Wat is een DBS-operatie?
De DBS-operatie is een hersenoperatie, waarbij aan één kant of aan beide zijden via een boorgat in de schedel, één of twee elektroden in een specifieke, diep gelegen gebied in de hersenen worden geplaatst.
lees meerWat is een DBS-operatie?
De DBS-operatie is een hersenoperatie, waarbij aan één kant of aan beide zijden via een boorgat in de schedel, één of twee elektroden in een specifieke, diep gelegen gebied in de hersenen worden geplaatst. Deze elektrode(n) worden door middel van een onderhuids liggende verlengkabel die achter het oor loopt, verbonden met een batterij (ook wel neurostimulator of pacemaker genoemd). De neurostimulator wordt onderhuids onder het sleutelbeen of onderhuids in de buik geïmplanteerd. Wanneer de neurostimulator van buitenaf met een programmeerapparaatje is aangezet worden in het betreffende gebied in de hersenen stroompjes afgegeven. Door deze stroom verminderen een aantal verschijnselen van de ziekte van Parkinson.Door de ziekte van Parkinson wordt er in de hersenen geleidelijk steeds minder van de boodschapstof dopamine aangemaakt. Hierdoor worden spieren minder goed aangestuurd en worden bewegingen minder goed uitgevoerd. De bewegingsstoornissen die optreden als gevolg van de ziekte worden in eerste instantie behandeld met medicijnen. Bij de ziekte van Parkinson is dat vaak levodopa. Na verloop van tijd ontstaan vaak schommelingen in het effect van de medicijnen. Het is moeilijker om het effect van de medicijnen over de dag stabiel te krijgen en er kunnen hinderlijke bijwerkingen van medicijnen ontstaan. Dit kunnen redenen zijn om te kiezen voor een DBS-operatie. Uw neuroloog kan een inschatting maken of u in aanmerking komt voor deze operatie en of dat de risico’s op nadelige effecten van deze operatie in uw geval te groot zijn.

Afdeling Neurologie
De afdeling neurologie houdt zich bezig met diagnose en behandeling van aandoeningen in de hersenen.
lees meerWachttijd DBS
De wachttijd van het eerste polibezoek met betrekking tot DBS tot de daadwerkelijke operatie is momenteel tussen de 6 en 9 maanden. De wachttijd is recent opgelopen door de corona-pandemie maatregelen. Door onvoorziene omstandigheden kan deze wachttijd langer of korter worden.Redenen
De meest voorkomende redenen om een DBS-operatie te overwegen zijn:
- hinderlijke schommelingen in uw dagelijks functioneren als gevolg van de medicatie
- hinderlijke onwillekeurige bewegingen (dyskinesieën) als gevolg van de medicatie
- ernstige tremor (trillen/beven) die ondanks medicatie blijft bestaan
Bereikbaarheid parkinsonverpleegkundige
Voor vragen mag u altijd contact opnemen met de parkinsonverpleegkundige.
lees meerBereikbaarheid parkinsonverpleegkundige
Het kan dat u na een gesprek met de DBS-neuroloog of parkinsonverpleegkundige of na het lezen van deze informatie allerlei vragen heeft rondom DBS. U mag altijd contact opnemen met de parkinsonverpleegkundige die betrokken is bij het DBS-traject. U kunt haar rechtstreeks bereiken via email: parkinsoncentrum@radboudumc.nl. Als u in het Radboudumc voor de behandeling van de ziekte van Parkinson bent dan krijgt u de contactgegevens van de parkinsonverpleegkundige.Fasen van het DBS-operatietraject
Het volledige DBS-operatietraject bestaat uit verschillende fasen.
-
De screeningsfase, waarin tijdens een tweedaagse opname in het ziekenhuis nader gekeken wordt of de DBS-operatie geschikt is voor u.
lees meer
Screeningsfase
In deze screeningsfase wordt tijdens een tweedaagse traject in het ziekenhuis nader gekeken of de DBS-operatie geschikt is voor u. Tijdens deze opname worden diverse onderzoeken gedaan, onder andere een lichamelijk onderzoek, een MRI scan van de hersenen, een neuropsychologisch onderzoek (onderzoek van denken en geheugen), een psychiatrische beoordeling, bloedonderzoek, een hartfilmpje en een test waarin de ernst van de parkinsonverschijnselen wordt bepaald met en zonder parkinson medicijnen. Tijdens deze laatste test wordt er een video-opname gemaakt, zodat later het DBS-team het effect van de medicatie kan beoordelen. Na de screeningsopname worden de resultaten van de screening besproken in het DBS behandelteam en besluiten we gezamenlijk of een DBS-operatie geschikt is voor u. U krijgt hierover binnen een paar weken na het overleg uitsluitsel.
Meer informatie over de screening -
Als u voor DBS in aanmerking komt, krijgt u voor de operatie zelf nog een gesprek met de parkinsonverpleegkundige die u uitlegt hoe de operatiefase verloopt.
lees meer
Voorbereiding op de operatie
Als u voor DBS in aanmerking komt, krijgt u voor de operatie zelf nog een gesprek met de parkinsonverpleegkundige die u uitlegt hoe de operatiefase verloopt. Daarnaast bezoekt u de DBS-neuroloog, neurochirurg (en parkinsonverpleegkundige) in een gezamenlijk consult op de poli neurochirurgie. Tijdens dit consult wordt u verder voorbereid op de operatie. Daarnaast bezoekt u meestal op dezelfde dag de anesthesist, die bekijkt of er medische redenen zijn die een operatie in de weg kunnen staan. -
Voor het plaatsen van de DBS wordt u over het algemeen een aantal dagen tot een week in het ziekenhuis opgenomen.
lees meer
De operatie
Voor het plaatsen van de DBS wordt u over het algemeen een aantal dagen tot een week in het ziekenhuis opgenomen. De dag voor operatie wordt een uitgebreide MRI scan van de hersenen gemaakt. De avond voor de operatie wordt alle parkinsonmedicatie gestopt. Bepaalde parkinsonmedicatie wordt langer voor de operatie geleidelijk afgebouwd. Als dit nodig is, ontvangt u hiervoor een afbouwschema.
De dag van operatie krijgt u een frame op uw hoofd geschroefd. Met dit frame op wordt een korte MRI scan van de hersenen gemaakt. Samen met de uitgebreide MRI van de dag voor operatie wordt de plaats bepaald waar de elektrodes moeten worden ingebracht. De operatie zelf bestaat uit 2 delen. Voor het eerste gedeelte van de operatie is het belangrijk dat u vrij van parkinsonmedicatie bent. Tijdens het eerste deel bent u wakker en testen we op een aantal punten rondom het berekende doelgebied met teststroompjes wat de effecten en bijwerkingen zijn van deze proefstimulatie. Ook wordt de activiteit van de zenuwcellen geregistreerd. Op basis van deze informatie bepalen we waar we de elektrodes precies plaatsen. Tijdens het tweede deel van de operatie bent u onder algehele narcose en wordt het verdere DBS-systeem onderhuids geplaatst. Dit systeem bestaat uit de verlengkabel en de neurostimulator (= batterij). Als u onder narcose bent, brengen we een slangetje in uw neus in, zodat op dat moment uw parkinsonmedicatie kan worden toegediend. Hierdoor heeft u minder parkinsonverschijnselen zodra u wakker wordt.
Meer informatie over de operatie -
Na ontslag uit het ziekenhuis, ongeveer 2 weken na de operatie beginnen we met het instellen van het DBS-systeem.
lees meer
Instellen
Na ontslag uit het ziekenhuis, ongeveer twee weken na de operatie beginnen we met het instellen van het DBS-systeem. Het eerste bezoek hiervoor duurt ongeveer een halve dag. Het duurt vaak een aantal weken tot maanden om de stimulatie en de medicatie optimaal in te stellen.
Meer informatie over het instellen
Effect van de operatie
Na de operatie is de ziekte van Parkinson niet ‘over’. De DBS operatie geneest die ziekte van Parkinson niet en verandert het beloop van de ziekte ook niet. Het is belangrijk dat uw verwachtingen reëel zijn.
lees meerEffect van de operatie
Na de operatie is de ziekte van Parkinson niet ‘over’. De DBS operatie geneest die ziekte van Parkinson niet en verandert het beloop van de ziekte ook niet. Wel verbetert de operatie vaak een aantal hinderlijke verschijnselen, zoals stijfheid, traagheid, beven en/of overbeweeglijkheid. Deze verschijnselen hebben een goede kans om te verbeteren, maar zijn niet volledig te verhelpen. Het is belangrijk om te weten dat sommige verschijnselen van de ziekte niet of nauwelijks verbeteren of zelfs kunnen verslechteren als gevolg van een operatie. Dit geldt voornamelijk voor het spreken, de balans en het risico op vallen, freezing, stemmingsproblemen en geheugen- en concentratieproblemen. Van tevoren is nooit definitief te voorspellen hoe de operatie bij u zal verlopen omdat de effecten van persoon tot persoon verschillen.Verwachtingen van de operatie zijn vaak hoog. Het is belangrijk dat uw verwachtingen reëel zijn. Daarnaast is de ervaring dat zowel de mensen met de ziekte van Parkinson als hun naasten tijd nodig hebben om zich aan te passen aan de nieuwe situatie na de operatie. Zowel de patiënt als zijn of haar naaste moeten ontdekken wat in de nieuwe situatie wel en niet mogelijk is. Dit vraagt veel tijd en geduld.
Afstellen neurostimulator
Het afstellen van de neurostimulator is een intensief traject dat meestal drie tot zes maanden tijd vraagt. Het optimale resultaat voor u wordt vaak pas bereikt na meerdere programmeersessies en medicatieaanpassingen. Het lijkt alsof er vele instelmogelijkheden zijn, maar in de praktijk zijn maar een paar instellingen effectief. Vaak kan na de operatie de parkinsonmedicatie gedeeltelijk afgebouwd worden. Dit is geen doel op zich.Mogelijke effecten van een operatie:
- Verminderen van de motorische schommelingen over de dag
- Verlichten van stijfheid en traagheid van de ledematen
- Verminderen van tremor
- Verminderen van onwillekeurige bewegingen (dyskinesieën)
- Verminderen van het medicatiegebruik
- Verbetering van de kwaliteit van leven ( gemiddeld met 35 %)
Let op, wat doet een operatie niet:
- Het geneest de ziekte van Parkinson niet
- Het remt de achteruitgang van de ziekte niet
- Niet alle parkinson verschijnselen verdwijnen
- De operatie verbeter de spraak en het evenwicht bij staan en lopen niet
- De operatie verbetert het denken en het geheugen niet
Complicaties en bijwerkingen
Een operatie brengt altijd risico’s met zich mee. De volgende complicaties of bijwerkingen kunnen optreden als gevolg van een diepe hersenoperatie.
lees meerComplicaties en bijwerkingen
Een operatie brengt altijd risico’s met zich mee. De volgende complicaties of bijwerkingen kunnen optreden als gevolg van een diepe hersenoperatie.Bijwerkingen en complicatie als gevolg van de operatie:
- Bijwerkingen van de narcose: Voor het plaatsen van de pacemaker onder de huid wordt u volledig onder narcose gebracht. Hierdoor kunt u last krijgen van misselijkheid, braken en keelpijn. De verschijnselen verdwijnen meestal binnen enkele dagen. Meldt misselijkheid wel aan de verpleegkundige zodat u hiervoor een medicijn kunt krijgen.
- Een infectie: Het geïmplanteerde systeem kan infecteren ( ongeveer 5% kans). Vanwege het risico op een infectie krijgt u gedurende 24 uur na het inbrengen van de elektroden antibiotica door het infuus. Op deze manier houden we dat risico zo laag mogelijk.
- Bloeding in de hersenen: De operatie kan een bloeding in de hersenen veroorzaken. Hierdoor kunt u tijdelijke of blijvende uitvalsverschijnselen krijgen zoals een verlamming of in het ergste geval komen te overlijden. De kans op een bloeding met uitvalsverschijnselen is <1% en de kans op overlijden veel minder dan 1%.
- Epilepsie: Tijdens een hersenoperatie kunnen epileptische aanvallen ontstaan. Dit komt weinig voor en leidt vrijwel nooit tot blijvende epilepsie. Wel heeft het, als dit voorkomt, tijdelijke gevolgen voor het mogen autorijden.
- Verwardheid: door de operatie kan (tijdelijk) verwardheid ontstaan (ongeveer 5%).
- Problemen met denken en geheugen: vaak zijn er bij de ziekte van Parkinson lichte problemen met denken en geheugen, deze kunnen een enkele keer door de operatie verergeren.
- Problemen met het geïmplanteerde systeem: een enkele keer blijkt dat de elektrode niet op de gewenste plek geplaatst is of verplaatst is. Dit kan een reden zijn van minder optimaal effect. Daarnaast kunnen onderdelen van het DBS systeem beschadigen of stuk gaan. Dit laatste is goed te verhelpen met het vervangen van de beschadigde onderdelen.
- (toename van) problemen met concentratie en denken.
- minder vloeiend spreken
- onduidelijker spreken (ongeveer 10%)
- meer moeite met slikken
- knipperen en krampen van de ooglidspieren
- dubbel zien
- tintelingen
- problemen met evenwicht bij staan en lopen
- verkrampingen of onwillekeurige bewegingen rond de mond of in lichaamsdeel
- depressie of gedragsverandering (zoals onverschilligheid en impulsief gedrag, koopdrang, hypersexualiteit, eetdrang of gokdrang)
Leven met een DBS-systeem
Wanneer bij u een DBS is geïmplanteerd, moet u met een aantal dingen rekening houden. Anders kan er schade ontstaan aan het DBS-systeem en/of de hersenen.
lees meerFasen DBS-behandeling
DBS Screening
Niet iedereen komt in aanmerking voor diepe hersenstimulatie (DBS). Om te beoordelen of u hiervoor in aanmerking komt en om een inschatting te maken van de te verwachten risico’s en voor- en nadelen, nemen we u een paar dagen op in het ziekenhuis ter observatie.
lees meerDBS-operatie
Na de screening voor diepe hersenstimulatie blijkt of u in aanmerking komt voor de operatie. Lees hieronder informatie over wat er gebeurt voor, tijdens en na de operatie, de voorbereiding, de mogelijke effecten en de risico’s.
lees meerInstelfase
De weken tot maanden daarna bezoekt u regelmatig (gemiddeld één keer per 6-8 weken) de parkinsonverpleegkundige om de stimulatie en de medicatie aan te passen.
lees meer