(Voorstadium) borstkanker
Borstkanker is een kwaadaardig gezwel in de borst en kan op elke plek in de borst ontstaan. Bij de meeste vrouwen ontstaat borstkanker in de melkbuisjes van de borst.
lees meer(Voorstadium) borstkanker
Borstkanker is een kwaadaardig gezwel in de borst en kan op elke plek in de borst ontstaan. Het is net als andere soorten kanker een ziekte van lichaamscellen. Gezonde lichaamscellen groeien regelmatig door celdeling. Deze groei is nodig om beschadigde en verouderde weefsels te vervangen. Bij kanker gaat er iets mis bij de celdeling. Er vindt een extreme celgroei plaats. Hierbij gaan één of meer cellen zich anders gedragen dan de omliggende cellen. Het lichaam kan een deel van deze ongezonde cellen zelf opruimen. Maar het andere deel is het lichaam te slim af waardoor deze cellen zich toch kunnen delen en er een tumor (gezwel) ontstaat.
Borstkanker is de meest voorkomende vorm van kanker onder vrouwen. In Nederland krijgt 1 op de 7 vrouwen borstkanker. Per jaar komen er ongeveer 15.000 vrouwen met borstkanker bij. Ook mannen kunnen borstkanker krijgen. Per jaar krijgen ongeveer 150 mannen in Nederland borstkanker. In 2022 kregen 15.595 vrouwen borstkanker. Ook mannen kunnen borstkanker krijgen. In Nederland kregen 165 mannen borstkanker.
Om de kans op vroege ontdekking van borstkanker bij vrouwen te vergroten worden vrouwen tussen 50 tot en met 75 jaar in Nederland elke twee jaar uitgenodigd voor het bevolkingsonderzoek borstkanker.
-
Er zijn verschillende soorten borstkanker. Deze soorten kunnen we op verschillende manieren behandelen.
Invasief carcinoom NST
De meest voorkomende vorm van borstkanker is invasief carcinoom NST. NST staat voor Niet-Specifiek-Type. Het is de nieuwe naam voor het soort borstkanker dat eerder invasief ductaal carcinoom (IDC) heette. Het is de meest voorkomende vorm van borstkanker. En groeit vanuit de melkgang(en), de duct(en).
Invasief lobulair carcinoom
Een andere vorm van borstkanker is invasief lobulair carcinoom (ILC). Deze soort gaat uit van de klierkwabjes, de lobuli. Ongeveer 10% van alle soorten van borstkanker is een invasief lobulair carcinoom. ILC groeit vaak meer verspreid door de borst en is mogelijk minder goed zichtbaar op mammografie en echografie. De tumor kan daardoor soms groter zijn dan we in eerste instantie konden zien. Bij diagnose is daarom een MRI-scan van de borsten wenselijk.
Borstkanker kan het omliggende weefsel binnendringen en uitzaaien naar andere organen.
Er bestaan ook andere vormen van borstkanker die veel minder vaak voorkomen bijvoorbeeld mucineus carcinoom, metaplastisch carcinoom, medullair carcinoom en tubulaircarcinoom.
Voorstadium borstkanker
Bij sommige vrouwen zijn er afwijkende cellen in de borst waaruit zich borstkanker kan ontwikkelen, maar dat hoeft niet het zo te zijn. Dit noemen we een voorstadium van borstkanker, een voorloper. De naam hiervoor is ductaal carcinoma in situ of DCIS. Deze vorm kan niet uitzaaien, maar het is wel mogelijk dat deze tumorcellen uitgroeien tot borstkanker.
Het verschil tussen DCIS en borstkanker is dat borstkanker de omringende weefsels ingroeit en kan uitzaaien. Uitzaaien betekent dat kankercellen losraken en zich via bloedvaten en/of lymfevaten door het lichaam verspreiden. DCIS groeit niet in de omringende weefsels in en kan ook niet uitzaaien.
Andere vormen van een voorstadium van borstkanker die minder vaak voorkomen zijn de ziekte van M. Paget (voorstadium borstkanker van de tepel) en papillair carcinoom.
DCIS is meestal niet te voelen in de borst. Het wordt vaak ontdekt met een röntgenfoto van de borst (mammografie).
-
De grootte van de tumor is belangrijk om het stadium van de ziekte te bepalen. Het stadium geeft aan hoever de ziekte zich in het lichaam heeft uitgebreid. Het stadium van ziek zijn is afgeleid van de medische classificering TNM.
- T de grote van de tumor
- N het aantal lymfeklieren in de oksel waarin in tumorcellen aanwezig
- M aanwezigheid van tumorcellen elders in het lichaam dan in de borst of de oksel oftewel uitzaaiingen.Bij borstkanker zijn er 4 stadia:
- Stadium I: de tumor is kleiner dan 2 centimeter. En er zijn geen uitzaaiingen in de lymfeklieren in de oksel.
- Stadium II: de tumor is tussen de 2 en 5 centimeter. En er zijn eventueel uitzaaiingen in de lymfeklieren in de oksel. Maar verder zijn er geen uitzaaiingen.
- Stadium III: – De tumor is groter dan 5 centimeter. Er zijn eventueel uitzaaiingen in de lymfeklieren in de oksel. De tumor valt ook in stadium 3 als hij kleiner is dan 5 centimeter, maar door de huid van de borst naar buiten komt. Of als hij vastzit aan de wand van de borst. In beide gevallen is de kans groot dat er ook uitzaaiingen in andere delen van het lichaam zijn.
- Stadium IV: Er zijn uitzaaiingen op andere plekken in het lichaam.
Kwaadaardige cellen
Bij het vaststellen van de tumorgradering wordt gekeken hoe kwaadaardig de cellen zijn.
- Graad 1: de kankercellen lijken voor een groot deel op gezonde cellen. De kankercellen groeien meestal langzaam. Graad 1 heet ook wel laaggradig.
- Graad 2: de kankercellen lijken steeds minder goed op gezonde cellen. De kankercellen groeien meestal sneller dan normale cellen en plakken snel aan elkaar. Graad 2 heet ook wel intermediair.
- Graad 3: de kankercellen lijken bijna niet meer op gezonde cellen. De kankercellen groeien bijna altijd veel sneller dan normale cellen. Graad 3 heet ook wel hooggradig.
Hormoongevoeligheid
Borstkanker kan hormoongevoelig of hormoonongevoelig zijn.
- Hormoongevoelig: Hormoongevoelig betekent dat hormonen de tumor kunnen aanmoedigen om te groeien en te delen. Dit heet hormoonreceptor-positieve borstkanker. De hormonen binden zich dan aan receptoren op de kankercel. Het gaat specifiek om de hormonen oestrogeen (ER) en progesteron (PR).
- Hormoonongevoelig: Hebben de kankercellen geen hormoonreceptoren, dan heeft u een hormoonongevoelige borstkanker. De tumor groeit dan niet onder invloed van hormonen. De tumor groeit dan niet onder invloed van de hormonen oestrogeen en/of progesteron.
Het is belangrijk om te weten welke vorm u heeft. Endocriene therapie (anti-hormoontherapie) werkt alleen bij hormoongevoelige borstkanker.
HER2 gevoeligheid
Borstkanker kan HER2-positief (HER2-overexpressie) of HER2-negatief zijn. HER2 is een tumoreiwit dat de groei en deling van normale borstcellen regelt. Bij HER2-positieve borstkanker zit er veel HER2 op de kankercellen. Daardoor krijgen de kankercellen veel signalen om te groeien en te delen. HER2-positieve borstkanker kan behandeld worden met doelgerichte therapie.
Triple negatief
Bij triple negatieve borstkanker ontbreekt het tumoreiwit eiwit HER2. Daarnaast zijn ook de hormoonreceptoren voor de hormonen oestrogeen en progesteron afwezig (hormoonongevoelig). Doordat dit alle 3 ontbreekt, spreekt men van triple negatieve borstkanker: 3 keer negatief.
Triple negatieve borstkanker komt voor bij 15 - 20% van alle borstkankerpatiënten. Het komt gemiddeld vaker voor bij jongere vrouwen. Van alle vrouwen met een triple negatieve borstkanker heeft 20 - 30% een erfelijke aanleg voor borstkanker.
-
Uitzaaiingen zijn kwaadaardige gezwellen die kunnen ontstaan vanuit de bestaande borstkanker. Ze zitten alleen op een andere plaats dan waar de kanker begon. Een uitzaaiing is dus geen nieuwe soort kanker. Een ander woord voor uitzaaiingen is metastasen.
Bij borstkanker speelt het lymfestelsel een grote rol. Lymfevaten en lymfeklieren (het lymfestelsel) maken deel uit van het afweersysteem. Ook in de borst zitten lymfevaten. Door de lymfevaten loopt een kleurloze vloeistof. Dit heet lymfe. In de lymfe worden afvalstoffen uit het lichaam opgenomen en vervoerd naar de lymfeklieren. Deze klieren maken ziekteverwekkers in het lymfe onschadelijk, waarna de lymfe weer terechtkomt in de bloedbaan.
De lymfeklieren kunnen kankercellen tegenhouden. Maar deze losse kankercellen kunnen ook uitgroeien tot een uitzaaiing in de lymfeklieren, veelal de lymfeklieren in de oksel. Soms schieten de cellen los en worden ze meegevoerd naar de bloedbaan. Op die manier kunnen uitzaaiingen ontstaan op andere plekken in uw lichaam (bijvoorbeeld longen, botten en lever).
Was is belangrijk bij een behandeling tegen kanker Nieuwe peiling NFK
Deze vragenlijst van de Nederlandse Federatie van Kankerpatientenorganisaties (NFK) gaat over behandelingen tegen kanker en wat voor u belangrijk is als u een behandeling krijgt. De vragenlijst gaat open op 22 oktober, maar inschrijven kan nu al.
naar de vragenlijstSymptomen
Niet elke afwijking in de borst is kwaadaardig. De meeste afwijkingen zijn goedaardig. Toch is het belangrijk om naar de huisarts te gaan als u het volgende opmerkt:
- Een duidelijk voelbaar knobbeltje. Het knobbeltje kan pijn doen, maar dat hoeft niet.
- Een verdikking in uw borst, die anders aanvoelt dan normaal.
- Een ingetrokken tepel.
- Bloederige afscheiding uit uw tepel.
- Verandering van de vorm of grootte van uw borst.
- Deukjes of kuiltjes in de huid van uw borst.
- Huidverandering van uw borst of verkleuring, zoals roodheid of putjes in de huid. Soms ziet de huid eruit als een sinaasappelschil.
- Een wondje in de huid van uw borst dat niet geneest.
- Uw borst is rood en voelt warm aan.
Borstzelfonderzoek
Om veranderingen in uw borsten op te merken, is het belangrijk dat uw weet hoe uw borsten normaal voelen en hoe ze eruitzien. Hiervoor kunt u borstzelfonderzoek doen.
- Lees meer over borstzelfonderzoek op kanker.nl
Waarom naar het Radboudumc?
Als u wordt doorverwezen naar onze Mammapolikliniek, kunt u meestal binnen 3 dagen terecht. lees meerWaarom naar het Radboudumc?
Als u klachten heeft die kunnen wijzen op borstkanker, of als tijdens het Bevolkingsonderzoek Borstkanker een afwijking in uw borst is gevonden, kan de huisarts u doorverwijzen naar de Mammapolikliniek van het Radboudumc. Hier kunt u meestal binnen drie dagen terecht. Het ‘mammateam’ is gespecialiseerd in het onderzoek van borstafwijkingen en de behandeling daarvan.
Sneldiagnostiek
We willen u graag zo snel mogelijk duidelijkheid geven over uw klachten. Daarom proberen we alle onderzoeken die nodig zijn, op één ochtend te laten plaatsvinden (sneldiagnostiek). Dezelfde dag bespreekt de verpleegkundig specialist met u de uitslag van de onderzoeken en het eventuele behandelplan. Soms is voor de definitieve diagnose aanvullend onderzoek nodig op één van de dagen erna. Dit is met name zo wanneer er bij u tijdens het Bevolkingsonderzoek Borstkanker zogenaamde microcalcificaties (kalkspatjes) zijn gevonden. In dat geval is het helaas niet mogelijk u dezelfde dag nog de uitslag te geven.
Erfelijkheid
Ongeveer 5-10% van alle vrouwen met borstkanker heeft de ziekte gekregen door erfelijke aanleg en is drager van een verandering in een gen. In sommige families met erfelijke borstkanker is ook een verhoogd risico op eierstokkanker. lees meerErfelijkheid
Borstkanker komt veel voor en heeft meestal geen erfelijke oorzaak. Ongeveer 5-10% van alle vrouwen met borstkanker heeft de ziekte gekregen door erfelijke aanleg en is drager van een verandering in een gen . In sommige families met erfelijke borstkanker is ook een verhoogd risico op eierstokkanker.Erfelijke kanker onderscheidt zich op een aantal punten van niet-erfelijke kanker.
- Iemand krijgt borst- en/of eierstokkanker op opvallend jonge leeftijd, vaak voor het 40e levensjaar.
- Verschillende familieleden (bloedverwanten) in verschillende generaties hebben borst- en/of eierstokkanker (gehad).
- Er wordt op jonge leeftijd kanker in beide borsten vastgesteld.
- Een vrouw krijgt zowel borstkanker als eierstokkanker.
- Eén of meer mannen in de familie hebben borstkanker (gehad).
- De borstkanker is hormoonongevoelig en eiwit-ongevoelig (triple negatief borstkanker) .
Onderzoek naar erfelijkheid
Als we denken dat u misschien een erfelijke vorm van borstkanker heeft, dan kunt u met uw arts overleggen of een verwijzing naar de polikliniek Klinische Genetica zinvol is. Het erfelijkheidsonderzoek start met het maken van een familiestamboom. Als de stamboom wijst op erfelijke aanleg, is DNA-onderzoek mogelijk.Borstkanker bij mannen
Borstkanker bij mannen is zeldzaam. het uit zich bij mannen vaak als een zwelling achter of vlak bij de tepelhof, soms in combinatie met een ingetrokken tepel of bloedverlies uit de tepel. lees meerBorstkanker bij mannen
Borstkanker bij mannen is zeldzaam. Per jaar krijgen in Nederland bijna 15.000 vrouwen en 150 mannen de ziekte. Het gaat meestal om mannen van 60 jaar en ouder en erfelijke aanleg speelt vaak een rol.
Borstkanker wordt bij mannen vaak later ontdekt dan bij vrouwen. Er wordt bij klachten meestal niet direct gedacht aan borstkanker. Daardoor kan de tumor op het moment van ontdekken al in een gevorderd stadium zijn.
Symptomen
Borstkanker uit zich bij mannen vaak als een zwelling achter of vlak bij de tepelhof, soms in combinatie met een ingetrokken tepel of bloedverlies uit de tepel. Er zijn veel overeenkomsten tussen mannen en vrouwen met borstkanker. Daarom is de behandeling voor borstkanker bij mannen afgeleid van die bij vrouwen.
Niet alle zwellingen in de borst zijn kwaadaardig. Er kan namelijk ook sprake zijn van gynaecomastie. Dit is een zwelling van het borstweefsel bij mannen. Dit symptoom doet zich vaak tijdelijk voor in de puberteit. Ook kan het een bijwerking zijn van bepaalde medicijnen.
Soorten borstkanker
Bij de meeste mannen ontstaat borstkanker in de (melk)gangen van de borst. Dit heet een invasief carcinoom NST. NST staat voor Niet-Specifiek-Type. Invasief lobulair carcinoom- kanker uitgaande van de melkklieren- komt vrijwel niet voor bij mannen. Ook andere vormen van borstkanker kunnen voorkomen.
Ontstaan van borstkanker in de familie
Bij het ontstaan van borstkanker bij mannen, lijkt soms een verstoring mee te spelen in het evenwicht tussen de vrouwelijke hormonen (oestrogenen) en de mannelijke hormonen (androgenen). Zo’n verstoring kan het gevolg zijn van bijvoorbeeld levercirrose of overgewicht.
Mannen met het Syndroom van Klinefelter (geslachtsgebonden chromosoomafwijking) hebben een iets verhoogd risico om borstkanker te krijgen, maar die kans is nog steeds klein.
Borstkanker in de familie
Mannen met een veranderd gen hebben meer risico op het krijgen van borstkanker. Dit geldt vooral voor het BRCA2-gen.
Meer informatie
Omgaan met (de gevolgen van) (voorstadium) borstkanker
De diagnose (voorstadium)borstkanker, de behandeling en alles wat ermee samenhangt, is vaak ingrijpend. Hoe gaat u hiermee om?
lees meerKanker en kinderwens
Als u kanker heeft en een kinderwens, nu of in de toekomst, bespreek dit dan met uw behandelend arts vóór de behandeling. Deze kan samen met u en onze afdeling bekijken wat er mogelijk is om na uw behandeling toch zwanger te worden.
lees meerKanker en kinderwens
Sommige behandelingen van kanker hebben invloed op uw vruchtbaarheid. Er zijn zelfs behandelingen die als gevolg hebben dat een spontane zwangerschap nooit meer mogelijk is. Als u kanker hebt en een kinderwens, nu of in de toekomst, bespreek dit dan met uw behandelend arts vóór uw behandeling. Hij kan samen met u en onze afdeling bekijken wat er mogelijk is om na uw behandeling toch zwanger te worden. Zo kunnen we bijvoorbeeld van jongens die nog geen zaad produceren testisweefsel invriezen, van mannen het zaad invriezen en van vrouwen en meisjes eicellen, embryo’s of eierstokweefsel invriezen.
Polikliniek Radiologie-Mammapolikliniek
Als u klachten heeft die kunnen wijzen op borstkanker, of als tijdens het Bevolkingsonderzoek Borstkanker een afwijking in uw borst is gevonden, kan de huisarts u doorverwijzen naar de Mammapolikliniek.
lees meerOndersteunende zorg Leven met kanker
We bieden leeftijdsspecifieke ondersteuning en werken met een vragenlijst om u op het juiste moment ondersteuning te bieden van de juiste zorgverlener.
lees meerMeer informatie
Radboudumc Technology Center Radboud biobank
Het technology center Radboud biobank voorziet in het verzamelen, opslaan en beheren van lichaamsmateriaal en gegevens van patiënten met als doel wetenschappelijk onderzoek mogelijk te maken.
lees meerSnel naar
Radboud Oncologie Fonds
Het Radboud Oncologie Fonds is opgericht om Oost-Nederland meer te betrekken in de strijd tegen kanker. lees meerUw privacy
Op het moment dat u in het ziekenhuis de diagnose kanker krijgt, leggen artsen en verpleegkundigen in het ziekenhuis uw gegevens vast in een medisch dossier. Dit moet volgens de wet. lees meerUw privacy
Op het moment dat u in het ziekenhuis de diagnose kanker krijgt, leggen artsen en verpleegkundigen in het ziekenhuis uw gegevens vast in een medisch dossier. Dit moet volgens de wet. Sommige van uw gegevens in het medisch dossier worden opgenomen in een onafhankelijke databank: de Nederlandse Kankerregistratie (NKR).
Dit verzamelen van gegevens in de NKR gebeurt omdat artsen en onderzoekers betrouwbare en relevante gegevens nodig hebben van patiënten met kanker. Hiermee kunnen zij onderzoek doen om meer over kanker te weten te komen. Door dit onderzoek ontstaan betere inzichten, effectievere behandelingen en uiteindelijk een beter resultaat in de zorg voor patiënten met kanker.
Meer informatie over de Nederlandse Kankerregistratie en wat deze voor u betekent: Registratie van kanker.
Ons Mammateam
Het mammateam behandelt patiënten met borstkanker of een verdenking daarvan. Het bestaat uit specialisten van verschillende afdelingen, om de best mogelijke zorg te kunnen bieden.
Onze partners
Bij de zorg rondom borstkanker werken we intensief samen met het Maasziekenhuis Pantein in Boxmeer, het Jeroen Bosch Ziekenhuis in Nijmegen en het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis in Nijmegen