiënten met het syndroom van Cushing in een overleg met meerdere artsen. Tijdens dit overleg zijn alle betrokken artsen aanwezig en bepalen we samen de beste behandeling voor u. U bent als patiënt niet bij dit overleg aanwezig.
lees meerMultidisciplinair overleg (MDO)
In ons centrum bespreken we patiënten met het syndroom van Cushing in een overleg met meerdere artsen. Dit doen we omdat er verschillende specialismen bij de behandeling betrokken zijn. Tijdens dit overleg zijn alle betrokken artsen aanwezig en bepalen we samen de beste behandeling voor u.
- Op de eerste en derde maandag van de maand komt het behandelteam voor bijnierziekten samen.
- Op de tweede en vierde dinsdag van de maand komt het behandelteam voor hypofyseziekten samen.
In deze overleggen bespreken we de uitslagen van de onderzoeken die uw eigen medisch specialist heeft gedaan. Het resultaat van dit overleg is een advies voor uw behandeling. Soms is er nog extra onderzoek nodig om een goed behandeladvies te kunnen geven.
U bent als patiënt niet bij dit overleg aanwezig. Het is een medisch overleg waarin meerdere patiënten worden besproken. De uitkomsten van dit overleg hoort u tijdens het gesprek over de uitslag. Daarna beslist u samen met uw arts wat de volgende stappen zijn.
Uitslaggesprek
Uitslaggesprek
De uitslagen van de onderzoeken bespreekt u met uw arts. Dit kan tijdens een bezoek aan de polikliniek, telefonisch of via een videoconsult. Uw partner, een familielid of een begeleider mag hierbij aanwezig zijn.
lees meerUitslaggesprek
De uitslagen van de onderzoeken bespreekt u met uw arts. Dit kan tijdens een bezoek aan de polikliniek, telefonisch of via een videoconsult. Uw partner, een familielid of een begeleider mag hierbij aanwezig zijn. U kunt er ook voor kiezen om het gesprek op te nemen, zodat u het later nog eens kunt beluisteren.
Op basis van de uitslagen worden de vervolgstappen en behandelmogelijkheden met u besproken. Als een operatie of andere ingreep nodig lijkt, bespreekt uw arts uw behandelplan ook met andere specialisten in een overleg tussen artsen. Dat noemen we een multidisciplinair overleg (MDO). De uitkomsten van dit overleg hoort u tijdens het gesprek over de uitslag.
Daarna beslist u samen met uw arts wat er verder gebeurt. Dit kan een verwijzing naar een hypofysechirurg (neurochirurg), een bijnierchirurg (uroloog) of een andere specialist zijn. Ook kan er gestart worden met medicijnen.
Daarnaast is er begeleiding door regieverpleegkundige of verpleegkundig specialist (i.o.) endocrinologie mogelijk.
Het syndroom van Cushing kan uw leven op veel manieren beïnvloeden. Dat geldt voor u, maar ook voor uw naasten. U kunt niet alleen lichamelijke klachten hebben, maar ook emotionele, sociale of werkgerelateerde problemen. Om u en uw naasten zo goed mogelijk te ondersteunen, bieden onze regieverpleegkundige en verpleegkundig specialist (i.o.) extra begeleiding. Tijdens het hele behandelproces kunt u uw vragen of zorgen bespreken met uw endocrinoloog of uw casemanager. Zij zijn bereikbaar via telefoonnummer (024) 361 45 99.
Samen beslissen
Als u bij een arts bent voor een behandeling of onderzoek, komt u vaak voor een beslissing te staan. Een operatie, medicijnen, of toch liever nog even wachten? Doorbehandelen of stoppen? Meerdere opties zijn mogelijk, maar welke past het beste bij u?
naar paginaBehandelfase
Behandelingen
Behandeladviezen
De behandeling van het syndroom van Cushing hangt af van de oorzaak. Uw arts zal dit met u bespreken.
lees meerBehandeladviezen
Operatie:
Als de oorzaak een gezwel in de hypofyse is, krijgt u meestal een operatie. Soms wordt de hypofyse ook bestraald. Het kan zijn dat u meer dan één behandeling nodig heeft.
Als de oorzaak een gezwel in de bijnier is, dan stellen we een operatie van de bijnier voor.
Medicijnen:
Het teveel aan cortisol kan ook met medicijnen worden behandeld. Soms adviseert de arts om al vóór de operatie met medicijnen te beginnen. Zo kunnen de klachten van het syndroom van Cushing alvast minder worden.
Mogelijke behandelingen
Uw opname
Behandeling Verwijderen hypofysetumor - reguliere opname
Bij een reguliere opname wordt u 5 dagen opgenomen op de verpleegafdeling. naar paginaBehandeling Verwijderen hypofysetumor- verkorte opname
Bij een verkorte opname wordt u 3 dagen opgenomen op de verpleegafdeling. naar paginaNazorgfase
Controle en nazorg
Controles na een hypofyse-operatie
Na de hypose-operatie blijft de medisch specialist u controleren.
lees meerControles na een hypofyse-operatie
Na een hypofyse-operatie:
7 dagen na de operatie:
U heeft een (telefonische) afspraak met de endocrinoloog. U krijgt hierover van tevoren een bericht thuis. Voor deze afspraak laat u bloed prikken (Natrium), bij voorkeur in het Radboudumc of een ander ziekenhuis. Heeft u 4 dagen na de operatie nog geen bericht gekregen, bel dan de polikliniek Endocriene Ziekten en vraag wanneer uw afspraak is.
3 weken na de operatie:
Er volgt opnieuw een controle met bloedonderzoek. De endocrinoloog bespreekt de uitslag met u.
6 weken na de operatie:
U heeft een afspraak bij de neurochirurg op de polikliniek. U krijgt hierover thuis een bericht. Heeft u na 5 weken nog niets gehoord, bel dan de polikliniek Neurochirurgie.
3 maanden na de operatie:
U krijgt een oproep voor een controle-afspraak bij de endocrinoloog.
Controles na een bijnieroperatie
Na de bijnieroperatie blijft de medisch specialist u controleren.
lees meerControles na een bijnieroperatie
Na de operatie kan het zijn dat uw bijnieren te weinig cortisol maken.
- Meestal herstellen de bijnieren weer, maar dit kan lang duren: soms maanden, soms jaren.
- In deze periode krijgt u cortisol via tabletten (Hydrocortison).
- Een tekort aan cortisol kan klachten geven, zoals:
- moeheid
- pijn in spieren en gewrichten
- minder eetlust
- psychische klachten (bijvoorbeeld somberheid of prikkelbaarheid)
- U wordt in deze periode goed begeleid door de arts en verpleegkundige.
Waar vinden de controles plaats?
Na de operatie zijn de controles eerst in het Radboudumc. Na langere tijd worden de controles meestal overgenomen door uw ziekenhuis in de regio.
Zeldzame aandoening
Zeldzame aandoeningen
Zeldzame aandoening Feochromocytoom
Binnen het Radboudumc Expertisecentrum Bijnierziekten kunnen patiënten met de zeldzame aandoening, zoals het syndroom van Cushing terecht voor advies, onderzoek en behandeling.
lees meerZeldzame aandoening Feochromocytoom
Binnen het Radboudumc Expertisecentrum Bijnierziekten kunnen patiënten met de zeldzame aandoening, zoals het Syndroom van Cushing terecht voor advies, onderzoek en behandeling. Er wordt binnen dit centrum bijvoorbeeld onderzoek gedaan naar de werking van nieuwe medicijnen of naar langetermijneffecten van behandelingen.
Deze aanvraag voor hererkenning wordt door het Radboudumc ingediend bij het Ministerie van VWS.
Zeldzame aandoeningen
Het Radboudumc beschikt over 39 Erkende Expertisecentra voor Zeldzame Aandoeningen (ECZA). Door kennis en kunde over de aandoeningen te bundelen in expertisecentra, kunt u beter en sneller worden behandeld.
naar pagina